Хамидов Хасан Абдумуталовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Исследование и разработка частотно-территориального плана сети наземного цифрового звукового вещания Республики Узбекистан”, 05.04.02–“Радиотехника, радионавигация, радиолокация ва телевидение тизимлари ва қурилмалари. Мобил, толаоптик алоқа тизимлари” (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам:В2024.1.PhD/Т4349.
Илмий раҳбар: Муҳитдинов Муҳсин Мўминович, профессор, т.ф.д..
Диссертация бажарилган муассаса номи: Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги Тошкент ахборот технологиялари университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент ахборот технологиялари университети, DSc.13/30.12.2019.Т.07.02.
Расмий оппонентлар: Алимова Нодира Батирджановна, техника фанлари доктори, профессор; Шахобиддинов Алишер Шопатхиддинович, техника фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат транспорт университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Ўзбекистон Республикаси ҳудудини ер усти рақамли радиоешиттириш тармоғини қамраб олиш ва радиочастота спектридан самарали фойдаланишни таʼминлаш мақсадида ДАБ+ стандартидаги частота-ҳудудий режалаштириш усулини такомиллаштириш ва алгоритмини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бир хил тармоқнинг универсал моделига асосланган частота-ҳудудий режалаштириш усули жой релефи, сигнал тарқалиш хусусиятлари ва узатгичларнинг жойлашувини ҳисобга олган ҳолда такомиллаштирилган;
рақамли радиоешиттириш учун ажратилган частота ресурсларидан фойдаланиш самарадорлигини баҳолашга илмий асосланган ёндашув мавжуд частота спектридан самарали фойдаланиш мақсадида ишлаб чиқилган;
ер усти рақамли радиоешиттириш узатгичининг сигналини ишончли қабул қилиш зонасини ҳисоблаш алгоритми ишлаб чиқилди. Ушбу алгоритм Ўзбекистон Республикасининг релефи ва иқлим шароитларини ҳисобга олади.
мавжуд аналог телевизион узатиш ускуналар паркини ДАБ+ стандарти талабларига жавоб берадиган энергетик ва частотали хусусиятларга эришиш учун модернизация қилишнинг самарадорлиги экспериментал тарзда тасдиқланди ва ҳисоб-китоблар асосида исботланди.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ишлаб чиқилган частотали-ҳудудий режалаштириш усули ва алгоритми асосида:
Рақамли радиоешиттириш учун частоталарни тақсимлашни оптималлаштиришга имкон берувчи такомиллаштирилган частотали-ҳудудий режалаштириш усули Ўзбекистон Республикаси Рақамли технологиялар вазирлигининг идоравий корхоналарига, хусусан, “Электромагнит мослик маркази” ДУК (ЭМММ), “Радиоалоқа, радиоешиттириш ва телевидение маркази” ДУК (РРТМ)га жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Рақамли технологиялар вазирлигининг 2023-йил 16-ноябрдаги 30-4-8/8045-сонли маълумотномаси). Натижада радиочастота спектридан фойдаланиш самарадорлигини ошириш ва қамров сифатини яхшилаш имконияти пайдо бўлган.
рақамли радиоешиттириш учун ажратилган частота ресурсларидан фойдаланиш самарадорлигини баҳолашга илмий асосланган ва ишлаб чиқилган ёндашув Ўзбекистон Республикаси Рақамли технологиялар вазирлигининг идоравий корхоналарига, хусусан, ЭМММ ДУКга ДАБ+ стандартидаги рақамли радиоешиттиришни ташкил этиш жараёнларига жорий этилди (Ўзбекистон Республикаси Рақамли технологиялар вазирлигининг 2023-йил 16-ноябрдаги 30-4-8/8045-сонли маълумотномаси). Натижада частота спектридан максимал даражада самарали фойдаланиш, инфратузилма харажатларини камайтириш ва мавжуд радиодастурлар сонини кўпайтириш имконияти яратилган.
Ўзбекистон Республикасининг релефи ва иқлим шароитларини ҳисобга олган ҳолда ер усти рақамли радиоешиттириш узатгичининг сигналини ишончли қабул қилиш зонасини ҳисоблаш алгоритми ва дастури Ўзбекистон Республикаси Рақамли технологиялар вазирлигининг идоравий корхоналарига, хусусан, ЭМММ ДУК, “РРТМ” ДУКга рақамли ер усти радиоешиттириш тармоғини лойиҳалаш жараёнларига жорий этилди (Ўзбекистон Республикаси Рақамли технологиялар вазирлигининг 2023-йил 16-ноябрдаги 30-4-8/8045-сонли маълумотномаси). Натижада рақамли овозли узатгичнинг сигналини ишончли қабул қилиш зонасини аниқроқ аниқлаш имконияти яратилган.
Экспериментал тарзда тасдиқланган ва ҳисоб-китоблар асосида исботланган аналог телевизион узатиш ускуналар паркини модернизация қилиш самарадорлиги Ўзбекистон Республикаси Рақамли технологиялар вазирлигининг идоравий корхоналарига, хусусан, РРТ ДУКга жорий этилди (Ўзбекистон Республикаси Рақамли технологиялар вазирлигининг 2023-йил 16-ноябрдаги 30-4-8/8045-сонли маълумотномаси). Натижада ДАБ+ стандарти талабларига жавоб берадиган энергетик ва частотали хусусиятларга эришиш имконияти пайдо бўлган.