Жуманазарова Зуҳрахон Қосимжановнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Муҳандислик ва компютер графикаси фанини ўқитиш асосида талабаларнинг касбий тайёргарлигини ривожлантириш методикаси” 13.00.02–Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (техника фанлари);
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.2.PhD/Ped1496
Илмий раҳбар: Химматалиев Дўстназар Омонович, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган муҳандислик-технология институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Наманган муҳандислик-технология институти ҳузуридаги илмий даражалар берувчи PhD.03/30.09.2023.Т.66.01 рақамли илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Ханбабаев Ҳакимжон Икромович, педагогика фанлари доктори, профессор, Каюмов Абдул-малик Хамидович, техника фанлари докртори, профессор
Етакчи ташкилот: Бухоро муҳандислик-технология институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: техника олий таълим муассасаларида муҳандислик ва компютер графикаси фанини ўқитиш асосида талабаларни касбий тайёргарлигини ривожлантиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
бўлажак муҳандисларга муҳандислик ва компютер графикаси фанини ўқитиш асосида касбий тайёргарлигини ривожлантиришнинг фанлараро яни информатика ва мутахассислик фанлари асосида технологик машиналарни лойҳалаштириш тизимлари фанларини интеграцияни таъминлаш, олий таълимда техник таълим йўналишлари учун компетентли ёндашувлар асосида мазмунан ривожлантирилган;
бўлажак муҳандисларга муҳандислик ва компютер графикасини ўқитиш орқали касбий тайёргарлигини ривожлантиришнинг ташкилий-функсионал моделига асосланган методик модели мақсадли, мазмунли, жараёнли, таълим методлари, шакллари, диагностик ва натижавий компонентлар узвийлигида узлюксизлик, изчиллик, касбга йўналтирилганлик тамойиллари асосида ишлаб чиқилган;
техника олий таълим муассасаларида бўлажак муҳандисларга муҳандислик ва компютер графикасини ўқитиш асосида касбий тайёргарлигини ривожлантиришда таълим методлари (ҳамкорликда ўқитиш, намоийиш, тўрт поғоналик, 3Д модели) ҳамда компютер дастурларидан (АутоCАД, Солдwоркс дан) фойдаланиб педагогик ва техник дастурий ишланмалар яратиш асосида такомиллаштирилган;
бўлажак муҳандисларга муҳандислик ва компютер графикаси фанини ўқитиш асосида касбий тайёргарлигини ривожланганлик даражалари когнитив, мотивацион-қадриятли, аксеологик ва рефлексив мезонлар бўйича баҳоланиши статистик таҳлилнинг оптималлаштириш асосида аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши “Муҳандислик ва компютер графикаси фанини ўқитиш асосида талабаларни касбий тайёргарлигини ривожлантириш методикаси” бўйича олинган илмий тадқиқот натижалари асосида: бўлажак муҳандисларга муҳандислик ва компютер графикаси фанини ўқитиш орқали касбий тайёргарлигини ривожлантиришнинг фанлараро интеграциясини таъминлаш, методологик ва компетентли ёндашувлар асосида мазмунан ривожлантиришга оид таклифлардан техник олий таълим муассасалари учун “Муҳандислик ва компютер графикаси” номли ўқув қўлланмасини ишлаб чиқишда фойдаланилган ( Олий ва ўрта махсус таълими вазирлигининг 2021 йил 01 мартдаги 110-сонли буйруғи). Мазкур ўқув қўлланма техника олий таълим муассасаси талабаларининг касбий тайёргарлигини ривожлантиришга хизмат қилган; техника олий таълим муассасаларида бўлажак муҳандисларга муҳандислик ва компютер графикасини ўқитиш орқали касбий тайёргарлигини ривожлантириш методикаси интегратив ва интерфаол таълим методлари ҳамда компютер дастурларидан (АутоCАД, Солдwоркс) фойдаланиб педагогик ва техник датурий ишланмалар яратиш асосида такомиллаштириш, муҳандислик ва компютер графикаси фанини ўқитиш орқали касбий тайёргарлигини ривожланганлик даражалари ва воситалари, когнитив, мотивацион-қадриятли, аксеологик ва рефлексив мезонлар бўйича баҳолаш бўйича берилган таклифлардан педагогик тажриба-синов ишларини олиб боришда фойдаланилиб, Жиззах политехника институти ва Андижон қишлоқҳўжалик ва агротехнология институти ҳамда Наманган мухандислик – технология институтларида 700 000 - “Муҳандислик, ишлов бериш ва қуриш соҳалари” таълим йўналишларида тажриба-синовдан ўтказилган (Олий таълим, фан ва инновация вазирлигининг 2024 йил 28 мартги 2/17-2024-506-024 -сон маълумотномаси). Мазкур ишлаб чиқилган методика профессионал таълимда муҳандислик ва компютер графикаси фанини ўқитишнинг сифат даражасини оширишга хизмат қилган. Тадқиқотимиз натижасида, барча тажриба-синов майдончалари сифатида танлаб олинган ОТМ тажриба-синов ишлари ниҳоясида, тажриба гуруҳидаги талабаларининг ўзлаштириш кўрсаткичи назорат гуруҳига нисбатан 1,14 (14%) юқори кўрсаткичга эга бўлди.