Акрамов Мирмуҳсин Рустамовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Талабаларда экологик тасаввурлар ривожланишининг психологик жиҳатлари», 19.00.06–Ёш ва педагогик психология. Ривожланиш психологияси (психология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.2.PhD/Psi32.
Илмий раҳбар: Сафаев Нуриддин Салихович, психология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат педагогика университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети, DSc.27.06.2017.Psi.01.07.
Расмий оппонентлар: Жабборов Азим Мелиқулович, психология фанлари доктори, профессор; Шамшетова Анжим Карамаддиновна, психология фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон халқаро ислом академияси.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: талабаларда экологик тасаввурларни шакллантириш усулларининг самарадорлигини ошириш ҳамда методик жиҳатдан такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
талабаларда экологик тасаввурлар ва ахлоқий онг тараққиёт динамикасига кўра “ҳадик ичидагилар”, “ҳаётга мослашаётганлар”, “хафсаласиз бўлиб бораётганлар” ва “маданийлашганлар” типлари ажратилган;
талабалар экологик тасаввурларининг ривожланиши уларда табиатга нисбатан прагматик ва эстетик муносабат, ўзига ва социумга нисбатан когнитив, прагматик ва эстетик муносабатларнинг шаклланишига сабаб бўлганлиги аниқланган;
экологик тасаввурларнинг ривожланиши таъсирида талабалар хулқ-атвори сифатларини ифодаловчи “ахлоқий интроект”, “ахлоқ-ўзгалар билан муносабат ўрнатиш мезони”, “ахлоқ-шахснинг индивидуал масъулиятлилик мезони” каби омиллар аниқланган.
“Альтернатива” ва “Натурафил” методикаларидан маҳаллий шароитда самарали фойдаланиш учун миллий-маданий муҳитга мос ишончлилик, объективлик, валидлик даражаларини таъминловчи психометрик меъёрлар ишлаб чиқилган;
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Талабаларда экологик тасаввурлар ривожланишининг психологик жиҳатларини ўрганишга доир олиб борилган илмий-тадқиқот ишлари натижалари асосида:
талабаларда экологик тасаввурлар ва ахлоқий онг тараққиёт динамикасига кўра “ҳадик ичидагилар”, “ҳаётга мослашаётганлар”, “хафсаласиз бўлиб бораётганлар” ва “маданийлашганлар” типлари аниқлаш бўйича янгилик материаллари “Психик саломатлик ва етуклик психодиагностикасини такомиллаштириш механизмлари” мавзусидаги устувор илмий-тадқиқот йўналиши доирасида татбиқ этилган (Психология ўқув илмий марказининг 2018 йил 24 октябрдаги 02-07-2413/02-сон маълумотномаси). Натижада лабораториянинг илмий-методик таъминотини бойиши таъминланган;
талабаларнинг экологик тасаввурларининг ривожланиши уларда табиатга нисбатан прагматик ва эстетик, ўзига ва социумга нисбатан когнитив, прагматик ва эстетик муносабатларнинг шаклланишига сабаб бўлувчи омиллар “Психология” ўқув-илмий маркази фаолиятида жорий қилинган (Психология ўқув илмий марказининг 2018 йил 24 октябрдаги 02-07-2413/02-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида педагогларни бўлажак касбий фаолиятга тайёрлигини аниқлашнинг психодиагностик воситаларини такомиллаштиришга хизмат қилган;
экологик тасаввурларнинг ривожланиши таъсирида талабалар хулқ-атвори сифатларини ифодаловчи “ахлоқий интроект”, “ахлоқ-ўзгалар билан муносабат ўрнатиш мезони”, “ахлоқ-шахснинг индивидуал масъулиятлилик мезони” каби факторларини аниқланганлигига доир илмий янгилик материаллари Тошкент давлат педагогика университети, Андижон давлат университети, Қўқон давлат педагогика институти таълим жараёнларига татбиқ этилган (ОЎМТВнинг 08.07.2016 йил 03907-сонли гувоҳномаси ҳамда Психология ўқув илмий марказининг 2018 йил 24 октябрдаги 02-07-2413/02-сон маълумотномаси). Натижада талабаларнинг таълим жараёнида ўқитувчиларнинг талабалар билан ўзаро муносабатларида уларнинг типологик хусусиятларига мувофиқ ёндашишларини кучайтирган;
“Альтернатива” ва “Натурафил” методикаларидан маҳаллий шароитда самарали фойдаланиш учун миллий-маданий муҳитга мос ишончлилик, объективлик, валидлик даражаларини таъминловчи психометрик меъёрлар ишлаб чиқилганлигига доир илмий янгилик “Психология ўқув илмий маркази” фаолиятида фойдаланилган (Психология ўқув илмий марказининг 2018 йил 24 октябрдаги 02-07-2413/02-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида талабаларда экологик тасаввурларни ривожлантириш, экология билан боғлиқ муҳим қарорлар қабул қилиш, экологик аҳамиятли хулқ-атворнинг психологик асослари ҳақидаги илмий тасаввурларни кенгайтириш, талабалик даврининг шахс психик тараққиётида тутган ўрни тўғрисидаги маълумотларнинг холислиги ва аниқлигини таъминлашга хизмат қилган.
