Ташбулатов Шерзод Бахтияровичнинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Қора металл қотишмаларини суюқлантиришда шлакларнинг ҳосил бўлиши ва олинадиган қотишманинг  қуймакорлик хоссаларини оширишнинг илмий асослари”, 05.02.01 – “Машинасозликда материалшунослик. Қуймачилик. Металларга термик ва босим остида ишлов бериш. Қора, рангли ва ноёб металлар металлургияси. Камёб, нодир ва радиоактив элементлар технологияси (Қуймачилик ва металларга ишлов бериш йўналиши бўйича)” ихтисослиги.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.2.DSc/Т545
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ислом Каримов номидаги Тошкент давлат техника университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат техника университети хузуридаги DSc.03/30.12.2019.Т.03.04. рақамли Илмий Кенгаш.
Илмий маслаҳатчи: Тураходжаев Нодир Джахонгирович, техника фанлари доктори, профессор.
Расмий оппонентлар: Дуняшин Николай Сергеевич, техника фанлари доктори, профессор; Бердияров Бахриддин Тилабқобулович, техника фанлари доктори, профессор; Самадов Алишер Усманович, техника фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Андижон машинасозлик институти
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади қора металл қотишмаларини суюқлантиришда шлакларни ҳосил бўлиши ва қуймакорлик хоссаларини ошириш технологиясининг илмий асосларидан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
қора металл қотишмаларини суюқлантиришда суюқ қотишмага флюс билан ишлов бериш технологияси флюс ташкил этувчиларининг суюқ қотишма таркидаги элементларга таъсир этишининг ҳароратга боғлиқ равишда ўзгариш даражаси асосида ишлаб чиқилган;
суюқ металлга печ ичида хром билан модификациялаш технологияси хром элементи миқдорининг олинаётган қотишма зарбий қовушқоқлигига боғлиқлиги динамикаси асосида ишлаб чиқилган;
қотишманинг қум–гилли қолип ичида йўналтирилган совутиш режими қуйманинг хажми ва қолипда жойлашган ўрнидаги иссиқлик алмашинув параметрлари  асосида  ишлаб чиқилган;
қотишмага ковш ичида титан кукуни билан ишлов бериш технологияси титаннинг коррозиябардошликга таъсир этиш хоссаси асосида ишлаб чиқилган;
қотишмани печ ичида суюқлантириш жараёнида графит ёрдамида қайтариш технологияси графитнинг юқори ҳароратда қайтариш реакциясининг ортиш даражаси асосида ишлаб чиқилган;
печ ичида шихтага ишлов беришнинг икки босқичли технологияси  CаCО3 нинг суюқ шлакларни ҳосил қилиш хоссаси асосида ишлаб чиқилган;
қолип ичидаги қуймаларда иссиқ ёриқларнинг ҳосил бўлишини камайтириш технологияси совуш тезлигининг қуйма деворлари қалинлигига боғлиқлик даражаси асосида ишлаб чиқилган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Қора металл қотишмаларини суюқлантиришда шлакларнинг ҳосил бўлиши ва олинадиган қотишманинг  қуймакорлик хоссаларини оширишнинг илмий асослари ишлаб чиқиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
қора металл қотишмаларини суюқлантиришда суюқ қотишмага флюс билан ишлов бериш технологияси “Оʻзметкомбинат” АЖнинг “Қуюв – механика” цехига жорий қилинган («Оʻзметкомбинат» АЖ нинг 2024 йил 9 октябрдаги 01/03-01-01/303-сонли маълумотномаси). Натижада, олинган қотишманинг оқувчанлиги 8–10% га ортишига имконини берган;
    суюқ металлга печ ичида хром билан модификациялаш технологияси жорий қилинган(«Оʻзметкомбинат» АЖ нинг 2024 йил 9 октябрдаги 01/03-01-01/303-сонли маълумотномаси).  Натижада, олинадиган қотишманинг зарбий қовушқоқлиги 16–18 % га ортган;
    қотишманинг қум–гилли қолип ичида йўналтирилган совутиш режими жорий қилинган («Оʻзметкомбинат» АЖ нинг 2024 йил 9 октябрдаги 01/03-01-01/303-сонли маълумотномаси). Натижада, олинаётган қуйма маҳсулотнинг ейилишбардошлилиги 12–14 % га ортган;
    қотишмага ковш ичида титан кукуни билан ишлов бериш технологияси жорий қилинган («Оʻзметкомбинат» АЖ нинг 2024 йил 9 октябрдаги 01/03-01-01/303-сонли маълумотномаси). Натижада, олинаётган қуйма маҳсулотнинг каррозиябардошлилиги 14–16% га ортган;
    қотишмани печ ичида суюқлантириш жараёнида графит ёрдамида қайтариш технологияси жорий қилинган («Оʻзметкомбинат» АЖ нинг 2024 йил 9 октябрдаги 01/03-01-01/303-сонли маълумотномаси).  Натижада, металлнинг оксидланиш даражаси  7 – 8 % га камайган.