Ахматов Амонкелди Ҳасановичнинг филология фанлари доктори (DSc)
диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумот
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи):
 “Бухорода замонавий адабий муҳитнинг тарихий тараққиёти”.  10.00.02 – Ўзбек адабиёти
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: № B2024.2.DSc/Fil824   
Илмий маслаҳатчи: Муродов Ғайрат Некович филология фанлари доктори (DSc), профессор
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи (муассасалар), ИК рақами: Бухоро давлат университети DSc.03/04.06.2021.Fil.72.09
Расмий оппонентлар: Филология фанлари доктори, профессор Бекова Назора Жўраевна, Филология фанлари доктори, профессор Астанова Гулнора Аминовна, Филология фанлари доктори, профессор Азимиддин Нормаматович Насиров.
Етакчи ташкилот: Навоий давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади ХХ аср ўзбек адабиёти контекстида Бухорода замонавий адабий муҳитнинг тараққиёт тамойилларини ўрганиш, ушбу адабий муҳитнинг ўзига хос ғоявий-бадиий хусусиятларини очиб бериш ҳамда ижодкорларнинг адабий-бадиий фаолиятини маърифий-эстетик муҳит билан боғлаб ўрганишдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
Бухорода замонавий адабий муҳитнинг юзага келишининг тарихий омиллари, сарой адабий муҳити билан маърифатпарварлик ҳаракати ўртасидаги тафовут ва ўхшашликлар, ютуқ ва камчиликлар манбалар асосида аниқланган;
Бухоро адабий муҳитида, балки ўзбек адабиёти тарихида ҳам ўз ўрнига эга бўлган адабий тўгараклар, Ёзувчилар уюшмаси бўлимининг ташкил қилиниш тарихи ва кейинги фаолияти яхлитланиб, бир тадқиқот доирасида асосланган;  
Бухородаги адабий жараёнларда иштирок этган ижодкорларнинг этник таркиби, турли тилларда, жумладан форс, тожик, яҳудий, рус тилида ёзадиган қаламкашлар фаолияти илк маротаба яхлит ҳолда ўрганилган;
Рустам Абдураҳмонов, шоир Хаюк, Тимофей Новичков сингари ўз даври адабий муҳити ва матбуотида фаол бўлиб, китоблари босилган бўлишига қарамасдан ҳамон кенг жамоатчиликка номаълумлигича қолаётган адиблар ҳаёти ва ижоди илк маротаба таҳлил ва тадқиқ этилган;
Раъно Узоқова, Ойдин, Гулчеҳра Сулаймонова, Гулчеҳра Жўраева, Марям Турдиеваларнинг Бухоро адабий муҳити билан боғлиқ фаолиятлари ўрганилиб, Ибодат Ражабова, Лайло Шарипова, Моҳигул Назарова сингари шоираларнинг ижоди илк бора монографик тадқиқот доирасида ўрганилди;   
сўнгги йилларда адабий жараёнда рўй бераётган ўзгаришлар, Ҳаракатлар стратегияси ва беш ташаббус доирасида амалга оширилаётган кўрик танловлар, грандлар, симпозиум ва конференциялар, ижтимоий-маданий тадбирларда адиблар фаоллиги ҳақидаги маълумотлар ишнинг илмий консепсияси асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бухорода замонавий адабий муҳитнинг тарихий тараққиёти  тадқиқи натижалари асосида:
Тадқиқот лойиҳаси асосида тайёрланган ишда Бухоро замонавий адабий муҳитининг юзага келиши шарт-шароитлари, адиблар фаолияти, тўгараклар, адабий мактаблар ва Ёзувчилар уюшмаси фаолияти ва унинг адабий муҳитдаги аҳамияти далилланган. Адабий муҳит вакилларининг ижтимоий-иқтисодий аҳволи, инсон қадри ва психологик ҳолати, адабий муҳитдаги назм ва насрнинг ўрни, сиёсий мафкурага хизмат қилиши, адибларнинг этник таркиби, турли миллат вакиллари ўртасидаги ижодий алоқалар, тил хусусиятлари, зуллисонайнлик анъанасига рус ва турк тилининг қўшилиши ҳақидаги маълумотлари натижаларидан Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёт университетида бажарилган 2017–2020-йилларга мўлжалланган ОТ-Ф1-030. “Ўзбек адабиёти тарихи” кўп жилдлик монографиясини (7-жилд) чоп этиш” номли давлат фундаментал-тадқиқот дастурлари доирасидаги лойиҳада фойдаланилган. (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёт университетининг 2024-йил 30-майдаги 04/1–1388-сон маълумотномаси). Диссертация материаллари мазкур кўп жилдли монографиянинг еттинчи жилдида замонавий адабий муҳит тарихи масалаларини атрофлича ёритишга хизмат қилган.
Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси Бухоро вилояти бўлимининг ташкил қилиниши, фаолияти, раҳбарлари, ходимлари, ижтимоий-сиёсий ҳаётдаги ўрни, иқтисодий ҳолати, адибларни қўллаб-қувватлаш билан боғлиқ воқеликларига оид материалларидан бўлим паспортини, жумладан, “Адабий Бухоро: кеча ва бугун” қўлланмасини тайёрлашда фойдаланилди. Тадқиқот лойиҳаси асосида тайёрланган ишда Бухоро замонавий адабий муҳитининг юзага келиши шарт-шароитлари, адиблар фаолияти, тўгараклар, адабий мактаблар ва Ёзувчилар уюшмаси фаолияти ва унинг адабий ҳаракатчиликдаги аҳамияти ўрганилганлиги ғоятда муҳим. Ишда Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси Бухоро вилояти бўлимининг совет йилларида, мустақилликнинг дастлабки йилларида ва бугунги кундаги ҳолати архив материаллари асосида ўрганилган бўлиб, ушбу маълумотлардан бўлимнинг бухоролик қаламкашлар ижодий фаолиятини ўрганиш ва тарғиб этишга бағишланган тадбирлар жараёнида фойдаланилганлиги ҳақидаги Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси Бухоро вилояти бўлимининг 22.07.2024 санадаги 17-сонли маълумотномасида келтирилган.
“Бухорода замонавий адабий муҳитининг тарихий тараққиёти” мавзусидаги иш материалларидан “Бухоро” телеканалининг “Бухоро – шарқ гавҳари”, “Мозий бисотидан”, “Ассалом, Бухоро” кўрсатувларида тадқиқотчи билан бевосита суҳбат олиб бориш орқали унумли фойдаланилди. Бухорода адабий муҳит вакиллари ижодини ўрганишдан мақсад Янги Ўзбекистон ривожида уларнинг ўрнини аниқлаш, адибларнинг ибратли ҳаёт фаолияти билан бугунги кун ёшларини таништириш, уларнинг бизга қолдирган адабий мероси орқали даврнинг ижтимоий аҳволи, инсон қадри, адибларнинг этник таркиби, турли миллат вакиллари ўртасидаги ижодий алоқалар ҳақидаги маълумотларнинг натижаларидан фойдаланилди (08.07.2024-йил № 01-09-104-сонли маълумотнома.). Натижалар кўрсатувлар мазмун-моҳиятини бойитишда ва уларнинг оммабоплигини таъминлашга хизмат қилган.