Муродов Алижон Салимовичнинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Морбид семизлик билан оғриган беморларда лапароскопик ошқозон бўйлама резекциясини танлашнинг клиник-метаболик асослари» 14.00.27 – Хирургия.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.1.DSc/Tib813.
Илмий раҳбар: Тешаев Октябр Рухуллаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат тиббиёт институти, DSc.04/27.09.2024.Tib.93.03.
Расмий оппонентлар: Ходжиев Даниёр Шамуратович, тиббиёт фанлари доктори, доцент; Курбаниязов Зафар Бабажанович, тиббиёт фанлари доктори. профессор; Oспанов Орал Базарбаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор (Қозоғистон Республикаси)
Етакчи ташкилот: "Россия Федерацияси Давлат илмий маркази - А.И.Бурназян номидаги Федерал тиббиёт биофизика маркази" Федерал тиббиёт-биологик агентлиги.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: морбид семизлик билан оғриган беморларда лапароскопик ошқозон бўйлама резекцияси амалиётини такомиллаштириш орқали жарроҳлик даволаш натижаларини яхшилашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
морбид семизлик мавжуд беморларда клиник-метаболик ўзгаришларини семизликнинг даражасига ва ҳамрох касалликларга боғлиқ ҳолда патогенетик даволаш асосланган;
морбид семизлик мавжуд беморларда жаррохлик амалиётидан сўнги эрта ҳамда узоқ даврларда ривожланадиган асоратларни самарали камайтирадиган лапароскопик ошқозоннинг бўйлама резекциясида такомиллаштирилган услуби ишлаб чиқилган;
такомиллаштирилган лапароскопик ошкозон буйлама резекциясини самарадорлигини ошириш мақсадида математик моделлаш орқали жаррохлик амалиётига кўрсатма қўйиш ва амалиёт вақтида ошқозон антрал қисми резекцияси ҳажмини аниқлаш учун дастур ишлаб чиқилган;
морбид семизлик мавжуд беморларда жаррохликдан эрта дарда юзага келадиган қон кетиш асоратини олдини олиш мақсадида лапароскопик ошқозоннинг бўйлама резекцияси операциясида степлер чизиғи ишлови усули такомиллаштирилган;
морбид семизлик мавжуд беморларда такомиллаштирилган лапароскопик ошқозоннинг бўйлама резекцияси амалиётининг ҳамрох касалликларга коррекцияловчи таъсири мавжудлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашнинг илмий-тадқиқот ишлари натижаларини амалиётга тадбиғи бўйича 2024 йил 13 ноябрдаги 08/40 – сон хулосасига кўра:
биринчи илмий янгилик: морбид семизлик мавжуд беморларда клиник-метаболик ўзгаришларини семизликнинг даражасига ва ҳамрох касалликларга боғлиқ ҳолда патогенетик даволаш асосланган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: морбид семизлик мавжуд беморларда клиник-метаболик ўзгаришларини семизликнинг даражасига ҳамда ҳамрох касалликларга боғлиқ ҳолда ўрганиш натижасида морбид семизлик туфайли оператив давони тавсия этиш беморларда семизликка кечишини яхшилаб, семизликка боғлиқ ҳамрох касалликлар ва метаболик бузилишлар амалиётдан кейин сезиларли ижобий ўзгариб, натижада кузатилиши мумкин бўлган асоратларни камайтиради ҳамда шифо жараёнини тезлаштиради. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: олинган илмий-амалий маълумотлар Тиббиёт ходимлари касбий малакасини ривожлантириш маркази кўп тармоқли клиникаси бўйича буйруқ (30.08.2024-й; №86А- сон), Ибн Сино номли шаҳар 1-сон клиник шифохонаси бўйича буйруқ (21.09.2024-й; №202-сон) билан амалиётга жорий этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: морбид семизлик мавжуд беморларда клиник-метаболик ўзгаришларини семизликнинг даражасига ҳамда ҳамрох касалликларга боғлиқ ҳолда ўрганиш натижасида морбид семизлик туфайли оператив давони тавсия этиш беморларда семизликка боғлиқ ҳамрох касалликлар ва метаболик бузилишларни жаррохлик амалиётдан кейин жиддий асоратлар ривожланишини олдини олиш ва беморлар ҳаёт сифатини яхшилаш имконини яратган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат:морбид семизлик мавжуд беморларда клиник-метаболик ўзгаришларини семизликнинг даражасига ҳамда ҳамрох касалликларга боғлиқ ҳолда ўрганиш натижасида морбид семизлик туфайли жаррохлик амалиётидан сўнг семизликка боғлиқ ҳамрох касалликлар ва клиник-метаболик бузилишлар самарали коррекциялаш имконини яратган бўлиб, касаллик асоратларини олдини олишга ҳамда беморларга сарфланадиган харажатларини 950000 сўмга камайтиришга эришилди. Хулоса: морбид семизлик мавжуд беморларда клиник-метаболик ўзгаришларини семизликнинг даражасига ҳамда ҳамрох касалликларга боғлиқ ҳолда ўрганиш натижасида морбид семизлик туфайли оператив давони тавсия этиш беморларда семизликка кечишини яхшилаб, семизликка боғлиқ ҳамрох касалликлар ва метаболик бузилишларга сезиларли ижобий таъсир кўрсатиб, семизликка боғлиқ жиддий асоратлар ва ўлимни камайтириш имконини беради.
иккинчи илмий янгилик: морбид семизлик мавжуд беморларда жаррохлик амалиётидан сўнги эрта ҳамда узоқ даврларда ривожланадиган асоратларни самарали камайтирадиган лапароскопик ошқозоннинг бўйлама резекциясида такомиллаштирилган услуби ишлаб чиқилган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: морбид семизлик мавжуд беморларда жаррохлик амалиётидан сўнги эрта ҳамда узоқ даврларда ривожланадиган асоратларни самарали камайтирадиган лапароскопик ошқозоннинг бўйлама резекциясида такомиллаштирилган услуби ишлаб чиқилганлиги даволаниш самарасини оширишга имкон бериши исботланган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: олинган илмий-амалий маълумотлар Тиббиёт ходимлари касбий малакасини ривожлантириш маркази кўп тармоқли клиникаси бўйича буйруқ (30.08.2024-й; №86А-сон), Ибн Сино номли шаҳар 1-сон клиник шифохонаси бўйича буйруқ (21.09.2024-й; №202-сон) билан амалиётга жорий этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Морбид семизлик мавжуд беморларда анаънавий ошқозон бўйлама резекцияси амалиётидан кейин эрта даврда степлер чизиғи етишмовчилиги ва гастроэзофагеал рефлюкс касаллиги ривожланиши билан намоён бўлиши аниқланган бўлиб, бу ўз навбатида биз таклиф этган илмий ишланмалар асоратлар ривожланишини олдини олиш усулларидан фойдаланиш учун имконини яратган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Ошқозон бўйлама резекцияси амалиётидан кейин эрта даврда степлер чизиғи етишмовчилиги ва гастроэзофагеал рефлюкс касаллиги ривожланиши билан намоён бўлиши аниқланган, бу ўз навбатида асоратлар ривожланишини олдини олиш усулларидан фойдаланиш учун имконини яратган бўлиб: беморда жаррохлик амалиёт жараёнини қисқартириб, беморларнинг шифохонада қолиш муддатини камайтиради. Шифохонада бўлиш даврининг бир неча кунга қисқартирилиши ҳисобига 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 1950000 сўмга, бюджетдан ташқари маблағларни 540000 сўмга тежаш имконини берган. Хулоса: морбид семизлик мавжуд беморларда жаррохлик амалиётидан сўнги эрта ҳамда узоқ даврларда ривожланадиган асоратларни самарали камайтирадиган лапароскопик ошқозоннинг бўйлама резекциясида такомиллаштирилган услубининг амалиётга жорий қилиниши ривожланиши мумкин бўлган асоратларни олдини олиб 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 1950000 сўмга, бюджетдан ташқари маблағларни 540000 сўмга тежаш имконини берган.
учинчи илмий янгилик: такомиллаштирилган лапароскопик ошкозон буйлама резекциясини самарадорлигини ошириш мақсадида математик моделлаш орқали жаррохлик амалиётига кўрсатма қўйиш ва амалиёт вақтида ошқозон антрал қисми резекцияси ҳажмини аниқлаш учун дастур ишлаб чиқилган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: такомилаштирилган лапароскопик ошкозон буйлама резекциясини самарадорлигини ошириш мақсадида математик моделлаш орқали жаррохлик амалиётига кўрсатма қўйиш ва амалиёт вақтида ошқозон антрал қисми резекцияси ҳажмини аниқлаш учун дастур ишлаб чиқилганлиги ривожланиши мумкин бўлган асоратларни олдини олиш ҳамда даволаниш самарасини оширишга имкон бериши исботланган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: олинган илмий-амалий маълумотлар Тиббиёт ходимлари касбий малакасини ривожлантириш маркази кўп тармоқли клиникаси бўйича буйруқ (30.08.2024-й; №86А-сон), Ибн Сино номли шаҳар 1-сон клиник шифохонаси бўйича буйруқ (21.09.2024-й; №202-сон) билан амалиётга жорий этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: такомилаштирилган лапароскопик ошкозон буйлама резекциясини самарадорлигини ошириш мақсадида математик моделлаш орқали жаррохлик амалиётига кўрсатма қўйиш ва амалиёт вақтида ошқозон антрал қисми резекцияси ҳажмини аниқлаш учун дастурни амалиётда қўлланилиши ижтимоий аҳамиятга эга бўлган даволаниш самарадорлигини таъминлашга имкон яратган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Морбид семизлик мавжуд беморларда жаррохлик амалиётига кўрсатма қўйиш ва антрал қисм резекцияси кўламини аниқлашдаги ҳаракатлар жаррохлик амалиётидан кейин эрта ва кечки даврда жаррохликка боғлиқ асоратлар ривожланиши билан намоён бўлиши аниқланган, бу ўз навбатида ушбу асорат ривожланишини олдини олиш усулларидан фойдаланиш учун имконини яратган бўлиб: беморда жаррохлик амалиётга аниқ кўрсатма қўйилиб, комплекс терапиядан фойдаланиш жаррохлик амалиёти билан боғлиқ асоратларни даволаш, қўшимча тиббий аралашувлар заруриятини камайтириш орқали соғлиқни сақлаш ресусларни тежаш натижасида 1950000 сўм бюджет маблағларини иқтисод қилиш имконини берган. Хулоса: Семизлик мавжуд беморларга жаррохлик амалиётига кўрсатма қўйиш ва антрал қисм резекция кўламини оптимал танлаш, ушбу беморларни жаррохлик даволаш натижаларига сезиларли ижобий таъсир кўрсатиб, жиддий жаррохлик асоратлар, такрорий амалиётлар ва жаррохликка боғлиқ ўлимни камайтириш имконини беради.
тўртинчи илмий янгилик: морбид семизлик мавжуд беморларда жаррохликдан эрта дарда юзага келадиган қон кетиш асоратини олдини олиш мақсадида лапароскопик ошқозоннинг бўйлама резекцияси операциясида степлер чизиғи ишлови усули такомиллаштирилган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: морбид семизлик мавжуд беморларда жаррохликдан эрта дарда юзага келадиган қон кетиш асоратини олдини олиш мақсадида лапароскопик ошқозоннинг бўйлама резекцияси операциясида степлер чизиғи ишлови усули такомиллаштирилган, бу ўз навбатида, асоратлар ривожланиши омилини камайтириб, шифо жараёнини тезлаштириб, ётоқ кунини қисқартирган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: олинган илмий-амалий маълумотлар Тиббиёт ходимлари касбий малакасини ривожлантириш маркази кўп тармоқли клиникаси бўйича буйруқ (30.08.2024-й; № 86А-сон), Ибн Сино номли шаҳар 1-сон клиник шифохонаси бўйича буйруқ (21.09.2024-й; №202-сон) билан амалиётга жорий этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Морбид семизлик мавжуд беморларда анаънавий ошқозон бўйлама резекцияси амалиётидан кейин эрта даврда степлер чизиғи қон кетиш ривожланиши билан намоён бўлиши аниқланган бўлиб, бу ўз навбатида биз таклиф этган илмий ишланмалар асоратлар ривожланишини олдини олиш усулларидан фойдаланиш учун имконини яратган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Ошқозон бўйлама резекцияси амалиётидан кейин эрта даврда степлер чизиғи қон кетиш ривожланиши билан намоён бўлиши аниқланган, бу ўз навбатида ушбу асорат ривожланишини олдини олиш усулларидан фойдаланиш учун имконини яратган бўлиб: беморда жаррохлик амалиёт жараёнини степлер чизиғи бўйлаб гемостатик кукунни қўллаш орқали қисқартириб, қон кетганда қўлланиладиган комплекс дори воситалари сарфини қиқартириш стратегиясини ишлаб чиқиш натижасида комплекс терапиядан фойдаланиш жаррохлик амалиёти билан боғлиқ асоратларни даволаш, қўшимча тиббий аралашувлар заруриятини камайтириш орқали 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 1950000 сўмга иқтисод қилиш имконини берган. Хулоса: Морбид семизлик мавжуд беморларда анаънавий ошқозон бўйлама резекцияси амалиётидан кейин эрта даврда степлер чизиғи қон кетиш ривожланиши билан намоён бўлишини аниқланганлиги, унинг олдини олиш имкониятидан фойдаланиш имконини бериб 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 1950000 сўмга иқтисод қилиш имконини берган.
бешинчи илмий янгилик: морбид семизлик мавжуд беморларда такомиллаштирилган лапароскопик ошқозоннинг бўйлама резекцияси амалиётининг ҳамрох касалликларга коррекцияловчи таъсири мавжудлиги исботланган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: морбид семизлик мавжуд беморларда такомиллаштирилган лапароскопик ошқозоннинг бўйлама резекцияси амалиётининг ҳамрох касалликларга коррекцияловчи таъсири мавжудлиги асоратлар ривожланиши омилини камайтириб, шифо жараёнини тезлаштириб, ётоқ кунини қисқартирган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: олинган илмий-амалий маълумотлар Тиббиёт ходимлари касбий малакасини ривожлантириш маркази кўп тармоқли клиникаси бўйича буйруқ (30.08.2024-й; № 86А-сон), Ибн Сино номли шаҳар 1-сон клиник шифохонаси бўйича буйруқ (21.09.2024-й; №202-сон) билан амалиётга жорий этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: морбид семизлик мавжуд беморларда ҳамрох касалликлар бир ёки бир нечта турли даражада ривожланган асоратлар билан намоён бўлиши аниқланган бўлиб, бу ўз навбатида биз таклиф этган илмий ишланмалар натижасида морбид семизлик клиник кечиши яхшиланиб, жиддий асоратлар ривожланишини олдини олиш усулларидан фойдаланиш учун имконини яратган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: морбид семизлик мавжуд беморларда такомиллаштирилган лапароскопик ошқозоннинг бўйлама резекцияси амалиётининг ҳамрох касалликларга коррекцияловчи таъсири мавжудлиги, ўз навбатида, ривожланиш эҳтимоли юқори бўлган ҳаётга хавф туғдирувчи асоратларни олдини олиш ҳисобига беморнинг шифохонада қолиш муддатини қисқартириб, 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 1950000 сўмга ва бюджетдан ташқари маблағларни 540000 сўмга иқтисод қилиш имконини берди. Хулоса: морбид семизлик мавжуд беморларда такомиллаштирилган лапароскопик ошқозоннинг бўйлама резекциясини шифохона амалиётига жорий қилиниши 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 1950000 сўмга ва бюджетдан ташқари маблағларни 540000 сўмга иқтисод қилиш имконини берган.
