Эгамбердиева Малика Одил қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи номи): «АҚШ, ГФР, ХХР замонавий иқтисодий дипломатиясининг ривожланиши ва уларнинг тажрибасидан Ўзбекистонда фойдаланиш », 08.00.09 – Жаҳон иқтисодиёти (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.4.PhD/Iqt3566
Илмий раҳбар: Мавланов Ибрагим Раджабович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор
Диссертация бажарилган муассаса номи: Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университети, DSc.11/25.08.2022.I.24.03
Расмий оппонентлар: Исломов Бахтиёр Анварович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор, Гуламов Абдулазиз Абдуллаевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот номи: Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги давлат бошқаруви академияси.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: АҚШ, Германия, Хитойнинг замонавий амалиёти ва тажрибасини ўрганиш асосида Ўзбекистонда иқтисодий дипломатия тизимини такомиллаштириш бўйича илмий тавсиялар ва амалий таклифлар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
АҚШ, Германия ва Хитойнинг замонавий иқтисодий дипломатиясидаги савдо ва инвестиция омилларнинг комплекс қиёсий таҳлили ўтказилди, унинг назарий ва амалий қоидалари Ўзбекистон шароитида амалий фойдаланиш учун тавсия этилди;
жаҳон иқтисодиёти ривожланишининг сўнгги босқичида ушбу мамлакатларнинг иқтисодий ўсишида анъанавий асосий ҳаракатлантирувчи куч бўлиб келган АҚШ, Германия ва Хитойнинг замонавий иқтисодий дипломатиясини ривожлантиришнинг асосий йўналишлари белгиланди;
халқаро савдо ва инвестиция оқимларини ривожлантиришнинг ҳозирги тенденциялари аниқланди, уларнинг ташқи иқтисодий фаолиятини ривожлантиришга ўзаро боғлиқлиги ва таъсири ҳамда АҚШ, Германия ва Хитойнинг иқтисодий дипломатия механизмлари аниқланди;
Ўзбекистон шароитида “иқтисодий дипломатия” тушунчасининг замонавий талқини таклиф этилди;
гравитацион моделни қўллаш асосида Ўзбекистон, АҚШ, ГФР ва ХХР ўртасида ўзаро савдо ва инвестиция оқимларини ривожлантиришнинг ўзига хос хусусиятлари аниқланди;
статистик маълумотлар таҳлилидан фойдаланиб, 1991-2023-йилларда Ўзбекистон Республикасида иқтисодий дипломатиянинг энг муҳим механизмлари таъсирида жиддий таркибий ўзгаришлар содир бўлганлиги аниқланди;
АҚШ, Германия ва Хитойда жорий ёндашувлар ва ютуқлар мониторинги асосида Ўзбекистонда иқтисодий дипломатия тизимини такомиллаштириш бўйича тизимлаштирилган тавсиялар мажмуаси ишлаб чиқилди;
ишлаб чиқилган иқтисодий моделдан фойдаланган ҳолда иқтисодий дипломатия бўйича илғор халқаро тажрибани Ўзбекистонда жорий этиш зарурлиги асослаб берилди.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ўзбекистон Республикасига халқаро молия ташкилотларидан жалб қилинган ташқи кўмак маблагʻларининг самарадорлигини ошириш механизми бўйича олинган илмий натижалар асосида:
“Ўзбекистон – 2030” стратегиясининг 92-мақсадини ишлаб чиқишда фойдаланилган: Ушбу стратегиянинг мазкур мақсади Ўзбекистоннинг инвестицион жозибадорлигини ошириш, саноатни модернизация қилиш ва халқаро савдони ривожлантиришга қаратилган. Мазкур мақсадни амалга ошириш жараёнида Инвестициялар, саноат ва савдо вазирлиги томонидан стратегик йўналишлар белгиланди, шу жумладан, минтақавий ва халқаро инвестиция оқимларини жалб қилиш механизмлари шакллантирилди. (Инвестициялар, саноат ва савдо вазирлигининг 2024-йил 21-июндаги 01-777-сонли маълумотномаси). Шунингдек, ушбу мақсадга эришиш учун норматив-ҳуқуқий базанинг ривожлантирилиши ва халқаро иқтисодий ҳамкорликни мустаҳкамлаш бўйича таклифлар ишлаб чиқилди.
Хива тумани ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш стратегиясининг ташқи иқтисодий алоқалар қисмини ишлаб чиқишда фойдаланилган: Хива туманининг ижтимоий-иқтисодий ривожланиши учун ташқи иқтисодий алоқалар стратегиясини шакллантиришда халқаро савдо ва инвестиция алоқаларини кенгайтиришга катта эътибор қаратилди. Хусусан, туризм ва агросаноат йўналишида хорижий сармояларни жалб қилиш, экспорт имкониятларини кенгайтириш ва чет эллик инвесторлар учун қулай шароитлар яратишга оид чора-тадбирлар белгиланди. (Хива туман ҳокимлигининг
2023-йил 1-ноябрдаги 5-325-сонли маълумотномаси). Маҳаллий ҳудудларнинг иқтисодий салоҳиятини ривожлантиришнинг стратегик йўналишлари қайд этилган.
Ҳудудларни иқтисодий ривожлантиришга кўмаклашиш маркази томонидан ишлаб чиқилган “Ҳудудларнинг экспорт салоҳиятини ошириш ва инвестиция жозибадорлигини кенгайтириш” ўқув дастурини тайёрлашда фойдаланилган: Ушбу ўқув дастури ҳудудий иқтисодий сиёсатнинг асосий йўналишларини шакллантиришга қаратилган бўлиб, ҳудудларда экспорт имкониятларини ошириш ва маҳаллий иқтисодиётни диверсификациялаш бўйича аниқ тавсияларни ўз ичига олади. Дастурни тайёрлаш жараёнида халқаро савдо, инвестиция ва маркетинг стратегияларига оид илғор халқаро тажрибалар ўрганилиб, маҳаллий шароитларга мослаштирилган ҳолда амалиётга татбиқ қилиш бўйича ёндашувлар ишлаб чиқилди. (“Ҳудудларни иқтисодий ривожлантиришга кўмаклашиш маркази” ННТнинг 2024-йил 2-апрелдаги Д/13-сонли маълумотномаси).
Ўзбекистон Республикаси Ташқи ишлар вазирлигининг Европа давлатлари ва Европа Иттифоқи институтлари билан ҳамкорлик бўйича департаментининг стратегик режаларини ишлаб чиқишда фойдаланилган: Ўзбекистон ва Европа давлатлари ўртасидаги иқтисодий дипломатия стратегияларини ривожлантиришда ушбу мақсад Европа бозорларига экспорт имкониятларини кенгайтириш, технологик ҳамкорликни йўлга қўйиш ва Европа Иттифоқи институтлари билан минтақавий иқтисодий алоқаларни мустаҳкамлашга йўналтирилган. Ушбу стратегик режаларда Европа давлатлари билан инвестиция ҳамкорлигини чуқурлаштириш, ўзаро манфаатли савдо битимлари тузиш ва юқори технологияли маҳсулотлар алмашинувини жадаллаштириш бўйича таклифлар киритилди. (Ўзбекистон Ташқи ишлар вазирлигининг Европа давлатлари ва Европа Иттифоқи институтлари билан ҳамкорлик бўйича департаментининг 2024-йил 29-февралдаги маълумотномаси).