Рустамова Давлатхон Тойиржон қизининг
педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Бошланғич синф ўқувчилари нутқида маънодош сўзларни фаоллаштиришнинг методик тизимини такомиллаштириш” 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2.PhD/Ped5147
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
Илмий раҳбар: Акбарова Зухро Акмалжановна, филология фанлари доктори, доцент.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса, ИК рақами: Фарғона давлат университети, PhD.03/30.11.2021.Ped.05.07.
Расмий оппонентлар: Абдурасулова Умида Саъдуллаевна, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент;, Жамолиддинова Дилноза Мирҳожиддиновна, филология фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Низомий номидаги Тошкент педагогика университети
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Бошланғич синф она тили ва ўқиш саводхонлиги дарсларида нутқ ўстириш модулини таҳлил қилиш орқали ўқувчилар нутқида маънодош сўзларни фаоллаштиришнинг методик тизимини такомиллаштириш бўйича услубий ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бошланғич синф ўқувчилари нутқида маънодош сўзларни фаоллаштиришда когнитив-фаолиятли имкониятлари сўз маъносини англаш, қиёслаш ва ифода этиш босқичларига нутқий эмоционаллик, ахборотнинг жозибадорлиги тамойилларини ифодаланиши туфайли лингвистик сезгирликни кучайтирувчи муҳитда сингдириш асосида аниқлаштирилган;
бошланғич синф ўқувчилари нутқида маънодош сўзлардан фойдаланиш асосида ривожлантиришнинг модели ўқув топшириқларни ўзлаштиришни жадаллаштирувчи қадриятли-мотивли, когнитив, фаолиятли рефлексив компонент вазифаларини мустақил таълим мазмунига оптималлаштириш орқали такомиллаштирилган;
бошланғич синф ўқувчилари нутқида маънодош сўзлардан фойдаланиш туфайли ривожлантиришга қаратилган “Бошланғич синф ўқувчилари учун маънодош сўзларнинг электрон-ўқув луғати” номли электрон платформа ўқувчиларни маънодош сўзларни фарқлашга одатлантирувчи ностандарт машқлар билан лексик меъёрларга адаптивлаштирилган графикли луғатнинг интеграциялашувини дифференциал таъминлаш асосида ишлаб чиқилган;
маънодош сўзлардан фойдаланишнинг дидактик таъминотига кўра ижтимоий ҳаётга тез киришишга зарур мулоқот кўникмаларини лексик-эмоционал бойитувчи технологияларни нутқий муҳитга мос ахборотни шакллантиришга мотивацияловчи иш турлари билан трансформациялашга асосланиб такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.  Діѕѕертатѕіяда эріѕҳілган натіжалар аѕоѕіда:  Бошланғич синф ўқувчилари нутқида маънодош сўзларни фаоллаштириш бўйича илмий тадқиқот натижалари асосида:
бошланғич синф ўқувчилари нутқида маънодош сўзлардан фойдаланишнинг когнитив-фаолиятли имкониятлари сўз маъносини англаш, қиёслаш ва ифода этиш босқичларига нутқий эмоционаллик, ахборотнинг жозибадорлиги тамойилларини лингвистик сезгирликни кучайтирувчи муҳитда сингдириш асосида аниқлаштирилган маълумотлар она тили ва ўқиш саводхонлиги фанларида инноватион машқларни ишлаб чиқишда фойдаланилган (Республика таълим марказининг 2024-йил 9-октябрдаги 01/11-1-791-сон маълумотномаси). Натижада оъқувчида маънодош сўзларни ҳис қилишга эришиш, ҳиссиётга таъсир қилиш йоъллари аниқлаштирилган, маънодош маъноли сўзларнинг жозибадорлигини идрок этиш самарадорлигини оширилишига эришилган;
бошланғич синф ўқувчилари нутқида маънодош сўзлардан фойдаланиш орқали ривожлантиришнинг модели ўқув топшириқларни ўзлаштиришни жадаллаштирувчи қадриятли-мотивли, когнитив, фаолиятли рефлексив компонент вазифаларини мустақил таълим мазмунига спиралсимон оптималлаштириш асосида такомиллаштиришга оид тавсиялар “Бошланғич синфларда луғат устида ишлаш методикаси” номли оъқув қоълланма мазмунига сингдирилган (Оъзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024-йил 25-июндаги 218-сонли буйруғига асосан берилган 218-845 рақамли рухсатномаси). Натижада ўқувчиларининг нутқида маънодош сўзлардан фойдаланиш бўйича методик таъминот аниқланган;
бошланғич синф ўқувчилари нутқида маънодош сўзлардан фойдаланиш орқали ривожлантиришга қаратилган “Бошланғич синф ўқувчилари учун маънодош сўзларнинг электрон- ўқув луғати” номли электрон платформа ўқувчиларни маънодош сўзларни фарқлашга одатлантирувчи ностандарт машқлар билан лексик меъёрларга адаптивлаштирилган графикли луғатнинг интеграциялашувини дифференциал таъминлашга оид тавсиялар “Бошланғич синфларда луғат устида ишлаш методикаси” номли оъқув қоълланма мазмунига сингдирилган (Оъзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024-йил 25-июндаги 218-сонли буйруғига асосан берилган 218-845 рақамли рухсатномаси). Натижада ўқувчиларининг лексик заҳираси шакилй-миқдорий, семантик-идрокий жиҳатдан бойиганлиги кузатилган;
бошланғич синф ўқувчилари нутқида маънодош сўзлардан фойдаланишнинг дидактик таъминоти ижтимоий ҳаётга тез киришишга зарур мулоқот кўникмаларини лексик-эмоционал бойитувчи технологияларни нутқий муҳитга мос ахборотни шакллантиришга мотивацияловчи иш турлари билан трансформациялаш асосида такомиллаштириш учун берилган тавсиялар “Бошланғич синфларда луғат устида ишлаш методикаси” номли оъқув қоълланма мазмунига сингдирилган (Оъзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024-йил 25-июндаги 218-сонли буйруғига асосан берилган 218-845 рақамли рухсатномаси). Натижада ўқувчиларининг янги билимларни ўзлаштириш ҳамда кундалик ҳаётда фойдаланиш, ижодий фикрлаш, ижтимоий муҳитга тез киришиш, муаммони ҳал қилиш қобилиятларининг дидактик таъминоти такомиллаштирилган.