Джураева Хуснигул Буриевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ҳусайний адабий мероси манбалари ва матний тадқиқи», 10.00.10–Матншунослик ва адабий манбашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2018.1.PhD/Fil104.
Илмий раҳбар: Ҳамиджон Ҳомидий, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети, DSc.27.06.2017.Fil.19.01.
Расмий оппонентлар: Алимухамедов Рихситилла Абдурашидович, филология фанлари доктори; Жўрабоев Отабек Рустамбек ўғли, филология фанлари номзоди.
Етакчи ташкилот: ЎзР ФА Ўзбек тили, адабиёти ва фольклори институти.
Диссертация йўналиши: назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Ҳусайнийадабий мероси манбаларини илмий тавсиф этиш, девон қўлёзма нусхаларини ўзаро қиёслаш орқали «Девони Султон Ҳусайн Бойқаро» йиғма-қиёсий матнини тайёрлаш ҳамда қўлёзма манбалардан топилган янги далиллар асосида Ҳусайн Бойқаронинг муфассал биографиясини яратишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
девон матнидаги байтларда котиблар йўл қўйган хатолар, мисраларнинг тушиб қолиши ва ўрин алмашиши, сўз имлоси ва сўз қўллаш билан боғлиқ тафовутлар турли қўлёзма нусхаларни қиёслаш асосида аниқланган;
Ҳусайний замонасида кўчирилган, ҳозирда Истанбул университети кутубхонасида сақланаётган нодир қўлёзма бошқа нусхалар билан солиштирилиб, «Девони Султон Ҳусайн Мирзо Бойқаро»нинг тўла илмий кўрсаткичлар билан таъминланган ишончли матни тайёрланган;
Тазкира ва маноқиблардан топилган янги далиллар асосида Ҳусайн Бойқаронинг нисбатан муфассал илмий биографияси яратилган;
Ҳусайний ва Навоий муносабатлари Ҳирот адабий муҳити ва маданий жараёнига боғлиқ тарзда тарихий далиллар асосида янада аниқлаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ҳусайний илмий биографияси ва адабий меросини тадқиқ этиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Ҳусайний адабий мероси манбаларини қиёсий тадқиқ этиш, девон йиғма-қиёсий матнини тиклаш бўйича чиқарилган илмий хулосалардан 8Ф-151 рақамли «Адабиёт энциклопедияси» фундаментал лойиҳасида фойдаланилган (Фан ва технологияларни ривожлантиришни мувофиқлаштириш қўмитасининг 2017 йил 18 январдаги ФТҚ 03-13/58-сон маълумотномаси). Натижада Ҳусайний девонининг Европа мамлакатлари ва юртимиз фондларида сақланаётган қўлёзма нусхаларидан фойдаланиш, шоирнинг турли манбалардан топилган янги шеърларини илмий истеъмолга олиб кириш имконияти яратилган;
матншуносликда қўлёзма ва тошбосма нусхаларнинг муштарак ҳамда фарқли жиҳатларини аниқлаш тамойиллари, аслият ҳамда нашрий нусхалар муаммолари билан боғлиқ маълумотлар ва илмий хулосаларидан Ф1-ФА-055746 рақамли «Марказий Осиё халқлари қўлёзма ёдгорликларини тадқиқ этиш. Ўзбекистон шоир ва ёзувчилари архивини илмий тавсифи ва нашр қилиш” лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Фан ва технологияларни ривожлантиришни мувофиқлаштириш қўмитасининг 2017 йил 18 январдаги ФТҚ 03-13/58-сон маълумотномаси). Натижада Ҳусайн Бойқаро илмий биографияси, адабий меросига оид маълумотлар бўйича муайян хулосаларга келинган ҳамда манбашунослик ва матншунослик тушунчалари билан боғлиқ изоҳлар бойитилган;
йиғма-қиёсий матн тузиш жараёни, қўлёзмаларнинг умумий қиёси ва матндаги тафовутларни белгилаш хусусидаги маълумот ва хулосалардан Ф-1-ФҚ-055213 рақамли “Абдулла Қаҳҳор дастхат қўлёзмалари асосида асарларининг илмий-қиёсий матнларини тайёрлаш ва нашрга ҳозирлаш” фундаментал лойиҳасида фойдаланилган (Фан ва технологияларни ривожлантиришни мувофиқлаштириш қўмитасининг 2017 йил 18 январдаги ФТҚ 03-13/58-сон маълумотномаси). Натижада қўлёзмаларнинг умумий қиёси ва матндаги тафовутлар берилган изоҳлар мукаммаллашган, нашрларнинг илмий оммабоплиги таъминланган.
