Мухамедова Диёрабегим Бахтиёр қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Методы межкадрового кодирования видеопотоков для систем вещательного и прикладного телевидения”, 05.04.02–“Радиотехника, радионавигация, радиолокация ва телевидение тизимлари ва қурилмалари. Мобил, толаоптик алоқа тизимлари” (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам:В2024.1.PhD/Т4351.
Илмий раҳбар: Гаврилов Игор Александрович, доцент, техника фанлари номзоди
Диссертация бажарилган муассаса номи: Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги Тошкент ахборот технологиялари университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент ахборот технологиялари университети, DSc.13/30.12.2019.Т.07.02.
Расмий оппонентлар: Давронбеков Дилмурод Абдужалилович, техника фанлари доктори, профессор; Ярмухамедов Алишер Агбарович техника фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Ахборот коммуникация технологиялари ва алоқа ҳарбий институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади узатиш ва амалий телевидение тизимлари учун видеообектларни чизиқли ҳаракати юқори тезликларига эга видеосюжетларни кадрлараро кодлаш самарадорлигини оширишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бўсағавий бинаризациялаш усулларидан кўра, обект контурларини ажратишда катта аниқликни таъминлайдиган, пиксел қийматлари фойдаланишга асосланган иккилик тасвирларни шакиллантиришнинг юқори тезликдаги усули ишлаб чиқилган;
бутун кадр майдони бўйлаб реал вақтда ҳаракат компенсациясини таъминлайдиган, видео обектларнинг периметри, майдони, шакл коеффициенти ва массалар маркази каби параметрларидан фойдаланган ҳолда тез ҳаракатланувчи обектларнинг чизиқли ҳаракатининг контурли баҳолаш усули ишлаб чиқилган;
обектларнинг чизиқли ҳаракатининг юқори тезлиги бўлган саҳналарда бутун кадр майдони бўйлаб энг яхши тасвир сифатини таъминлайдиган, обектлар ҳаракати учун контур компенсациясига асосланган кадрлараро кодлаш қурилмасининг тузилиш схемаси ишлаб чиқилган;
тез ҳаракатланадиган саҳналарда компенсацияланган кадрлараро фарқдан фойдаланган ҳолда, видео оқимларини 1,1-1,5 баравар сиқишни оширишга имкон берадиган вейвлет видео кодек учун видео оқимларни кадрлараро кодлаш механизми такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ишлаб чиқилган кадрнинг бутун майдони бўйлаб видеобектларнинг юқори тезликлардаги чизиқли ҳаракатини ва фонни контурли компенсациялаш, компенсацияланган кадрлар орасидаги фарқ ва видеомаълумотларни вейвлет ўзгартиришларда кодлаш усуллар ва алгоритмлари асосида:
Тошкент радиотелеузатиш марказида телевизион дастурларни самарали сиқиш тизими жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлигининг 2023 йил 28 февралдаги 33-8/1346-сонли маълумотномаси). Тадқиқот натижаларига кўра, спорт, кўнгилочар ва турли кўрсатувларининг висуал сифатини ошириш, шунингдек, видеосерверлардаги дастурларни ёзиб олиш вақтини 1,2-1,5 марттага ошириш имконини берган.
“СЕТКО” МЧЖда видеокузатув тизимларида видеомаълумотларни янада самаралироқ сиқиш тизими фойдаланишга тавсия этилган (Ўзбекистон Республикаси Ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлигининг 2023 йил 28 февралдаги 33-8/1346-сонли маълумотномаси). Олинган натижалар йўл ҳаракати тасвирлари сифатини ошириш ва видеосерверларда видеоёзувлар давомийлигини 1,3-1,5 баробарга ошириш имконини берган.