Бабожанов Атабек Бердибай ўғли
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Сабзи уруғларини пуштага кўп қаторлаб экадиган сеялка параметрларини асослаш”, 05.07.01 - Қишлоқ хўжалиги ва мелиорация машиналари. Қишлоқ хўжалиги ва мелиорация ишларини механизациялаш (техника фанлари)
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.3.PhD/Т4931
Илмий раҳбар: Астанақулов Комил Дуллиевич, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хоʻжалигини механизациялаш муҳандислари институти” миллий тадқиқот университети Бухоро табиий ресурсларни бошқариш институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Термиз давлат муҳандислик ва агротехнологиялар университети, PhD.03/28.08.2024.Т.181.02
Расмий оппонентлар: Толибаев Алписбай Ержанбаевич, техника фанлари доктори, катта илмий ходим; Примкулов Бекзод Шералиевич, техника фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Қорақалпоғистон қишлоқ хўжалиги ва агротехнологиялар институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Сабзи уруғларини пуштага кўп қаторлаб экадиган сеялкани ишлаб чиқиш ва параметрларини асослаш орқали сабзи экишда қўл меҳнати ва сарф-харажатларни камайтириш, иш унуми ва сифатини оширишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
сабзи уруғларини пуштага кўп қаторлаб экадиган сеялка ва уни уруғ ажраткичининг конструксияси ишлаб чиқилиб, технологик иш жараёни асосланган;
сабзи уруғларини пуштага кўп қаторлаб экадиган сеялка бункерининг ҳажми сеялканинг меъёрий ишлаш вақтини таъминлаб берадиган бункернинг технологик ҳажмини ҳисобга олган ҳолда, унинг тубига ўрнатилган конуссимон йўналтиргич ўлчамлари эса сабзи уруғларининг уюмланиб қолмасдан узлюксиз уруғ ажраткич дискка тушиб туриш шартидан аниқланган;
сабзи уруғларини кўп қаторга ажратиб берадиган дискдаги тешиклар диаметри ва узунлиги сабзи уруғи ўлчамлари асосида, тешикларнинг қадами экиладиган қаторлар сонини ҳисобга олган ҳолда, дискларнинг айланишлар сони эса уруғларни экиш меъёридан келиб чиқиб асосланган;
сабзи уруғларини пуштага кўп қаторлаб экадиган сеялка уруғ ажраткичи параметрлари уларнинг дастлабки талабларда белгиланган иш сифат кўрсаткичларни таъминлаш шартидан асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Сабзи уруғларини пуштага кўп қаторлаб экадиган сеялка параметрларини асослаш бўйича олинган натижалар асосида:
сабзи уруғларини пуштага кўп қаторлаб экиш имконини берадиган сеялкага техник ечимига Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк давлат муассасасининг фойдали моделга патент олинган (“Сабзавот экинлари уруғларини экиш учун қурилма” ФАП №2546 – 2024 й). Натижада, сабзи уруғларини пуштага кўп қаторлаб экадиган сеялка конструкциясини ишлаб чиқиш имкони яратилган;
ишлаб чиқилган сабзи уруғларини пуштага кўп қаторлаб экадиган сеялка Қорақалпоғистон Республикаси фермер хоʻжаликларида жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар Миллий марказининг 2024-йил 23-октябрдаги №05/04-04-528-сон маълумотномаси). Натижада тавсия этилган параметрлар бўйича ишлаб чиқилган сабзи уруғларини пуштага кўп қаторлаб экадиган сеялка қўлланганида меҳнат сарфи 46 фоизга ва ёнилғи мойлаш материаллари сарфи 34 фоизга камайишига эришилган;
сабзи уруғларини пуштага кўп қаторлаб экадиган сеялкани ишлаб чиқаришни ўзлаштириш учун лойиха-конструкторлик ҳужжатлари ва ҳисоблаш усуллари “АГРИХИМ” МЧЖда лойиҳалаш жараёнига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар Миллий марказининг 2024-йил 23-октябрдаги №05/04-04-528-сон маълумотномаси). Натижада сабзи уруғларини пуштага кўп қаторлаб экадиган сеялканинг саноат нусхасини ишлаб чиқариш имконияти яратилган.