Мамаюнусова Меҳрангиз Олимовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи):
“Инновацион иқтисодиёт шароитида хизмат кўрсатиш соҳасини ривожлантириш орқали камбағалликни қисқартириш йўллари”, 08.00.05 - Хизмат кўрсатиш тармоқлари иқтисодиёти.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам:B2021.1.PhD/Iqt1575
Илмий раҳбар:Пўлатов Муҳиддин Эгамбердиевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти, DSc.03/25.12.2024.I.18.01
Расмий оппонентлар: Муҳаммедов Мурод Муҳаммедович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Алиева Махбуба Туйчиевна, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Урганч давлат университети.
Диссертация йўналиши:илмий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади
Инновацион иқтисодиёт шароитида хизмат кўрсатиш соҳасини ривожлантириш орқали камбағалликни қисқартириш билан боғлиқ истиқболли йўналишларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
мамлакатимиз ялпи ички маҳсулотида хизмат кўрсатиш соҳасининг улушини 47 фоизга етказиш орқали камбағалликни қисқартириш стратегик йўналишида янги авлод инновацион маҳсулотларини яратиш орқали ҳудудий ривожланишни жадаллаштириш, хизмат кўрсатиш секторида янги иш ўринларини ташкил этиш ҳамда аҳоли фаровонлигини ошириш мақсадида “ЯҒР 3И” моделини маҳаллаларга жорий этиш бўйича таклифлар асосланган;
ҳудудларда барча субектларнинг ўзаро ҳамкорликда ишлаши камбағалликни қисқартириш жараёнини тезлаштириш мақсадида илм-фан, технология ва бизнес интеграцияси орқали янги иқтисодий имкониятлар яратишда, маҳаллий иқтисодий ресурслардан тўлиқ фойдаланиш орқали ижтимоий-иқтисодий барқарорликни таъминлаш, аҳолининг иш билан бандлигини ошириш ва камбағаллик даражасини пасайтириш учун давлат, бизнес, жамият ва илмий доираларнинг биргаликда ҳаракат қилишини рағбатлантириш асосида тўртта асосий субект (Говернанcе – Г1, Гроwтҳ – Г2, Соcиетй – Г3, Сcиенcе – Г4) гуруҳини интеграциялашган фаолиятини йўлга қўйиш орқали самарали натижаларга эришишга қаратилган “4ГС модели” бўйича таклифлар асосланган;
молиявий барқарорликни ошириш, оилавий бюджетни оптималлаштириш ва ижтимоий ҳимоя тизимини мустаҳкамлашга хизмат қиладиган ёндашув асосида оила даромадларининг тизимли бошқаруви орқали “Хотиржамлик жамғармаси”ни шакллантириш ҳамда ушбу механизмни самарали татбиқ этиш орқали камбағалликни қисқартиришга йўналтирилган ички иқтисодий ресурслардан фойдаланиш имкониятлар афзаликлари далилланган;
ҳудудлар хизмат кўрсатиш тармоғида инновацион ёндашувларни жорий этиш, иқтисодий ресурслардан самарали фойдаланиш ва ижтимоий барқарорликни таъминлаш орқали бандлик даражасини оширишга қаратилган тизимли механизмларни ўз ичига оладиган “7И3Ф модели” асосида камбағалликни қисқартириш имкониятларининг “Кетма-кетлик занжири” моделини жорий этиш бўйича таклифлар асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Инновацион иқтисодиёт шароитида хизмат коʻрсатиш соҳасининг аҳоли камбагʻаллигини қисқартириш билан богʻлиқ муаммоларнинг ечимлари боʻйича олинган бир қанча илмий натижалар амалиётга жорий қилинди:
мамлакатимиз ялпи ички маҳсулотида хизмат кўрсатиш соҳасининг улушини 47 фоизга етказиш орқали камбағалликни қисқартириш стратегик йўналишида янги авлод инновацион маҳсулотларини яратиш орқали ҳудудий ривожланишни жадаллаштириш, хизмат кўрсатиш секторида янги иш ўринларини ташкил этиш ҳамда аҳоли фаровонлигини ошириш мақсадида “ЯҒР 3И” моделини маҳаллаларга жорий этиш бўйича асосланган таклифлари Самарқанд вилояти Камбағалликни қисқартириш ва бандлик бошқармасининг 2024 йил 13 декабрдаги
19/00-02/04-3597-сон "Назорат режасига" киритилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва Молия Вазирлигининг 2024-йил 25-декабрдаги № 06/53-2-26301-сонли маълумотномаси). Натижада мавжуд камбағалликка барҳам бериш учун мамлакатимизда кечиктириб бўлмайдиган масалалар сирасига киритиш мумкин бўлган тадбирларни амалга ошириш вазифаси белгиланди. Бунга эришиш учун 11 та стратегик йўналишларни амалга ошириш лозимлиги асосланган;
ҳудудларда барча субектларнинг ўзаро ҳамкорликда ишлаши камбағалликни қисқартириш жараёнини тезлаштириш мақсадида илм-фан, технология ва бизнес интеграцияси орқали янги иқтисодий имкониятлар яратишда, маҳаллий иқтисодий ресурслардан тўлиқ фойдаланиш орқали ижтимоий-иқтисодий барқарорликни таъминлаш, аҳолининг иш билан бандлигини ошириш ва камбағаллик даражасини пасайтириш учун давлат, бизнес, жамият ва илмий доираларнинг биргаликда ҳаракат қилишини рағбатлантириш асосида тўртта асосий субект (Говернанcе – Г1, Гроwтҳ – Г2, Соcиетй – Г3, Сcиенcе – Г4) гуруҳини интеграциялашган фаолиятини йўлга қўйиш орқали самарали натижаларга эришишга қаратилган “4ГС модели” бўйича асосланган таклифлар Самарқанд вилояти Камбағалликни қисқартириш ва бандлик бошқармасининг 2024 йил 13 декабрдаги
19/00-02/04-3597-сон "Назорат режасига" киритилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва Молия Вазирлигининг 2024-йил 25-декабрдаги № 06/53-2-26301-сонли маълумотномаси). Натижада гуруҳларга аҳолининг камбағал қатлами, маҳалла ва камбағаллик билан шуғулланадиган муассасалар, таълим соҳаси ва иш берувчилар ҳамда мамлакат Президенти ва давлат идоралари киритилган ва уларни ҳамкорликда мавъулият билан фаолият кўрсатиш лозимлиги исботланган;
молиявий барқарорликни ошириш, оилавий бюджетни оптималлаштириш ва ижтимоий ҳимоя тизимини мустаҳкамлашга хизмат қиладиган ёндашув асосида оила даромадларининг тизимли бошқаруви орқали “Хотиржамлик жамғармаси”ни шакллантириш ҳамда ушбу механизмни самарали татбиқ этиш орқали камбағалликни қисқартиришга йўналтирилган ички иқтисодий ресурслардан фойдаланиш имкониятлар далилланган афзаликлари Самарқанд вилояти Камбағалликни қисқартириш ва бандлик бошқармасининг 2024 йил 13 декабрдаги 19/00-02/04-3597-сон "Назорат режасига" киритилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва Молия Вазирлигининг 2024-йил 25-декабрдаги № 06/53-2-26301-сонли маълумотномаси). Натижада оиланинг даромади иш ҳақи ва мулкни ишлатишдан олинадиган даромадлар асосидашаклланиши ва ундан тизимли равишда ҳар ойда оиланинг харажатларидан орттирган ҳолда “Хотиржамлик жамғармаси”га маблағни қўйиб бориш тизими ишлаб чиқилган;
ҳудудлар хизмат кўрсатиш тармоғида инновацион ёндашувларни жорий этиш, иқтисодий ресурслардан самарали фойдаланиш ва ижтимоий барқарорликни таъминлаш орқали бандлик даражасини оширишга қаратилган тизимли механизмларни ўз ичига оладиган “7И3Ф модели” асосида камбағалликни қисқартириш имкониятларининг “Кетма-кетлик занжири” моделини жорий этиш бўйича асосланган таклифлари Самарқанд вилояти Камбағалликни қисқартириш ва бандлик бошқармасининг 2024 йил 13 декабрдаги 19/00-02/04-3597-сон "Назорат режасига" киритилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва Молия Вазирлигининг 2024-йил 25-декабрдаги
№ 06/53-2-26301-сонли маълумотномаси). Натижада буларнинг ўзаро боғлиқлиги камбағалликни қисқартиришга эришиш имконини бериши ҳам исботланган.