Хужанов Зафар Бектимировичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармогʻи номи): «Ўзбекистонда эҳтиёжманд аҳолини камбағалликдан чиқариш омиллари» 22.00.02 ‒ Ижтимоий тузилиш, ижтимоий институтлар ва турмуш тарзи.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.4.PhD/S107.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ш.Рашидов номидаги Самарқанд давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Давлат бошқаруви академияси, DSc.20/30.12.2019.S.23.02.
Илмий раҳбарнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Умаров Абсалом Адилович, социология фанлари доктори, профессор
Расмий оппонентлар: социология фанлари доктори (DSc) Сеитов Азамат Пулатович социология фанлари доктори, профессор, Юнусов Алишер Бобомурадович социология фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Ўзбекистонда эҳтиёжманд аҳолининг камбағалликка тушиб қолишига сабаб бўлувчи омилларни тизимли тадқиқ этиш орқали уларни мазкур ҳолатдан чиқариш юзасидан илмий асосланган таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
аҳолининг ижтимоий омилларини фаоллаштириш (фаол шахслар, тадбиркорлар, ёшлар етакчиларига боғлаш, реинтеграциялаш, институтлаштириш ва инклюзив жараёнга интеграциялаш) негизида камбағалликдан чиқаришнинг социомаданий ва стратификацион мухитнинг ўрни очиб берилган;
ижтимоий ёрдамни субсидиар тизимдан инсонни мақсадли ва манзилли ривожлантиришга қаратилган ижтимоий кўмаклашишнинг ваучер (фақат зарурий буюм ва воситаларни сотиб олиш мумкин бўлган) тизимини маҳаллалаларда жорий этиш самараси социологик  асослантирилган;
хотин-қизлар ва ёшларни мономарказ ва касб-ҳунар мактабларида ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш соҳаларида меҳнат бозори талабига жавоб берадиган касбларга ўқитиш турларини кўпайтириш, ўқув дастурларини замон талабларига мослаштириш бўйича  ижтимоий лойиҳалар асосида “ўз-ўзини иш билан таъминлаш” орқали доимий даромадга эга бўлиш самараси асослантирилган;
инсон капитали паст, имкониятлари чекланган аҳоли қатламлари орасида камбағаллик даражасининг юқори бўлиши назарий ва эмпирик асосланган ҳамда бундай ҳолат изоляция, маргиналлашув ва ижтимоий четланиш каби хавфларнинг шаклланишига сабаб бўлиши далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбекистонда эҳтийожманд аҳолини камбағалликдан чиқариш муаммосини ўрганиш асосида:
аҳолининг ижтимоий омилларини фаоллаштириш (фаол шахслар, тадбиркорлар, ёшлар етакчиларига боғлаш, реинтеграциялаш, институтлаштириш ва инклюзив жараёнга интеграциялаш) негизида камбағалликдан чиқаришнинг социомаданий ва стратификацион мухитнинг ўрни очиб берилган таклифи Камбағалликни қисқартириш ва бандлик вазирининг Маҳаллабай ишлаш ва тадбиркорликни ривожлантириш агентлиги, Ўзбекистон Республикаси Йошлар ишлари агенлиги амалийотида фойдаланиш учун қабул қилинди (Ўзбекистон Республикаси Камбағалликни қисқартириш ва бандлик вазирлигининг 2024 йил 29 августдаги №01/00-03/26-8059-сонли, Ўзбекистон Республикаси Йошлар ишлари агенлигининг 2024-йил 10-сентабрдаги 2-13-21-4710-сонли маълумотномаси маълумотномаси). Натижада, ижтимоий муҳтож аҳоли қатламларини инклюзив жарайонга интеграцийалаш ҳамда инсонларни интеллектуал жиҳатдан такомиллаштиришга кўмаклашиб худудларда камбағаллик даражасини қисқартиришга хизмат қилган;
ижтимоий ёрдамни субсидиар тизимдан инсонни мақсадли ва манзилли ривожлантиришга қаратилган ижтимоий кўмаклашишнинг ваучер (фақат зарурий буюм ва воситаларни сотиб олиш мумкин бўлган) тизимини маҳаллалаларда жорий этиш самараси социологик  асослантирилганига доир хулосалари Камбағалликни қисқартириш ва бандлик вазирининг барча бошқармалари амалийотида фойдаланишга қабул қилинди (Ўзбекистон Республикаси Камбағалликни қисқартириш ва бандлик вазирлигининг 2024 йил 29 августдаги №01/00-03/26-8059-сонли, Ўзбекистон Республикаси Йошлар ишлари агенлигининг 2024-йил 10-сентабрдаги 2-13-21-4710-сонли маълумотномаси). Натижада, инсонлар ўз устида ишлаши ва мустақил бўлишини рағбатлантириб қарамлик, йолқовлик ва боқимандалик каби иллатларни камайтиришга йордам берди. Шунингдек, давлатнинг ижтимоий юкини камайтириб, ижтимоий ҳимойа тизимининг самарадорлигини оширишга хизмат қилади.
хотин-қизлар ва ёшларни мономарказ ва касб-ҳунар мактабларида ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш соҳаларида меҳнат бозори талабига жавоб берадиган касбларга ўқитиш турларини кўпайтириш, ўқув дастурларини замон талабларига мослаштириш бўйича  ижтимоий лойиҳалар асосида “ўзини-ўзи иш билан таъминлаш” орқали доимий даромадга эга бўлиш самараси асослантирилганлигига оид таклифдан “Ижтимоий фикр” Республика жамоатчилик фикрини ўрганиш маркази томонидан 2023 йилда “Замонавий Ўзбекистонда хотин-қизларнинг роли тўғрисида фуқароларнинг фикри” мавзуларида ўтказилган социологик сўровда илк бор экспериментал тарзда фойдаланди (Республика жамоатчилик фикрини ўрганиш марказининг 2024 йил 30 августдаги 01-16/206-сон маълумотномаси). Натижада, хотин-қизларни бандлигини таъминлаш орқали камбағалликдан чиқариш воситаларини социологик баҳолашга имкон берди. Шунингдек, мазкур таклиф Камбағалликни қисқартириш ва бандлик вазирлигининг фаолийатида фойдаланиш учун қабул қилинди;
инсон капитали паст, имкониятлари чекланган аҳоли қатламлари орасида камбағаллик даражасининг юқори бўлиши назарий ва эмпирик асосланган ҳамда бундай ҳолат изоляция, маргиналлашув ва ижтимоий четланиш каби хавфларнинг шаклланишига сабаб бўлиши далилланган таклифи вазирликнинг марказий аппарати ҳамда худудларда бошқарув амалийотида ва вазирликнинг 2023-йил 22 сентабрда 170-сонли буйруғи тайёрлаш фойдаланилди (Ўзбекистон Республикаси Камбағалликни қисқартириш ва бандлик вазирлигининг 2024 йил 29 августдаги №01/00-03/26-8059-сонли маълумотномаси, шунингдек, Ўзбекистон Республикаси Йошлар ишлари агенлигининг 2024-йил 10-сентабрдаги 2-13-21-4710-сонли маълумотномаси). Натижада, мухтож аҳолида изоляция, маргиналлашув ва ижтимоий четланиш каби хавфларнинг шаклланишини олдини олиш ҳамда камбағалликни қисқартиришда ёрдамлашди.