Кахрамонов Бобуржон Рўзибоевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
    Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Квази ёпиқ коаксиал электродли системада вакуумли  ёй разряди электрод олди жараёнлари”, 01.04.04 – Физик электроника (физика-математика фанлари).
    Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.2.PhD/FM1099.
    Илмий раҳбар: Ашуров Хатам Бахронович, техника фанлари доктори, профессор.
    Диссертация бажарилган муассаса номи: У.А. Арифов номидаги Ион-плазма ва лазер технологиялари институти.
    ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ион-плазма ва лазер технологиялари институти, DSc.02/30.12.2019.FM/Т.65.01.
    Расмий оппонентлар:
Рахманов Ғанибой Тоджиевич, физика-математика фанлари доктори, профессор;
Зарипов Абдужаппар Абдуразакович, физика-математика фанлари PhD., кат.и.х.
Етакчи ташкилот: Ислом Каримов номидаги Тошкент Давлат Техника Университети
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Вакуум ёй разряди шароитида квази ёпиқ коаксиал цилиндрсимон тизимларда электрод олди жараёнлари, плазма оқими ва қопламаларнинг шаклланишини оптималлаштириш, автоемиссиядан термоемиссияга ўтиш ҳамда нуқтавий манба сифатида қаралган катод доғларини металл сиртида ҳаракатланишда ҳарорат ўзгаришини тадқиқ қилишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
-ток зичлигининг 108А/см2гача ўзгариши катод олди электрон ва ионлар зич булутини ҳосил бўлиши ва ионларнинг катод сиртига таъсири туфайли катодда юқори температура юзага келиши томчи фракциясини камайиши аниқланди;
-илк бор, пўлат катодида вакуум ёйи разряди натижасида механик стрессларни юзага келишига бу эса мартенсит ва байнит фазаларининг намоён бўлишига сабаб бўлиши аниқланди;
-илк бор нуқтавий манбадан 10.3 см масофада пўлат намунада бир нечта фазалар пайдо бўлиши ва ҳароратнинг 5000К дан ошиши аниқланди;
-илк бор, ионлар оқимининг зичлиги катоддан 15-23 см масофада экспоненсиал камайиши ҳамда 4 мкм гача бўлган томчилар миқдорининг ортиши аниқланди;
-магнетронли чанглатиш  ва вакуум ёй разряди усуллари солиштирилганда вакуум ёй разряди усулида қатлам ўсиш тезлиги юқорилиги, микроқаттиқлик эса аксинча игнасимон ўсиш ҳисобига яхшироқ эканлиги аниқланди.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.Квази ёпиқ коаксиал электродли системада вакуумли  ёй разряди электрод олди жараёнлари бўйича тадқиқот натижалари:
Цилиндрсимон металларнинг ташқи сиртига хромли ҳимоя қоплама қоплашдан олдин вакуум ёй разряди орқали тозалаш жараёнлари ва сирт тозалигини баҳолаш мақсадида, 2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Ион-плазма ва лазер технологиялари институти ҳамда Ўзбекистон Республикаси Қуролли Кучлари «44114-ҳарбий қисми» билан ҳамкорликда хўжалик шартномаси амалга оширилган (Ўзбекистон Республикаси Қуролли Кучлари «44114-ҳарбий қисми»нинг 28.09.2024 йилдаги маълумотномаси). Мазкур тадқиқот натижалари металл сирти тозалигини ошириш, материал сарфини камайтириш ва қопламани юқори ёпишқоқлик билан таъминлашга ёрдам берган бўлиб, ушбу шартнома доирасида умумий қиймати 27345900 сўмга тенг ишлар бажарилган.
Бундан ташқари, сувни органик ифлослантирувчи моддалардан тозалаш учун металл оксидлари асосида фотокаталитик қопламалар яратиш мақсадида, 2021-2023 йилларда Ўзбекистон Миллий Университетида бажарилган № МРБ-2021-520 лойиҳаси доирасида вакуум ёй разряди орқали металларни тозалаш жараёнлари самарали натижалар берди (Ўзбекистон Миллий Университетининг 22.10.2024 йилдаги №01/11-9317-сонли маълумотномаси). Лойиҳа натижаларига кўра, металл электродларни тозалаш ва фотокаталитик қопламаларни қоплашдан олдин вакуум ёй разряди усулидан фойдаланиш электродлар самарадорлигини оширишга ва сувни органик ифлослантирувчи моддалардан самарали тозалашга ёрдам беради.