Муртозаев Сардорбек Абдижалил ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи номи): «Ўзбекистон иқтисодиётига тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларни жалб қилишда давлат институтларининг ўрни», 08.00.09 – Жаҳон иқтисодиёти (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.4.PhD/Iqt3564
Илмий раҳбар: Сиражиддинов Нишанбай, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор
Диссертация бажарилган муассаса номи: Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университети, DSc.11/25.08.2022.I.24.03
Расмий оппонентлар: Аъзам Сардор Эркин ўғли, иқтисодиёт фанлари доктори, катта илмий ходим, Исмаилова Нилуфар Сабитджановна, иқтисодиёт фанлари номзоди, профессор.
Етакчи ташкилот номи: Тошкент давлат шарқшунослик университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Ўзбекистон иқтисодиётига тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларни жалб қилишда давлат институтларининг ўрнини таҳлил қилиш асосида мамлакат иқтисодиётига тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларни фаол жалб қилишга қаратилган илмий асосланган таклиф ва амалий тавсияларни ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
“Тўғридан-тўғри хорижий инвестициялар” тушунчасига муаллифлик таърифи ишлаб чиқилди ҳамда Ўзбекистон Республикасининг 2019-йил 25-ноябрдаги “Инвестициялар ва инвестиция фаолияти тўғрисида”ги ЎРҚ-598-сонли Қонунининг 3-моддасида берилган мавжуд таърифга ўзгартириш киритиш таклиф этилди;
Ривожланаётган мамлакатларнинг панел маълумотлари эконометрик таҳлили асосида давлат институтлари сифатини ошириш ТТХИ ҳажмини оширишда муҳим омил эканлиги аниқланди. Жумладан, Жаҳон Банкининг Бошқарув сифати индикаторларининг тартибга солиш сифати ва ҳуқуқ устуворлиги кўрсаткичларининг 1 пунктга ошиши ТТХИ оқимининг мос равишда 3,5 ва 2,4 %га ошириши ҳисоблаб чиқилди;
Хорижий инвестицияларни тартибга солишга қаратилган қонунчилик базасини такомиллаштириш, давлат институтлари самарадорлигини ошириш ва миллий иқтисодиётни жозибадор инвестицион макон сифатида тарғиб қилиш каби учта асосий йўналишдан иборат тўрт босқичли ёндашувга асосланган “инвестицион муҳитни яхшилаш чора-тадбирлар режаси” ишлаб чиқилган;
Халқаро илғор тажрибага мувофиқ Инвестициялар, саноат ва савдо вазирлиги ҳузуридаги Халқаро инвестицияларни жалб қилиш агентлиги учун бошқарув тузилмасини мустаҳкамлаш мақсадида стратегик масалаларни ва операцион натижаларни назорат қилувчи Директорлар кенгашини жорий этиш таклиф қилинди ҳамда Агентликнинг фаолият самарадорлигини оширишга хизмат қилувчи операцион фаолиятининг янги ташкилий тузилмаси ишлаб чиқилди;
ТТХИнинг сўнгги йиллардаги глобал тенденсия ва динамикаси батафсил таҳлили асосида глобал қиймат занжири билан юқори даражада интеграциялашган автомобилсозлик ва электротехника ишлаб чиқариш ҳамда электр энергия ва газ таъминоти ва алоқа ва ахборот хизматлари тармоқлари хорижий инвестициялар учун жозибадор соҳалар бўлаётгани аниқланди ҳамда Ўзбекистон Республикаси Тўғридан-тўғри хорижий инвестициялар Стратегиясини ишлаб чиқишда мазкур тенденсияларни инобатга олиш таклиф этилди.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ўзбекистон иқтисодиётига ТТХИни жалб қилишда давлат институтларининг ўрнини баҳолаш боʻйича олинган илмий натижалар асосида:
Диссертация ишининг биринчи илмий янгилигидан хорижий инвестициялар фаолиятини тартибга солиб турувчи қонунчиликни халқаро стандартларга мослаштириш бўйича таклифлар тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Президент Администрацияси ҳузуридаги Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар марказининг 2024-йил 24-октябрдаги 02/6-236-сонли маълумотномаси).
Диссертация ишининг иккинчи илмий янгилигидан Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022-йил 8-апрелдаги “Тадбиркорлик муҳитини яхшилаш ва хусусий секторни ривожлантириш орқали барқарор иқтисодий ўсиш учун шарт-шароитлар яратиш борасидаги навбатдаги ислоҳотлар тўғрисида”ги ПФ-101-сонли Фармони лойиҳаси учун таклифлар шакллантиришда ҳамда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2019-йил 10-майдаги 390-сонли қарорининг 1-иловасида белгиланган Ўзбекистон Республикаси Инвестициялар, саноат ва савдо вазирлигининг туман (шаҳар) бўлимларининг вазифалари ҳамда хорижий инвестициялар иштирокида инвестиция лойиҳаларининг ўз вақтида ва самарали амалга оширилишига тўсқинлик қилаётган омилларни аниқлаш ҳамда уларни ҳал этиш юзасидан тезкор чоралар кўриш орқали жалб этилаётган хорижий инвестициялардан фойдаланиш самарадорлигини ошириш, инвестиция дастурларини амалга оширишнинг сифат ва самарадорлик мезонларига асосланган баҳолаш тизимини амалда татбиқ этишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Президент Администрацияси ҳузуридаги Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар марказининг 2024-йил 24-октябрдаги 02/6-236-сонли маълумотномаси; Тошкент шаҳар Бектемир тумани ҳокимиятининг 2024-йил 1-ноябрдаги 05/137-сонли маълумотномаси).
Диссертация ишининг учинчи илмий янгилигидан Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2023-йил 11-сентябрдаги ПФ-158-сонли Фармони билан қабул қилинган “Ўзбекистон — 2030” стратегиясининг 49-мақсадида белгиланган мамлакатимизнинг инвестициявий жозибадорлигини янада ошириш ва қимматли қоғозлар бозорини жадал ривожлантириш мақсади доирасида белгиланган чора-тадбирларни амалга оширишда ҳамда “Тошкент Жан Моне номидаги Европа тадқиқотлари бўйича илғор тажриба маркази” лойиҳаси доирасида Европа мамлакатларини институционал муҳитини яхшилаш бўйича тажрибаларини ўрганиш, Ўзбекистон учун таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқиш ҳамда илмий-таҳлилий материалларни тайёрлашга фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Президент Администрацияси ҳузуридаги Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар марказининг 2024-йил 24-октябрдаги 02/6-236-сонли маълумотномаси; Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университетининг 2024-йил 26-октябрдаги 01/3-2554-сонли маълумотномаси).
Диссертация ишининг тўртинчи илмий янгилиган Инвестициялар, саноат ва савдо вазирлиги ҳузуридаги Халқаро инвестицияларни жалб қилиш агентлиги фаолияти самарадорлигини ошириш ҳамда Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2024-йил 21-февралдаги ПФ-37-сонли ““Ўзбекистон — 2030” стратегиясини “Ёшлар ва бизнесни қўллаб-қувватлаш йили”да амалга оширишга оид давлат дастури тўғрисида” Фармони 2-илова 49-мақсадида белгиланган чора-тадбирларни амалга оширишда ҳамда “Тошкент Жан Моне номидаги Европа тадқиқотлари бўйича илғор тажриба маркази” лойиҳаси доирасида ташкиллаштирилган хорижий ва республика илмий амалий конференциялар, давра суҳбатлари материаллари ҳамда илмий-таҳлилий материалларни тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Президент Администрацияси ҳузуридаги Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар марказининг 2024-йил 24-октябрдаги 02/6-236-сонли маълумотномаси; Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университетининг 2024-йил 26-октябрдаги 01/3-2554-сонли маълумотномаси).
Диссертация ишининг бешинчи илмий янгилидан Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2023-йил 28-февралдаги ПФ-60-сонли Фармони билан тасдиқланган “2022 — 2026-йилларга мўлжалланган Янги Ўзбекистоннинг тараққиёт стратегиясини “Инсон қадрини улуғлаш ва фаол маҳалла йили”да амалга оширишга оид давлат дастурининг 26-мақсадида белгиланган чора-тадбирларни амалга оширишда, яъни 2026-йилгача хорижий ва маҳаллий инвестицияларни жалб этиш стратегиясини ишлаб чиқиш жараёнида ҳамда Ўзбекистон Республикасининг хорижий давлатлардаги элчилари ва консуллари билан яқин ҳамкорликда ТТХИ ва илғор технологияларини жалб этиш, ҳудуднинг савдо-иқтисодий, молиявий-инвестициявий ва илмий-техник имкониятларини мустаҳкамлаш чораларини амалга оширишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Президент Администрацияси ҳузуридаги Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар марказининг 2024-йил 24-октябрдаги 02/6-236-сонли маълумотномаси; Тошкент шаҳар Бектемир тумани ҳокимиятининг 2024-йил 1-ноябрдаги 05/137-сонли маълумотномаси).
Диссертация ишининг илмий янгиликлари ҳамда ишлаб чиқилган тавсиялар Оʻзбекистон Республикаси Инвестициялар, саноат ва савдо вазирлиги ҳузуридаги Хорижий инвестицияларни жалб этиш агентлиги томонидан ПҚ-4135, ПҚ-459, ПФ-5495, ПФ-158, ПФ-37 қарор ва фармонларнинг ижросининг таъминлашда, Агентлик фаолиятида белгиланган вазифаларни бажаришда, Ўзбекистон Республикаси инвестиция дастурларини ишлаб чиқиш жараёнида янги ёндашув ва механизмларни жорий этишда фойдаланилган (Оʻзбекистон Республикаси Инвестициялар, саноат ва савдо вазирлиги ҳузуридаги Хорижий инвестицияларни жалб этиш агентлигининг 2024-йил 7-ноябрдаги 329-сонли маълумотномаси).
Диссертация иши хулосаси, илмий натижалари ва амалий тавсияларидан Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университети ҳузуридаги Истиқболли халқаро тадқиқотлар институти томонидан хорижий давлатлар контекстида жаҳон иқтисодиёти, жаҳон сиёсати, халқаро савдо ва инвестицияларни жалб қилишда замонавий иқтисодий дипломатиянинг долзарб муаммоларини ва тенденсияларини ўрганиш ҳамда барқарор ривожланиш соҳасидаги миллий мақсад ва вазифаларни самарали амалга ошириш бўйича илмий тадқиқот ишларини олиш бориш ҳамда ахборот-таҳлилий ҳужжатлар, илмий материаллар ва  тавсиялар тайёрлашда фойдаланилган (Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университети ҳузуридаги Истиқболли халқаро тадқиқотлар институтининг 2024-йил 30-октябрдаги 213-сонли маълумотномаси).