Алимужианг Абулизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Роса ругоса баргларидан флавоноидлар сақлаган қуруқ экстракт, унинг  тайёр дори шаклини олиш технологияларини яратиш ва биологик фаолликларини баҳолаш”, 02.00.10 - Биоорганик кимё (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.3.PhD/Т4824.
Илмий раҳбар: Сагдуллаев Шамансур Шахсаидович, техника фанлари доктори, академик.
Диссертация бажарилган муассаса номи: ЎзР ФА Ўсимлик моддалари кимёси институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: ЎзР ФА Ўсимлик моддалари кимёси институти, DSc. 02/30.01.2020.К/Т.104.01.
Расмий оппонентлар: Сагдуллаев Баходир Тахирович,  техника фанлари доктори, прфессор; Асилбекова Дания Толимбековна, кимё фанлари доктори, катта илмий ходим.
Етакчи ташкилот: ЎзР ФА Биоорганик кимё институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Роса ругоса баргларидан кверсетин-3-О-софоросид ва кемферол-3-О-софорозид флавоноидларини сақлаган қуруқ экстракт, унинг тайёр дори шаклини олиш технологияларини ишлаб чиқиш ва биологик фаолликларини баҳолашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор бир омилли тажрибалар ва математик режалаштириш усулидан фойдаланган ҳолда оптималлаштириш асосида Р. ругоса баргларидан кверсетин-3-О-софоросид ва кемферол-3-О-софорозид флавоноидларини ажратиб олишнинг мақбул шароитлари белгиланган;
биринчи мартда тайёр маҳсулотни сифатига салбий таъсир кўрсатувчи углеводлардан Р. ругоса баргларидан олинган спирт-сувли экстрактни адсорбсион қатронлар ёрдамида тозалаш усули ишлаб чиқилган;
илк бор Р. ругоса баргларидан антиоксидант, тинчлантирувчи ва суяк зичлигини оширувчи таъсирларга эга қуруқ экстракт олиш технологияси ишлаб чиқилган;
Р. ругоса қуруқ экстрактининг технологик хоссаларини аниқлаш натижасида қобиқланган таблетка шаклидаги БФҚ таркиби танланган ва мақбул технология ишлаб чиқилган;
Р. ругоса қуруқ экстракти ва унинг асосидаги қобиқланган таблетканинг сифат ва миқдор кўрсатгичлари аниқланиб, зарур меъёрий-техник ҳужжатлар тасдиқланган;
Р. ругоса қуруқ экстрактининг антиоксидант, тинчлантирувчи ва суяк зичлигини оширувчи таъсирилари исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Роса ругоса баргларидан флавоноидлар сақлаган қуруқ экстракт, унинг тайёр дори шаклини олиш технологияларини ишлаб чиқиш ва биологик фаолликларини баҳолаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
«Роса ругоса барглари қуруқ экстракти» номли ТИ 03535440-063:2024 технологик йўриқномаси ишлаб чиқилган ва Ўзбекистон Республикаси Санитария-эпидемиологик осойишталик ва жамоат саломатлиги қўмитаси томонидан тасдиқланган. Натижада Ўсимлик моддалари кимёси институтининг «ГМП русумидаги Илмий-технологик маркази»да Р. ругоса қуруқ экстрактини, «Чина-Узбекистан медиcине течниcал парк» маъсулияти чекланган жамиятининг ГМП ишлаб чиқариш тизимида унинг қобиқланган таблеткаларини ишлаб чиқариш имконини берган;
диссертация тадқиқот маълумотлари Хитойнинг № 2023803001-1 рақамли «Этник гуруҳлар учун кимёвий стандарт моддаларини яратиш ва кенг миқёсда ишлаб чиқариш учун асосий технологияларни ишлаб чиқиш» мавзусидаги илмий-тадқиқот лойиҳасида қўлланилган (Хитой Халқ Республикаси Фанлар академиясининг Шинжон этномедицина муҳандислик марказининг 15.10.2024йилдаги  маълумотномаси). Натижада флавоноидларни адсорбсион қатронларда самарали тозалаш истиқболли эканлиги аниқланган.