Обилов Музаффар Одилжон ўғлининг
Филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Инглиз ва ўзбек публицистик матнларида модаллик воситаларининг семантик-функсионал хусусиятлари” 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.3.PhD/Fil5099
Илмий раҳбар: Исмоилов Ғулом Мирзаевич, филология фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Исҳоқхон Ибрат номидаги Наманган давлат чет тиллари институти
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи: Наманган давлат университети, PhD.03/31.03.2021.Fil.76.05.
Расмий оппонентлар: Андижон давлат чет тиллари институти профессори, филология фанлари доктори Абдувалиев Муҳаммаджон Арабович; Наманган муҳандислик-технология институти доценти, ф.ф.н., Холмирзаев Бахтиёр Мирзамаҳмудович. Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек газеталарида модаллик категориясининг воқеланиш хусусиятлари, унинг лисоний моҳияти ва функсионал-семантик жиҳатларини қиёсий-чоғиштирма аспектда очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий йангилиги қуйидагилардан иборат:
“эҳтимоллик”, “имконият”, “қобилият”, “зарурият” ва “мажбурият” мазмунини ифодаловчи модал бирликларнинг муаллиф коммуникатив мақсадини ифодалаш, ўқувчига таъсир ўтказиш, ишонтириш, далилларни асослаш, баҳолаш, муайян хатти-ҳаракатларга ундаш каби прагматик вазифалари ёритиб берилган;
инглиз ва ўзбек тилларида модал бирликларнинг газета жанрлари ва мавзуларига кўра фарқли қўлланилиши масаласи атрофлича ёритилиб, турли жанрдаги матнларда, хусусан, янгиликлар, таҳлилий мақолалар, интервюлар, репортажларда модалликнинг ўзига хос ифода воситалари ва усуллари борлиги, ижтимоий-сиёсий, иқтисодий, маданий-маърифий мавзулардаги матнларда модалликнинг турлича намоён бўлиши, уларнинг мақсади, муаллиф интенсияси билан боғлиқлиги очиб берилган;
модал бирликларнинг газета дискурсида ахборот бериш, ишонтириш, баҳолаш, ундаш, буюриш, маслаҳат бериш, тахмин ва башорат қилиш каби бажарадиган коммуникатив вазифалари ҳамда уларнинг публицистик матнлар таъсирчанлигини оширишдаги роли аниқланган;
CОCА корпуси ва махсус яратилган ўзбек газеталари корпуси ёрдамида модал бирликларнинг қўлланилиш частотаси, модал бирликларнинг матннинг услубий йўналишига кўра танланиши, матн мазмунига таъсири, газета салавҳаларида намоён бўлиши сингари контекстуал хусусиятлари ва муаллиф муносабатини ифодалашдаги роли, матн мазмунини кучайтириш ёки юмшатишдаги вазифаси, ахборот узатишдаги коммуникатив функсияси, матннинг таъсирчанлигини оширишдаги аҳамияти, газета услубига хос бўлган субективликни ифодалашдаги ўрни сингари функсионал вазифалари очиб  берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва ўзбек публицистик матнларида модаллик воситаларининг семантик-функсионал хусусиятларининг тадқиқи бўйича олинган илмий натижалар асосида:
инглиз ва ўзбек газеталарида қўлланилган модал бирликларнинг семантик-функсионал хусусиятлари корпус лингвистикаси усуллари асосида қиёсий ўрганилиши, CОCА корпуси ва махсус яратилган ўзбек газеталари корпуси ёрдамида модал бирликларнинг қўлланилиш частотаси, контекстуал хусусиятлари ва функсионал аҳамиятининг кенг қамровда таҳлил қилиниши, модал бирликларнинг газета дискурсида бажарадиган коммуникатив-прагматик вазифалари ва журналистик матнлар таъсирчанлигини оширишдаги роли, уларнинг ахборот бериш, ишонтириш, баҳолаш ва бошқа функсиялари ҳақидаги таклиф ва тавсиялар, хулосалардан Тошкент давлат оʻзбек тили ва адабиёти университетида бажарилган ПФ-201912258 рақамли “Оʻзбек адабиётининг коʻп тилли (оʻзбек, рус, инглиз тилларида) электрон платформасини яратиш” номли лойиҳада фойдаланилган (Тошкент давлат оʻзбек тили ва адабиёти университетининг 2024-йил 15-октябрдаги 04/1-2866-сон маълумотномаси). Натижада оʻзбек публицистик дискурсида модаллик семаларининг намоён бўлишига доир маълумот ҳамда илмий таҳлиллар такомиллашган;
“эҳтимоллик”, “имконият”, “қобилият”, “зарурият” ва “мажбурият” мазмунини ифодаловчи модал бирликларнинг газета дискурсида ахборот бериш, ишонтириш, баҳолаш, ундаш, буюриш, маслаҳат бериш, тахмин ва башорат қилиш каби бажарадиган коммуникатив вазифалари ҳамда уларнинг публицистик матнлар таъсирчанлигини оширишдаги роли ва функсиялари ҳақидаги таклиф ва тавсиялар, хулосалардан АҚШнинг Ўзбекистондаги элчихонасининг Алумни Оутреач Гранц Програм дастури доирасида 2020-2021 йилларда Наманган давлат университетида бажарилган С-УЗ800-20-ИН-0106 рақамли “Виртуал Wоркшоп он Cоллаборативе Аcтион Ресеарч фор Энглиш Теачерс” амалий лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Наманган давлат университетининг 2024-йил 4-декабрдаги 1697/04-сонли маълумотномаси). Диссертацияда илгари сурилган таклифлар, тавсия ва хулосалар натижасида амалий лойиҳадаги зарурий маълумотлар бойитилган.
“эҳтимоллик”, “имконият”, “қобилият”, “зарурият” ва “мажбурият” мазмунини ифодаловчи модал бирликларнинг муаллиф коммуникатив мақсадини ифодалаш, ўқувчига таъсир ўтказиш, ишонтириш, далилларни асослаш, баҳолаш, муайян хатти-ҳаракатларга ундаш каби прагматик вазифалари, турли жанрдаги матнларда, хусусан, янгиликлар, таҳлилий мақолалар, интервюлар, репортажларда модалликнинг ўзига хос ифода воситалари ва усуллари борлиги, ижтимоий-сиёсий, иқтисодий, маданий-маърифий мавзулардаги матнларда модалликнинг турлича намоён бўлиши, уларнинг мақсади, муаллиф интенсияси билан боғлиқлиги юзасидан чиқарилган хулосаларидан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг 2024-йилда эфирга узатилган “Таълим ва адабиёт”, “Адабий жараён” дастурларида, шунингдек, “Жаҳон адабиёти” радиоешиттиришларида ссенарийларини тайёрлашда фойдаланилагн (Оʻзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг 2024-йил 14-октябрдаги 04-36-1115-сон маълумотномаси). Натижада телекўрсатув ва радиодастурларни публицистик матнларда модаллик воситаларининг семантик-функсионал хусусиятларига доир маълумотлар, илмий далилларга бойлиги таъминланган.