Сафоева Садоқат Мусоевнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: “Ижтимоий тармоқларда фуқаролик муносабатларни ҳуқуқий тартибга солиш”. 12.00.03 – Фуқаролик ҳуқуқи. Тадбиркорлик ҳуқуқи. Оила ҳуқуқи. Халқаро хусусий ҳуқуқ (юридик фанлар).
Диссертация мавзуси роʻйхатга олинган рақам: В2020.1.DSc/Yu121.
Илмий маслаҳатчи: Гулямов Саид Саидаҳрарович, юридик фанлар доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Судялар Олий кенгаши ҳузуридаги Судялар олий мактаби.
ИК фаолият коʻрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат юридик университети, DSc.07/30.12.2019.Yu.22.01.
Расмий оппонентлар: Синдоров Комил Ойдинович, юридик фанлар доктори, профессор; Топилдиев Вохиджон Рахимжонович, юридик фанлар доктори, профессор; Якубов Ахтам Нусратиллович юридик фанлар доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Ҳуқуқни муҳофаза қилиш академияси.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади фуқаролик қонунчилигининг ижтимоий тармоқларни тартибга солишга оид таъсирини тизимли таҳлил қилиш ва ижтимоий тармоқлардаги муносабатларни фуқаролик ҳуқуқий тартибга солишни такомиллаштириш бўйича таклифларни ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ҳар ким ўз шахсига доир маълумотларнинг ҳимоя қилиниши ҳуқуқига, шунингдек нотўғри маълумотларнинг тузатилишини, ўзи тўғрисида қонунга хилоф йўл билан тўпланган ёки ҳуқуқий асосларга эга бўлмай қолган маълумотларнинг йўқ қилинишини талаб қилиш ҳуқуқига эгалиги асослантирилган;
фуқаролик-ҳуқуқий муносабатларда иштирокчилар тенглигини таъминлаш, давлатнинг Интернет жаҳон ахборот тармоғидан фойдаланишни таъминлаш учун шарт-шароитлар яратиши асослантирилган;
мулкдор ва (ёки) оператор Ўзбекистон Республикаси фуқароларининг шахсга доир маълумотларига ахборот технологияларидан фойдаланган ҳолда ишлов беришда, шу жумладан Интернет жаҳон ахборот тармоғида ишлов беришда уларнинг жисман Ўзбекистон Республикаси ҳудудида жойлашган техник воситаларда ҳамда белгиланган тартибда Шахсга доир маълумотлар базаларининг давлат реестрида рўйхатдан ўтказилган шахсга доир маълумотлар базаларида йиғилишини, тизимлаштирилишини ва сақланишини таъминлаши шартлиги асослантирилган;
замонавий воқелик, рақамли муҳитда ижтимоий тармоқлардаги муносабатларни фуқаролик-ҳуқуқий тартибга солиш, миллий қонунчиликни ўзаро унификация қилиш орқали тизимлаштирилган Ахборот кодексини қабул қилиниши асослантирилган;
ижтимоий тармоқларни тартибга солишда Ўзбекистон Республикаси юрисдиксияси аниқланиб, муносабатларни ҳуқуқий тартиб солиш ҳудуд билан белгиланиши, хусусан рекламанинг айланиш соҳасидаги муносабатларга ишлаб чиқарилаётган ёки реализация қилинаётган товарлар ҳақида товарларни ишлаб чиқарувчиларнинг ва (ёки) сотувчиларнинг сайтларига ёки ижтимоий тармоқлардаги саҳифаларга жойлаштирилган Интернет жаҳон ахборот тармоғидаги ахборотга, агар кўрсатилган маълумотлар сайтга ёки ижтимоий тармоқдаги саҳифага кирувчиларни реализация қилинаётган товарлар, уларнинг ассортименти, улардан фойдаланиш қоидалари ва бошқа хусусиятлар (хоссалар) тўғрисида хабардор қилиш учун мўлжалланган бўлса реклама қонунчилиги татбиқ этилмаслиги асослантирилган;
Интернет жаҳон ахборот тармоғи воситасида тарқатиладиган реклама, рекламага қўйиладиган асосий талабларга, шу жумладан реклама берувчи ва реклама тарқатувчи бир вақтнинг ўзида Ўзбекистон Республикасининг норезидентлари бўлган тақдирда рекламани тарқатишга йўл қўйилмаслиги тўғрисидаги талабга мувофиқ бўлиши ҳамда қонунчиликда Интернет жаҳон ахборот тармоғининг “УЗ” домен зонасидаги ахборот ресурсларида рекламанинг айланишига нисбатан қўшимча талаблар белгиланиши мумкинлиги асослантирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тадқиқот асосида олинган натижалар қуйидагиларда ўз ифодасини топган:
ҳар ким ўз шахсига доир маълумотларнинг ҳимоя қилиниши ҳуқуқига, шунингдек нотўғри маълумотларнинг тузатилишини, ўзи тўғрисида қонунга хилоф йўл билан тўпланган ёки ҳуқуқий асосларга эга бўлмай қолган маълумотларнинг йўқ қилинишини талаб қилиш ҳуқуқига эгалиги ҳақидаги таклифи Ўзбекистон Республикасининг 2023-йил 1-майдаги “Ўзбекистон Республикаси Конституцияси тўғрисида”ги ЎРҚ–837-сонли Қонунига мувофиқ янги таҳрирдаги Ўзбекистон Республикаси Конституцияси 31-моддасининг учинчи қисмини ишлаб чиқишда инобатга олинган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатасининг Коррупсияга қарши курашиш ва суд-ҳуқуқ масалалари қўмитасининг 2024-йил 7-октябрдаги 04/2-10-2469-сонли далолатномаси). Ушбу таклифнинг қабул қилиниши шахсий номулкий ҳуқуқларни ҳимоя қилишнинг конституциявий асосларининг яратилишига хизмат қилган;
ижтимоий тармоқлардаги фуқаролик-ҳуқуқий муносабатларда иштирокчилар тенглигини таъминлаш, давлатнинг Интернет жаҳон ахборот тармоғидан фойдаланишни таъминлаш учун шарт-шароитлар яратиши ҳақидаги таклифи Ўзбекистон Республикасининг 2023-йил 1-майдаги “Ўзбекистон Республикаси Конституцияси тўғрисида”ги ЎРҚ–837-сонли Қонунига мувофиқ янги таҳрирдаги Ўзбекистон Республикаси Конституцияси 33-моддасининг учинчи қисмида ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатасининг Коррупсияга қарши курашиш ва суд-ҳуқуқ масалалари қўмитасининг 2024-йил 7-октябрдаги 04/2-10-2469-сонли далолатномаси). Ушбу таклифнинг қабул қилиниши давлат томонидан Интернет жаҳон ахборот тармоғидан фойдаланишни таъминлаш учун шарт-шароитлар яратишининг конституциявий асосларини ишлаб яратилишига хизмат қилган;
мулкдор ва (ёки) оператор Ўзбекистон Республикаси фуқароларининг шахсга доир маълумотларига ахборот технологияларидан фойдаланган ҳолда ишлов беришда, шу жумладан Интернет жаҳон ахборот тармоғида ишлов беришда уларнинг жисман Ўзбекистон Республикаси ҳудудида жойлашган техник воситаларда ҳамда белгиланган тартибда Шахсга доир маълумотлар базаларининг давлат реестрида рўйхатдан ўтказилган шахсга доир маълумотлар базаларида йиғилишини, тизимлаштирилишини ва сақланишини таъминлаши шартлиги ҳақидаги таклифлар Ўзбекистон Республикасининг 2021-йил 14-январдаги “Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги ЎРҚ–666-сонли Қонунига мувофиқ Ўзбекистон Республикасининг “Шахсга доир маълумотлар тўғрисида”ги Қонуни
 271-моддасини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатасининг Коррупсияга қарши курашиш ва суд-ҳуқуқ масалалари қўмитасининг 2024-йил 7-октябрдаги 04/2-10-2469-сонли далолатномаси). Ушбу таклифнинг қабул қилиниши ахборот технологияларидан фойдаланган ҳолда шахсга доир маълумотларни йиғш, тизимлаштирилиш ва сақлашнинг ҳуқуқий асосларини такомиллаштиришга хизмат қилган;
замонавий воқелик, рақамли муҳитда ижтимоий тармоқлардаги муносабатларни фуқаролик-ҳуқуқий тартибга солиш, миллий қонунчиликни ўзаро унификация қилиш орқали тизимлаштирилган Ахборот кодексини қабул қилиш ҳақидаги таклифлар Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 28 январдаги “Янги Ўзбекистоннинг 2022–2026 йилларга мўлжалланган тараққиёт стратегияси тўғрисида”ги ПФ-60-сон Фармони ижроси юзасидан Ахборот кодекси лойиҳасини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлигининг 2024-йил 22-августдаги 05/3-5006-сонли маълумотномаси). Мазкур таклиф рақамли муҳитда ижтимоий тармоқлардаги муносабатларни фуқаролик-ҳуқуқий тартибга солишда муҳим бўлган Ахборот кодекси лойиҳасини тегишли нормалар билан бойитишга хизмат қилган;
ижтимоий тармоқларни тартибга солишда Ўзбекистон Республикаси юрисдиксияси аниқланиб, муносабатларни ҳуқуқий тартиб солиш ҳудуд билан белгиланиши, хусусан рекламанинг айланиш соҳасидаги муносабатларга ишлаб чиқарилаётган ёки реализация қилинаётган товарлар ҳақида товарларни ишлаб чиқарувчиларнинг ва (ёки) сотувчиларнинг сайтларига ёки ижтимоий тармоқлардаги саҳифаларга жойлаштирилган Интернет жаҳон ахборот тармоғидаги ахборотга, агар кўрсатилган маълумотлар сайтга ёки ижтимоий тармоқдаги саҳифага кирувчиларни реализация қилинаётган товарлар, уларнинг ассортименти, улардан фойдаланиш қоидалари ва бошқа хусусиятлар (хоссалар) тўғрисида хабардор қилиш учун мўлжалланган бўлса реклама қонунчилиги татбиқ этилмаслиги ҳақидаги таклифлар Ўзбекистон Республикаси “Реклама тўғрисидаги” Қонунининг
2-моддасини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенатининг Суд-ҳуқуқ масалалари ва коррупсияга қарши курашиш қўмитасининг 2024-йил 1-августдаги
7-сонли далолатномаси). Мазкур таклифлар ишлаб чиқарилаётган ёки реализация қилинаётган товарларни сайтлар ёки ижтимоий тармоқлар орқали реклама қилиш шартларини белгилашга хизмат қилган;
Интернет жаҳон ахборот тармоғи воситасида тарқатиладиган реклама, рекламага қўйиладиган асосий талабларга, шу жумладан реклама берувчи ва реклама тарқатувчи бир вақтнинг ўзида Ўзбекистон Республикасининг норезидентлари бўлган тақдирда рекламани тарқатишга йўл қўйилмаслиги тўғрисидаги талабга мувофиқ бўлиши ҳамда қонунчиликда Интернет жаҳон ахборот тармоғининг “УЗ” домен зонасидаги ахборот ресурсларида рекламанинг айланишига нисбатан қўшимча талаблар белгиланиши мумкинлиги ҳақидаги таклифлардан Ўзбекистон Республикаси “Реклама тўғрисидаги” Қонунининг 31-моддасини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенатининг Суд-ҳуқуқ масалалари ва коррупсияга қарши курашиш қўмитасининг 2024-йил 1-августдаги 7-сонли далолатномаси). Мазкур таклиф Интернет жаҳон ахборот тармоғининг “УЗ” домен зонасидаги ахборот ресурсларида реклама айланишининг ҳуқуқий асосларини такомиллаштиришга хизмат қилган;