Сагдуллаева Дилдора Сайфулла қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): Ёшларда етакчилик қобилиятини шакллантиришга ОАВнинг таъсири
23.00.02 – Сиёсий институтлар, жараёнлар ва технологиялар
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.2.PhD/Ss147
Илмий раҳбар: Қуранбоев Қаҳрамон Қўчқорович сиёсий фанлар доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Ёшлар ишлари агентлиги ҳузуридаги Ёшлар муаммоларини ўрганиш ва истиқболли кадрларни тайёрлаш институт.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Давлат бошқаруви академияси, DSc.20/13.05.2020.Ss.23.03.
Расмий оппонентлар: Султонова Эʼтибор Сиддиқовна, сиёсий фанлари доктори, профессор. Умарова Нигора Телмановна сиёсий фанлари номзоди, доцент Етакчи ташкилот: Тошкент давлат шарқшунослик университети
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади — ёшларда етакчилик қобилиятини шакллантириш ва такомиллаштиришда ОАВлар ва ижтимоий тармоқларнинг имкониятларини қўллаш юзасидан таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ёшларнинг етакчилик қобилиятини шакллантиришда ижтимоий медиа платформалар орқали тарғибот ва ташвиқотнинг янги шаклларини (аудиовизуал воситалардан фойдаланган ҳолда ижтимоий роликлар, дастурлар, филмлар, сериалларни яратиш)ни жорий этиш зарурати асосланиб, 16–30 ёш орасидаги талабалар, тадбиркорлар ва фаол ёшлар учун 4 фазали симуляциядан иборат “Лидерлик симулятори: виртуал етакчилик мактаби” консепсиясини амалиётга жорий этиш мақсадга мувофиқлиги асослантирилган;
Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳрида ОАВ орқали ёш етакчиларни шакллантиришда маданий ва ижтимоий омилларнинг таъсирини ўрганиш асосида, ҳудудий медиа стратегияларни ишлаб чиқиш консепсияси таклиф этилиб, ҳар бир ҳудуд учун мақсадли контент ҳамда “Менторлик марафони” (ёш етакчиларда нутқий маҳорат ва нотиқлик кўникмаларини шакллантириш)ни ташкил этиш зарурати асослантирилган;
ОАВ ва ижтимоий тармоқлар (ижтимоий роликлар ёрдамида) орқали ёшларнинг сиёсий жараёнлардаги иштироки ва етакчилик қобилиятини ривожлантириш бўйича “Ёшлар сиёсий мактаби: янги авлод лидери” янги муаллифлик модели ишлаб чиқилиб, модел асосида ёшларнинг лидерлик имиджи, маънавий қиёфаси, сиёсий саводхонлиги, қонунчилик жараёнларидаги фаоллигини баҳоловчи индикаторлар орқали етакчи ёшларни аниқлаш мумкинлиги асослантирилган;
ОАВнинг ҳамда ижтимоий тармоқларнинг ёшлар сиёсий ҳаракатларига таъсирини ўрганиш жараёнида, таъсир кўрсатиш ҳолатининг динамикаси илмий жиҳатдан асосланиб, унда ОАВ ёрдамида ёшлар сиёсий ҳаракатларини шакллантириш ва уларни етакчиликка жалб қилиш усуллари (оммавий челленжлар, мотиваторлар, транспарент овоз бериш, блокчейн орқали ижтимоий фикрни кузатиш, метаолам орқали сиёсий симуляциялар ва амалий машғулотлар) жорий этилади.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ёшларда етакчилик қобилиятини шакллантиришда оммавий ахборот воситаларининг ўрни борасида қуйидаги таклифлар асосида:
ёшларнинг етакчилик қобилиятини шакллантиришда ижтимоий медиа платформалари орқали тарғибот ва ташвиқотнинг янги шаклларини жорий этиш имкониятлари тадқиқ этилиб, ижтимоий-сиёсий контент орқали етакчилик стратегияларини шакллантириш ва уларни ҳаётда қўллашга ёрдам берувчи онлайн курслар, симуляциялар ва интерактив механизмларнинг аҳамиятига оид таклифлари Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенатининг Ёшлар, маданият ва спорт масалалари қўмитаси фаолиятида қўлланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенатининг Ёшлар, маданият ва спорт масалалари қўмитаси, 24-12/10-сонли маълумотномаси, 14.11.2023). Натижада Олий Мажлис Сенати Кенгашининг 2020-йил 23-июндаги КК-97-ИВ-сонли қарори билан тасдиқланган “Ёшлар парламенти тўғрисидаги Низом”нинг
2-сонли банди ишлаб чиқилган.
Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳрида ОАВ орқали ёш етакчиларни шакллантиришда маданий ва ижтимоий омилларнинг таъсирини ўрганиш асосида, ҳудудий медиа стратегияларни ишлаб чиқиш консепсияси таклиф этилиб, ҳар бир ҳудуд учун мақсадли контент яратиш йўналишларини аниқлаб боришга оид таклифларидан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ёшлар” телерадиоканали фаолиятида фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси, 02-15/2372-сонли маълумотномаси, 31.10.2023). Натижада 2019-2020-йиллар давомида ёшлар фаолиятини ёритиб борувчи, уларнинг муаммолари ва таклифларини олиб чиқувчи, ёшлар масалаларига оид қонунчиликдаги янгиликларни етказувчи, ёшларда етакчилик қобилиятининг шаклланишига туртки бўлувчи “Ёшлар” телерадиоканали орқали эфирга узатилган “Ёшлар пресс клуби”нинг бир нечта (“Ёшларнинг бўш вақтини мазмунли ташкил этиш”, “Ёшлар жиноятчилигининг олдини олиш”, “Президент назарига тушган ёшлар”, “Ахборотнинг оммага таъсири”) сонлари ташкил этилган.
ОАВ ва ижтимоий тармоқлар орқали ёшларнинг сиёсий жараёнлардаги иштироки ва етакчилик қобилиятини ривожлантириш бўйича янги муаллифлик модели ишлаб чиқилиб, унинг асосида ёшларнинг сиёсий саводхонлигини ривожлантириш, уларни қонунчилик жараёнларига жалб қилиш, етакчи сифатида тан олиниш имкониятларини ошириш механизмларини такомиллаштиришга оид таклифларидан Ўзбекистон Ёшлар ишлари агентлиги фаолиятида фойдаланилган (Ўзбекистон Ёшлар ишлари агентлигининг 2023-йил 1 ноябрдаги 1-13-21-3120-сонли маълумотномаси). Натижада “2023 йилда Ёшлар билан ишлаш тизимини такомиллаштириш чора-тадбирлари” нинг 2-боб, 23-24-25-бандларини ишлаб чиқишда фойдаланилган.
ОАВнинг ҳамда ижтимоий тармоқларнинг ёшлар сиёсий ҳаракатларига таъсирини ўрганиш асосида, таъсир кўрсатиш жараёнининг динамикаси илмий жиҳатдан асосланиб, унда ОАВ ёрдамида ёшлар сиёсий ҳаракатларини шакллантириш ва уларни етакчиликка жалб қилиш усуллари (оммавий челленжлар, мотиваторлар, транспарент овоз бериш, блокчейн орқали ижтимоий фикрни кузатиш, метаолам орқали сиёсий симуляциялар ва амалий машғулотлар)дан кенг фойдаланишга оид таклифларидан Республика Маънавият ва маърифат маркази фаолиятида қўлланилган (Республика Маънавият ва маърифат маркази, 2025-йил 21-январ, № 5/16-1). Натижада Республика Маънавият ва маърифат марказининг 2025-йил учун йиллик иш режа дастурининг 10-11-бандлари ишлаб чиқилган.