Рзамуратова Злиха Қуватбаевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: Қорақалпоқ халқ достонларида гендер стереотипларнинг тасвирланиши, 10.00.03. – Қорақалпаоқ тили (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.2.PhD/Fil2485.
Илмий раҳбарнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Нажимов Пердебай Айманович, филология фанлари доктори(DSc), профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтида.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институти DSc.02/25.08.2021.Fil.137.01
Расмий оппонентлар: Уринбоева Дилбар Базаровна, филология фанлари доктори, профессор; Оразıмбетов Амир Кайипбекович, филология фанлари номзоди, доцент. Етакчи ташкилот: Урганч давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади қорақалпоқ халқ достонлари тилидаги гендер стереотипларнинг хусусиятларини аниқлаш ҳамда гендерлектларнинг лексик ва услубий хусусиятини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
қорақалпоқ халқ достонлари тилидаги гендер хусусиятлари, уларнинг маскулин ва феминистик фарқлари ҳамда гендер стереотипларнинг муҳим аҳамияти очиб берилган;
қорақалпоқ халқ достонларидаги гендерлектларнинг лексик хусусияти  аниқланган бўлиб, сўзларнинг қўлланишида ўзига хосликлар мавжудлиги, гендерлектларнинг  достонлардаги ҳар хил мавзуларни қамраб олганлиги боис бадиий матнда ўзига хос аҳамиятга эъга эканлиги аниқланган;
достонлар тилидаги гендерлектларнинг услубий вазифаси далилланиб, улар достонларда услубий талабга кўра ҳар хил вазифада қўлланилганлиги, эркаклар ва аёлларга оид сўзларнинг алмашиб қўлланиши ҳамда бадиий сўзнинг таъсирчанлиги очиб берилди;
достонлар тилидаги гендерлектларнинг лексик жиҳатдан инсонларга боғлиқ, этикетга оид, маиший ва ижтимоий лексика билан боғлиқ жиҳатлари кўрсатиб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Қорақалпоқ халқ достонларидаги гендер стереотипларни тадқиқ қилиш бўйича олинган натижалар асосида:
қорақалпоқ халқ достонлари тилидаги нақл-мақол, фразеологизм, турғун ўхшатишларнинг гендер хусусиятлари, уларнинг феминистик ва маскулин тафовутлари ҳамда гендер мазмунидаги матнларни яратишда очиб берилган хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтида 2021-2023-йилларда бажарилган «Қорақалпоқ фолклорида дунёнинг этнолингвистик кўринишини монографик аспектда таҳлил қилиш» (2021-2023) мавзусидаги фундаментал тадқиқот лойиҳасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2024-йил 24-октябрдаги 495/1-сон маълумотномаси). Натижада, қорақалпоқ тили этнолингвистик хусусиятларининг ёритилишида халқ достонларининг шу жумладан, уларнинг гендер хусусиятларини ўрганиш орқали олинган далиллар билан бойитилган;
қорақалпоқ халқ достонларидаги гендерлектларнинг лексик сифати аниқланган бўлиб, сўзларнинг қўлланилишида турли хусусиятлар мавжудлиги, гендерлектларнинг  достонлардаги ҳар хил мавзуларни қамраб олганлиги боис бадиий матнда ўзига хос аҳамиятга эга эканлиги тасвирланган илмий-назарий хулосалардан Республика маънавият-маърифат маркази Қорақалпоғистон бўлимида Қорақалпоғистон Республикаси маънавият-маърифат кенгашининг 2024-йил 6-февралдаги 01-12/05-74 сонли маънавият-маърифат ишлари самарадорлигини ошириш ҳамда соҳани такомиллаштириш бўйича «Йўл харитаси»да белгиланган вазифаларни амалга оширишда фойдаланилган (Республика Маънавият-маърифат маркази Қорақалпоғистон бўлимининг 2024-йил 14- октябр 01-13/154-сон маълумотномаси). Натижада, халқ достонларидаги гендерлектларнинг хусусиятларини тарғиб қилиш, маданий меросларни асраш ва қайта тиклаш таъминланган;  
достонлар тилидаги гендерлектларнинг услубий вазифаси далилланиб, достонларда гендерлектларнинг услубий талабга мос равишда турлича қўлланилганлиги, эркаклар ва аёлларга хос сўзларнинг алмашиб қўлланилиши ҳамда бадиий сўзнинг таъсир этиш вазифасининг ёритилиши билан боғлиқ хулосалардан Қорақалпоғистон теларадиокомпанияси томонидан тайёрланадиган «Тил – миллат кўзгуси», «Ассалому алайкум, Қорақалпоғистон», «Тил бойлиги – эл бойлиги»  кўрсатувлари орқали кенг жамоатчилик эътиборига ҳавола этилган (Қорақалпоғистон теларадиокомпаниясининг 2024-йил 15-октябр 05-22/45 сон маълумотномаси). Натижада, халқ достонлари тилидаги гендерлектларнинг услубий хусусиятларини кўрсатув ва эшиттиришларнинг маданий-маърифий аҳамияти ортишига эришилган;
достонлар тилидаги гендерлектларнинг лексик жиҳатдан инсонларга боғлиқ гендерлектлар, этикет гендерлектлар, маиший ва ижтимоий лексикага боғлиқ хусусиятлари очиб берилган хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси  Қорақалпоғистон бўлими  Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтида «Қорақалпоқ фолклоршунослиги ва адабиётшунослиги тарихини тадқиқ этиш» мавзусидаги фундаментал тадқиқотлар лойиҳасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2024-йил 24-октябрдаги 494/1 сон маълумотномаси) Натижада, халқ достонлари лексикасининг гендер фарқлари қорақалпоқ тилининг ҳар хил хусусиятларининг очиб берилишида ва қорақалпоқ тили луғат бойлиги бадиий савиясининг янада ортиши таъминлаган.