Ахмаджонов Парвизжон Махамадзоданинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Сайф Фарғонийнинг адабий мероси ва унинг поетик тадқиқи”, 10.00.05 – Осиё ва Африка халқлари тили ва адабиёти (Тожик тили ва тожик адабиёти) (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам:  В2022.4.PhD/Fil2908
Илмий раҳбар: Исомиддинов Фарход, филология фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона давлат университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.05.02 рақамли илмий кенгаш асосидаги бир марталик Илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Матлубаи Мирзоюнус (Хожаева), филология фанлари доктори, профессор; Хўжақулов Сирожиддин Холмахматович, филология фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Термиз давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади Сайф Фарғоний ҳаёти ва илмий-адабий меросини ўз даври адабий жараёни билан боғлиқ ҳолда ўрганиш ва шу нуқтайи назардан шоирнинг Шарқ адабиётида тутган ўрни масаласига ойдинлик киритишдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
Сайф Фарғоний ҳаёти ва ижодидаги долзарб муҳим масалалар, жумладан, у яшаган давр, қолдирган лирик мероси ва адабий-эстетик қарашлари, адабий ҳамда тарихий манбалар (қўлёзма асарлар, манбашунослик тадқиқотлари, давр ҳужжатлари) воситасида асосланган;
маъно ва мазмун нуқтайи назаридан Сайф Фарғоний шеъриятида унинг дунёқараши, ижтимоий, илмий-фалсафий қарашлари ифодаланганлиги, адабий жанрларнинг шакл ва тузилишига ҳеч қандай ўзгартириш ёки янгилик киритмаганлиги, ўзидан олдин ижод қилган шоирларнинг анъаналарини давом эттирганлиги далилланган;
Сайф Фарғоний қасида ёзишда, асосан, Саноий, Ҳоқоний, Анварий ва Саъдий Шерозийлардан илҳомланганлиги, унинг қасидаларида, асосан, табиат ва атроф-муҳит тасвири, ахлоқий фикрлар билан бир қаторда даврнинг ижтимоий ҳолати, хусусан, заҳматкаш халқнинг ҳаёти акс этганлиги, Сайф Фарғоний қасида жанрининг халқчил бўлишидаги хизматлари аниқланган;
шоир шеъриятининг гўзаллиги унинг мазмун ва маъно яратишда ташбеҳ, талмеҳ, истиора, муболаға ва бошқа бадиий санъат турларидан моҳирона фойдаланганлиги, бадиий санъатлар орқали теран маънолар яратишига “Қуръон” оятлари ҳамда ҳадислардан баҳраманд бўлганлиги, шунингдек, “Забур”, “Таврот”, “Инжил” каби муқаддас китоблар замин бўлиб хизмат қилганлиги исботланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Сайф Фарғонийнинг адабий мероси ва унинг поетик тадқиқи юзасидан олинган илмий хулоса ва натижалар асосида:
Сайф Фарғоний ҳаёти ва ижодидаги долзарб муҳим масалалар, жумладан, у яшаган давр, қолдирган лирик мероси ва адабий-эстетик қарашлари хусусидаги хулосаларидан Бобожон Ғафуров номидаги Хўжанд давлат университети талабалари учун тожик ва ўзбек адабиёти тарихи фанидан маъруза ва амалий машғулотларда, магистр ва докторантларларнинг адабий танқид, адабий алоқалар, шеършунослик назарияси бўйича илмий тадқиқот ишларида фойдаланилган (академик Бобожон Ғафуров номидаги Хўжанд давлат университетининг 2024-йил 06 сентябрдаги 01/4667-сон маълумотномаси). Натижада Сайф Фарғонийнинг адабий меросини чуқур англаш, унинг ижодий услубини ўрганиш ва уни замонавий адабиётшунослик ҳамда таълим жараёнларига татбиқ этишга замин яратилди;
маъно ва мазмун нуқтайи назаридан Сайф Фарғоний шеъриятида унинг дунёқараши, ижтимоий, илмий-фалсафий қарашлари ифодаланганлиги, адабий жанрларнинг шакл ва тузилишига ҳеч қандай ўзгартириш ёки янгилик киритмаганлиги, ўзидан олдин ижод қилган шоирларнинг анъаналарини давом эттирганлигига доир хулосаларидан 2022-2023-йилларга мўлжалланган АЛ-ФДУ2022307-010 рақамли “Лингвистик таҳрир ва таржимашунослик” илмий-тадқиқот марказида “Антиплагиат” дастурини амалиётга жорий этишда, илмий-амалий лойиҳасини амалга оширишда фойдаланилган (Фарғона давлат университетининг 2025-йил 9-январдаги 04/118-сон маълумотномаси). Натижада “Антиплагиат” дастурини амалиётга жорий этиш жараёнида ҳамда таржимашунослик ва лингвистик таҳрир бўйича илмий-амалий лойиҳаларни самарали амалга оширишда муҳим илмий асос бўлиб хизмат қилган;
Сайф Фарғоний қасида ёзишда, асосан, Саноий, Ҳоқоний, Анварий ва Саъдий Шерозийлардан илҳомланганлиги, унинг қасидаларида, асосан, табиат ва атроф-муҳит тасвири, ахлоқий фикрлар билан бир қаторда даврнинг ижтимоий ҳолати, хусусан, заҳматкаш халқнинг ҳаёти акс этганлиги, Сайф Фарғоний қасида жанрининг халқчил бўлишидаги хизматлари ҳақидаги хулосаларидан 2021-2024-йиллар мобайнида тайёрлаб, “Сўх” телевидениясида тожик тилида эфирга узатилган махсус кўрсатувларда амалиётга жорий этилган (Фарғона вилояти телерадиокомпаниясининг 2024-йил 6-сентябрдаги 176-сон маълумотномаси). Натижада эфирга узатилган махсус кўрсатувлар тингловчиларнинг бадиий тафаккури, фалсафий қарашлари ҳамда мумтоз адабиёт борасидаги билимларининг шаклланишига хизмат қилган;
шоир шеъриятининг гўзаллиги унинг мазмун ва маъно яратишда ташбеҳ, талмеҳ, истиора, муболаға ва бошқа бадиий санъат турларидан моҳирона фойдаланганлиги, бадиий санъатлар орқали теран маънолар яратишига “Қуръон” оятлари ҳамда ҳадислардан баҳраманд бўлганлиги, шунингдек, “Забур”, “Таврот”, “Инжил” каби муқаддас китоблар замин бўлиб хизмат қилганлиги юзасидан асосланган илмий-амалий натижалари, умумий хулоса ва тўпланган тажрибаларидан Республика тожик миллий-маданий маркази Фарғона вилоят бўлинмаси томонидан Фарғона давлат университети филология факултети тожик тили йўналиши талаба-ёшлари ҳамда Фарғона вилоятида яшовчи тожик миллати вакиллари орасида ўтказилган ўқув машғулотлари, давра суҳбати, турли тарғибот тадбирлари ва анжуманларда ҳамда 2022-йил 20-июндан 20-декабргача амалга оширилган “Дўстлик – осойишталик гарови” мавзусидаги 1-рақамли амалий лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Республика тожик миллий-маданий маркази Фарғона вилоят бўлинмасининг 2023-йил 14-ноябрдаги 56-сон маълумотномаси). Натижада халқлар ўртасидаги миллий-маданий ришталар, дўстлик ва диний бағрикенглик мустаҳкамланган, ижтимоий-маънавий муҳитни соғломлаштиришга қаратилган чора-тадбирлар самарадорлиги ошган.