Қодирова Шарифахон Асратуллоевнанинг
фан доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): Замонавий Ўзбекистон фуқаролари онгида давлат ҳокимияти қиёфаси, 23.00.03 - Сиёсий маданият ва мафкура.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.2.PhD/Ss205.
Илмий раҳбар: Умарова Нигора Телмановна, сиёсий фанлар номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Давлат бошқаруви академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Давлат бошқаруви академияси, DSc.20/13.05.2020 Ss.23.03.
Расмий оппонентлар: Эргашев Баходир Хожиқурбонович, фалсафа фанлари доктори, профессор; Турсунова Рано Юсубжановна тарих фанлар доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Журналистика ва оммавий коммуникасиялар Университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади замонавий Ўзбекистон фуқаролари онгида давлат ҳокимиятининг ижобий қиёфасини шакллантириш механизмини такомиллаштириш бўйича таклифлар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Давлат органлари имижини шакллантиришда замонавий гʼояларга асосланган “Интерактив имиж” концепцияси ишлаб чиқилиб, унда фуқароларнинг фикр-мулоҳазалари ва ўзаро муносабатлари орқали ҳукумат имижини шакллантиришда фаол иштироки интерактив тасвирни юзага келтириши, бу орқали икки томонлама жараёнда фуқаролар нафақат пассив ахборот истеʼмолчилари, балки уни яратишда фаол иштирокчилар бўлиши, ўз фикрларини билдириш, расмийларнинг ҳаракатларини баҳолаш ва ҳатто онлайн платформалар, петициялар, сўровлар ва ижтимоий тармоқлар орқали муқобил ечимларни таклиф қилишлари орқали тизимли алоқани юзага келтириши мумкинлиги илмий асосланган;
ижтимоий-сиёсий ва иқтисодий муносабатларда давлат идоралари имижига таъсир этувчи омилларнинг кучини баҳоловчи кўрсаткичлар (Ишонч индекси (Труст Индех), Ахборот шаффофлиги ва коммуникация самарадорлиги (Транспаренcй & Cоммуниcатион Эффиcиенcй), Иқтисодий самарадорлик (Эcономиc Эффиcиенcй), Жамоатчилик фикри ва ижтимоий кайфият (Публиc Перcептион & Соcиал Сентимент), Коррупция даражаси (Cорруптион Перcептион Индех), Муаммоларга жавоб бериш қобилияти (Cрисис Респонсе Cапабилитй) ишлаб чиқилиб, улар жамоатчиликнинг ҳокимиятни идрок этиш динамикасини ўрганишда муҳим аҳамият касб этиши, шунингдек, муайян вазиятни таҳлил қилиш ва ҳокимиятнинг муносабатини баҳолаш орқали давлат имижига таъсир кўрсатиш механизмини аниқлашда самарали восита сифатида хизмат қилиши илмий асосланган;
жамоатчилик кайфиятини реал вақтда кузатиш, жамоатчилик фикри сўровлари, медиа контент таҳлили, қайтма алоқа таҳлили (Феедбаcк Аналйсис), қиёсий таҳлил каби комплекс таҳлил воситалари орқали амалга оширилган таҳлил давлат идоралари имижидаги ўзгаришларни аниқроқ баҳолаш, қарорларни қабул қилиш динамикаси ва таъсир механизмларини баҳолаш, турли ижтимоий-сиёсий таъсирлар жараёнида жамоатчилик идрокига таъсир қилувчи асосий омилларнинг ҳокимият обрўсига салбий таъсирини минималлаштириш учун “Самарали алоқа стратегияси”ни ишлаб чиқиш ҳамда уни амалиётга тадбиқ этиш зарурати илмий асосланган;
Давлат идоралари замонавий ахборот таҳдидлари, жамоатчилик онгини шакллантиришга қаратилган мақсадли информацион-идеологик ҳужумлар ҳамда сиёсий беқарорликни кучайтиришга йўналтирилган стратегиялар таъсирига тобора кўпроқ дуч келаётганини инобатга олган ҳолда, ҳукумат имижининг трансформация жараёнларини таҳлил қилиш учун дезинформация кампанияларини мониторинг қилиш, жамиятнинг ахборот хуружларига муносабати ва сиёсий реакциясини ўрганиш, қарши чоралар самарадорлигини баҳолаш, ташқи ва ички сиёсий акторларнинг ролини таҳлил қилиш каби йўналишларни ўз ичига олган комплекс тадқиқотлар орқали глобал ахборот-сиёсий муҳитнинг давлат институтларига таъсир механизмларини аниқлаш ҳамда ҳокимият легитимлигини мустаҳкамлаш ва жамиятда сиёсий барқарорликни таъминлаш стратегияларини такомиллаштириш зарурияти илмий асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
давлат органлари имижини шакллантиришда замонавий гʼояларга асосланган “Интерактив имиж” концепцияси ишлаб чиқилиб, унда фуқароларнинг фикр-мулоҳазалари ва ўзаро муносабатлари орқали ҳукумат имижини шакллантиришда фаол иштироки интерактив тасвирни юзага келтириши, бу орқали икки томонлама жараёнда фуқаролар нафақат пассив ахборот истеʼмолчилари, балки уни яратишда фаол иштирокчилар бўлиши, ўз фикрларини билдириш, расмийларнинг ҳаракатларини баҳолаш жараёнини такомаллаштириш учун тегишли давлат органлари томонидан очиқлигини таъминлаш тизимини такомиллаштириш юзасидан билдирилган таклифлар Ўзбекистон Республикасининг 2014 йил 11 мартда қабул қилинган “Давлат ҳокимияти ва бошқаруви органлари фаолиятининг очиқлиги тўғрисида”ги Қонунининг ҳамда 2019 йил 29 августда киритилган ўзгартириш ва қўшимчаларни ишлаб чиқишда инобатга олинди (бюджетдан ажратиладиган маблағлардан, бюджет ташкилотларининг бюджетдан ташқари жамғармалари маблағларидан фойдаланилиши, ўтказилган танловлар (тендерлар) ва олинган товарларнинг етказиб берилиши тўғрисида, вазирликлар, идоралар, давлат мақсадли жамғармалари ҳамда бошқа бюджет маблағларини тақсимловчилар томонидан ўз расмий веб-сайтларига жойлаштириладиган тегишли ахборот), (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик Палатасининг 2022 йил 4 ноябрдаги 04/10-10-сон маълумотномаси). Бу давлат органлари фаолиятининг ижобий имижини шакллантиришга бевосита таъсир кўрсатиб, коррупсион хавфлар пасайишига ва транспарентлик ошишига олиб келди;
ижтимоий-сиёсий ва иқтисодий муносабатларда давлат идоралари имижига таъсир этувчи омилларнинг кучини баҳоловчи кўрсаткичлар (Ишонч индекси (Труст Индех), Ахборот шаффофлиги ва коммуникация самарадорлиги (Транспаренcй & Cоммуниcатион Эффиcиенcй), Иқтисодий самарадорлик (Эcономиc Эффиcиенcй), Коррупция даражаси (Cорруптион Перcептион Индех), Муаммоларга жавоб бериш қобилияти (Cрисис Респонсе Cапабилитй)) инобатга олган ҳолда, давлат фуқаролик хизматига номзодлар қабул қилинаётганда, шунингдек, лавозимга кўтарилаётганда баҳолаш бўйича давлат хизматчиларининг компетенсиялари моделига давлат хизматчиларининг ижобий имижини шакллантиришга оид компетенсияларни киритиш борасида берилган таклиф Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Давлат хизматини ривожлантириш агентлиги фаолиятида жорий этилди (Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Давлат хизматини ривожлантириш агентлигининг 2022 йил 25 октябрдаги УП40111434-сонли маълумотномаси). Натижада Агентлик томонидан бугунги кунда фуқаролар онгида давлат фуқаролик хизматчиларини ижобий имижини шакллантирадиган давлат фуқаролик хизматчиларини саралаб олиш бўйича 8 та индикатор ва 2 компетенция ишлаб чиқилди;
ишлаб чиқилиб, улар жамоатчиликнинг ҳокимиятни идрок этиш динамикасини ўрганишда муҳим аҳамият касб этиши, шунингдек, муайян вазиятни таҳлил қилиш ва ҳокимиятнинг муносабатини баҳолаш орқали давлат имижига таъсир кўрсатиш механизмини аниқлашда самарали восита сифатида хизмат қилишига оид таклифларидан Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Давлат хизматини ривожлантириш агентлиги фаолиятида фойдалнилган (Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Давлат хизматини ривожлантириш агентлигининг 2022 йил 25 октябрдаги УП40111434-сонли маълумотномаси). Натижада Агентлик томонидан бугунги кунда фуқаролар онгида давлат фуқаролик хизматчиларини ижобий имижини шакллантирадиган давлат фуқаролик хизматчиларини саралаб олиш бўйича 8 та индикатор ва 2 компетенция ишлаб чиқилди;
Давлат хизматчилари жамоатчилик онгида давлат хизматига бўлган ҳурмат ва ишончни ошириш, давлат хизматчилари ҳақида салбий стереотипларни чиқариш, давлат хизматини обрўсига путур етказувчи хатти-ҳаракатлардан сақланиш орқали давлат ҳокимиятининг ижобий имижини шакллантиришда фаол позицияни эгаллаши бўйича мажбурият юклаш борасида билдирилган таклиф Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2022 йил 14 октябрдаги “Давлат хизматчилари томонидан одоб-ахлоқ қоидаларига риоя этилишини таъминлашга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги 595-сон қарорини, тегишли равишда 1- ва 3-моддаларини: “Одоб-ахлоқ қоидалари давлат хизматида юқори касбий маданиятни шакллантиришга, жамоатчилик онгида давлат хизматига ҳурмат ва ишончни оширишга, шунингдек, давлат хизматчиларининг қонун ҳужжатларига зид бўлган ҳаракатларининг олдини олишга қаратилган. “Давлат хизматчиси ўз иш фаолияти давомида ва ишдан ташқари одоб-ахлоқ қоидаларига доимий риоя қилиши, давлат хизматининг обрўсига путур етказиши мумкин бўлган хатти-ҳаракатлардан ўзини тутиши шарт” ишлаб чиқишда инобатга олинди (Ўзбекистон Республика Вазирлар Маҳкамасининг 2022 йил 23 ноябрдаги 12-15-14-сонли маъумотномаси). Ушбу ахлоқий меъёрлар фуқаролар онгида давлат ҳокимиятининг ижобий имижини шакллантиришга қаратилган давлат хизматчиларининг хулқ-атворини шакллантиришга ёрдам берди;
жамоатчилик кайфиятини реал вақтда кузатиш, жамоатчилик фикри сўровлари, медиа контент таҳлили, қайтма алоқа таҳлили, компаратив таҳлил каби комплекс таҳлил воситалари орқали амалга оширилган таҳлил давлат идоралари имижидаги ўзгаришларни аниқроқ баҳолаш, турли ижтимоий-сиёсий таъсирлар жараёнида жамоатчилик идрокига таъсир қилувчи асосий омилларнинг ҳокимият обрўсига салбий таъсирини минималлаштириш учун самарали алоқа стратегиясини ишлаб чиқиб, амалиётга тадбиқ этиш тўгʼрисидаги таклифларидан Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенати фойдаланган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенатининг 2022 йил 1 августдаги 08-сонли маълумотномаси). Натижада Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенатининг 2021 йил 25 июндаги “Ахборот сиёсати, давлат органларида очиқлик ва ошкораликни таъминлаш бўйича фаолиятини такомиллаштириш тўғрисида”ги СҚ-322-ИВ сонли қарорининг 2-банди 8-хатбошисини (жойларда аҳоли, жумладан, ахборот хизмати соҳасида фаолият олиб бораётган ходимлар ва оммавий ахборот воситалари билан бевосита мулоқот қилиш орқали ахборот сиёсати ҳамда давлат органларида очиқлик ва ошкораликни таъминлаш масалаларига оид ҳақиқий аҳволни ўрганиш ҳамда бу борада аниқланган долзарб масалаларни Парламент назорати доирасида ҳал этиш чораларини кўриш) тайёрлашда иштирок этилди.