Нуруллаева Кумушбиби Қудрат қизининг фалсафа доктори (PhD)
диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи):
“Хитой ва ўзбек тиллари қариндошлик терминлари тадқиқи”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.2.PhD/Fil.1829
Илмий маслаҳатчи: Насирова Саодат Абдуллаевна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Урганч давлат университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат шарқшунослик университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.21.01.
Расмий оппонентлар:Дадабоев Хамидулла Арипович, филология фанлари доктори, профессор; Мустафаева Самида Тошмухаммедовна, филология фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: хитой ва ўзбек тилларидаги қариндошлик терминларини лексокографик манбалар асосида феноменологик лексик бирликлар сифатида чоғиштириш орқали уларнинг универсал ва индивидуал, семантик ҳамда лингвомаданий хусусиятларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
хитой тили “Десcриптиве” тизимига оидлиги,  ўзбек тили эса “Омаҳа” тизимига кириши икки тилдаги қариндошлик терминларини миқдор жиҳатидан фарқ қилишининг асосий лингвислик сабаби ҳамда хитой ва ўзбек тилларидаги қариндошлик терминларининг семантик хусусиятларига кўра иккала тил ҳам патрилениал тиллар қаторига алоқадор эканлиги исботланган;
қариндошлик терминлари хитой тилида авлодлар кесимида горизонтал ва вертикал қаторлар асосида, ўзбек тилида қон ва никоҳ семантик майдонлари асосида таснифланиши натижасида хитой тилида қариндошлик терминлари тизими шаклланишида саккиз авлод иерархик муносабатлар системаси, ўзбек тилида эса етти авлод иерархик муносабатлар системаси асос сифатида хизмат этиши феноменологик лингвислик ҳодиса сифатида асосланган;
чоғиштирилаётган тилларнинг фраземалари таркибидаги қариндошлик терминларининг лингвомаданий хусусиятлари статистик таҳлил асосида хитой тилидаги она томонидан қариндошлик терминларида ўзбек тилидаги шу тип қариндошлик терминларига нисбатан ёт қариндош тушунчаси далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Хитой ва ўзбек  қариндошлик терминларни чоғиштириш бўйича олинган илмий ва амалий натижалар асосида:
чоғиштирилаётган тиллардаги хитойликларнинг қариндошлик терминларига бўлган ёндашувини тўғри тушунтиришда, фраземаларнинг ўзига хос хусусиятлари маданиятлараро мулоқот жараёнида фойдаланилиши ҳамда замонавий хитой миллатининг оила қадриятларини ифодаловчи фраземаларга замонавий ёндашуви, таржима хусусиятлари ТДШУ ҳузуридаги Конфуций номидаги ўзбек-хитой институтида ўқув фаолияти жараёнига кенг татбиқ қилинмоқда. Хусусан, “Хитой тили” фанидан давом эттирувчи гуруҳларда дарслар жараёнида фойдаланилган (Тошкент давлат шарқшунослик университети ҳузуридаги Конфуций номидаги ўзбек-хитой институтининг 2023-йил 21-сентябрдаги 141/23-сон маълумотномаси). Натижада фраземаларнинг таржима вариантларини аниқ белгилашга, уларни тўғри қўллаш, тўғри таржима қилиш кўникмаларининг шаклланишига эришилган;
хитой тили ва ўзбек тили қариндошлик терминлари иштирокидаги фраземаларини таржима қилиш, уларни таржимада тўғри акс эттириш усулларига бағишланган таҳлилий фикрлар ва назарий хулосалар, материаллардан 2023-йил 20-октябрбрда Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги  томонидан “Креатив таълим ва инновациялар – Янги Ўзбекистон тараққиётининг асоси” шиори остида ўтказилган “ИнноWеекУз-2023” инновацион ғоялар ҳафталигида фойдаланилган (Тошкент тиббиёт академияси Урганч филиали 2024-йил 4-майдаги 01/2910-сон маълумотномаси). Натижада иштирокчиларнинг хитой тилини ўрганишда лингвокултурологик ёндашув усуллари ҳақида назарий билимлари бойишига хизмат қилган;
хитой тили ва ўзбек тили қариндошлик терминлари иштирокидаги фразеологик бирликларини таржима қилиш, уларни таржимада тўғри акс эттириш усулларига бағишланган таҳлилий фикрлар ва назарий хулосалар, материаллардан 2023-йилнинг 16-17-июн кунлари Хоразм вилоятида бўлиб ўтган “Хорижий тиллар” марафонида хорижий тилларни оммалаштириш, “Ибрат Фарзандлари” лойиҳасининг мобил иловаси ва “Ибрат викторина” ўйинларида фойдаланилган (Ўзбекистон республикаси ёшлар ишлари агентлигининг хоразм вилояти ёшлар ишлари бошқармасининг 2024-йил 5-августидаги 02-10/370-сон маълумотномаси). Натижада талаба ва тингловчиларга ушбу тиллардаги фразеологик бирликларни турли вазиятларда тўғри қўллаш, адекват таржимани таъминлаш, уларнинг миллий-маданий ўзига хосликларини осон етказишга эришилган.