Хусанов Элдорбек Давлатжон ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Турли тизимли тилларда диалектал лексиканинг функсионал-семантик ва лингвокултурологик хусусиятлари”, 10.00.11 – Тил назарияси. Амалий ва компютер лингвистикаси.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: Б2022.2.PhD/Fil2699
Илмий раҳбар: Маджидова Раъно Уришевна филология фанлари доктори (DSc), профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи: Қўқон давлат педагогика институти, PhD.03/04.06.2021.Fil.132.01.
Расмий оппонентлар: Умарова Наргизахон Рустамовна, филология фанлари доктори (DSc), профессор; Хайруллаев Хуршид Зайниевич филология фанлари доктори (DSc), профессор.
Етакчи ташкилот: Наманган давлат чет тиллар институти
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади турли тизимли тиллар кесимида функсионал-семантик хусусиятлари ва диалектал лексиканинг ўзига хос лингвокултурологик аспектларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
тилнинг диалектал лексикаси илк бор турли тизимли тилларида қиёсий аспектда ўрганилган;
турли тизимли тиллардаги диалектизмлар дастлаб шу тилларнинг бугунги маданий қиёфасида ва ҳудудий лаҳжалар кесимида таҳлил қилинган;
диалектал атамалар таҳлил қилинган ҳамда адабий тил меъёрига мослашган шева сўзлари функсионал-семантик жиҳатдан далилланган;
турли тизимли тилли халқларнинг лингвомаданиятида ва уларнинг бугунги ривожида диалектизмлар муҳим аҳамият касб этиши изоҳланган, шунингдек, диалектизмларнинг адабий тил лугʻат бойлигига сингиб кета олмаслик сабаблари ўрганилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Турли тизимли тилларда диалектизмларнинг функсионал-семантик ва лингвомаданий хусусиятлари тадқиқи мавзусида олиб борилган тадқиқот натижалари асосида:
тилнинг диалектал лексикаси илк бор турли тизимли тилларида қиёсий аспектда ўрганилганлиги ва турли тизимли тиллардаги диалектизмлар дастлаб шу тилларнинг бугунги маданий қиёфасида ва ҳудудий лаҳжалар кесимида таҳлил қилинганлиги ҳақидаги хулосалардан П3-2020042022 рақамли “Туркий тиллар лингводидактик электрон платформасини яратиш” номли амалий тадқиқот лойиҳасида фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2023-йил 29-декабрдаги 01/6-2805-сонли маълумотномаси). Натижалар лойиҳа бўйича тайёрланган электрон ресурсларнинг мазмунини бойитишга хизмат қилган;
диалектал атамалар таҳлил қилинганлиги ҳамда адабий тил меъёрига мослашган шева сўзлари функсионал-семантик жиҳатдан далилланганлиги хусусидаги натижалардан АЛ-482103231 рақамли “Ўзбек реалияларига оид мақолалар базаси платформасини яратиш (википедия электрон энциклопедияси мезонлари асосида)” номли амалий тадқиқот лойиҳасида фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2023-йил 29-декабрдаги 01/6-2804-сонли маълумотномаси). Натижалар лойиҳа бўйича тайёрланган электрон ресурсларнинг мазмунини бойитишга хизмат қилган;
турли тизимли тилли халқларнинг лингвомаданиятида ва уларнинг бугунги ривожида диалектизмлар муҳим аҳамият касб этиши изоҳланган, шунингдек, диалектизмларнинг адабий тил лугʻат бойлигига сингиб кета олмаслик сабаблари ўрганилганлигига оид хулосалардан Фз-2019062034 рақамли “Хорижий тилларда сўзлашувчилар учун ўзбек тилини интенсив ўргатувчи мултимедиа маҳсулотларини яратиш” мавзусидаги амалий тадқиқот лойиҳаси доирасида “Ўзбекча-инглизча-русча лингвистик терминлар электрон лугʻати”ни тузишда фойдаланилган (Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университетининг 2023-йил 26- декабрдаги 24/716-сон маълумотномаси). Натижада, талабаларнинг инглиз тилидаги ижтимоий-маданий компетенсиясини ривожлантиришга қаратилган билим ва кўникмалари такомиллаштирилган.
Кенгаш раиси: М. Хакимов
Кенгаш котиби: А. Тўрахўжаева
Илмий раҳбар: Р. Маджидова
Талабгор: Э. Хусанов
