Рустамова Ферузахон Махмуджановнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.     Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Архитектура-қурилиш йўналишларида касбий лексика ўқитилишининг методик асослари(рус тили хорижий тил сифатида)”, 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2.PhD/Ped5148.
Илмий раҳбар: Юсупова Шоҳидахон Жалолиддиновна, педагогика фанлари доктори (DSc), профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи:Андижон машинасозлик институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи: Андижон давлат чет тиллари институти, PhD.03/29.12.2022.Fil.156.01 (бир марталик илмий кенгаш).
Расмий оппонентлар: Азимова Зиёдахон Эргашевна, педагогика фанлари доктори (DSc), профессор; Чжен Елена Виталевна, педагогика фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Қўқон давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади архитектура - қурилиш йўналишларида касбий лексика ўқитилишининг методик асосларини асослашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий  янгилиги:
таълим жараёнини ташкил этишнинг самарали усуллари (“Терминокод”, “Инфограмма”), диққатни жамлаш ва метакогнитив жараёнлар, ўқув вазиятларини тушуниш, грамматик, лексик, фонетик, касбий ва амалий кўникмаларни шакллантиришга қаратилган касбий фаолиятга йўналтирилган матнлар, асосий лингводидактик ва касбий лексика билан ишлаш усуллари очиб берилган;
архитектура-қурилиш йўналиши талабаларининг билим қобилиятини ривожлантириш бўйича интеллектуал салоҳиятни шакллантиришда кўникмаларни бирлаштиришга асосланган симуляцион, трансформацион ва коммуникатив машқлар тизими такомиллаштирилган;
лексик-дидактик муҳит асосида таълим мазмунини ўзлаштиришни таъминлайдиган шахсга хос вазифаларни жорий этиш ўқитишнинг асосий технологик воситалари мажмуасидан (турли хил педагогик вазифалар, касбий лексика билан тизимли ишлаш, интерфаол педагогик технологиялардан “ Терминокод”, ” Инфограмма” усули ва технологияларидан) самарали фойдаланиш орқали талабаларнинг умумий касбий малакаларини шакллантириш механизми асосланган;
архитектура-қурилиш йўналишларида касбий лексика ўқитилишининг методик асослари ва касбий компетенсияни ривожлантиришнинг ташкилий-тузилмавий педагогик модели ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Нофилологик ОТМларининг архитектура - қурилиш йўналишларида касбий лексикани ўқитишнинг услубий асослари бўйича олинган натижалар:
таълим жараёнини ташкил этишнинг самарали усуллари (“Терминокод”, “Инфограмма”), диққатни жамлаш ва метакогнитив жараёнлар, ўқув вазиятларини тушуниш, грамматик, лексик, фонетик, касбий ва амалий кўникмаларни шакллантиришга қаратилган касбий фаолиятга йўналтирилган матнлар, асосий лингводидактик ва касбий лексика билан ишлаш усуллари очиб берилган назарий ва амалий материаллар 2019-2023-йилларда Андижон машинасозлик институтининг “Инновацион ғоялар ва рақамли технологиялар орқали Ўзбекистонда бакалавриат йўналиши учун мехатроника ва робототехникани модернизация қилиш” ЭРАСМУС+ 609564-ЭПП-1-2019-1-ЭЛ-ЭППКА2-CБҲЕ-ЖП лойиҳа дастурининг “Замонавий рақамли технологиялар ва инновацион ғоялар асосида нофилологик йўналишлар бакалавриат таълимини модернизация қилиш” сексияси негизида амалга оширилган тадқиқотларда қўлланилган (Андижон машинасозлик институтининг 2023 йил 7 октябрдаги 38-05-1192-сон маълумотномаси). Натижада, хорижий тил дарсларида касбий лексикани ўргатиш бўйича нофилологик йўналиш талабаларининг педагогик, методик ва психологик хусусиятлари тўғрисидаги таҳлилий хулосалар ва назарий хулосалар асосида дастурлар ва ўқув режаларини тузишда фойдаланилган;
архитектура-қурилиш йўналиши талабаларининг билим қобилиятини ривожлантириш бўйича интеллектуал салоҳиятни шакллантиришда кўникмаларни бирлаштиришга асосланган симуляцион, трансформацион ва коммуникатив машқлар тизими такомиллаштирилган материаллардан видео дарсликлар ва тақдимотларни тайёрлашда Жанубий Корея Республикаси Таълим вазирлиги ҲАНГ ДОНГ ГЛОБАЛ университетининг “ҲАНГ ДОНГ УНИТWИН ФЕЛЛОW ШИП” номли лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Тошкент Кимё халқаро университетининг 2023 йил 17 октябрдаги 06-4763-сон маълумотномаси). Натижада, талабаларнинг интеллектуал қобилиятини шакллантиришда ва нофилологик ОТМларнинг архитектура ва қурилиш йўналишлари талабаларининг когнитив компетенсиясини ривожлантиришда, шунингдек симуляция, интеграция ва трансформация асосида диалог машқлари механизмини ишлаб чиқишда муҳим рол ўйнаган;
лексик-дидактик муҳит асосида таълим мазмунини ўзлаштиришни таъминлайдиган шахсга хос вазифаларни жорий этиш ўқитишнинг асосий технологик воситалари мажмуасидан (турли хил педагогик вазифалар, касбий лексика билан тизимли ишлаш, интерфаол педагогик технологиялардан “ Терминокод”, ” Инфограмма” усули ва технологияларидан) самарали фойдаланиш орқали талабаларнинг умумий касбий малакаларини шакллантириш механизми асосланган таклифлардан архитектура-қурилишга оид атамаларнинг тўрт тилли “Архитектура ва қурилишга оид атамаларнинг (терминларнинг) ўзбек-рус-инглиз-немис тилларидаги изоҳли ҳамда расмли луғати” ўқув қўлланмаси ишлаб чиқилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 233-0870-сон 2022-йил 19 июлдаги гувоҳномаси). Натижада, архитектура ва қурилиш йўналишларининг талабалари касбий фаолиятга йўналтирилган рус тилидаги билимларини ривожлантиришга ва терминологик сўз бойлигини оширишга муваффақ бўлинган;
архитектура-қурилиш йўналишларида касбий лексика ўқитилишининг методик асослари ва касбий компетенсияни ривожлантиришнинг ташкилий-тузилмавий педагогик модели ишлаб чиқилган таклифлар «Русский язык для профессиональных целей» “Касбий мақсадлар учун рус тили” ўқув қўлланмаси (730000 – архитектура-қурилиш йўналишлари учун) касбий сўз бойлигини ошириш, коммуникатив қобилиятларни ривожлантириш, ижодий ва танқидий фикрлаш ва нутқ кўникмаларини ривожлантириш учун архитектура ва қурилиш йўналишларида синовдан ўтказилган (Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023 йил 17 июлдаги 314-146-сон гувоҳномаси). Натижада, тақдим этилган вазифалар ва машқлар тизими рус тилида ўқиш, ёзиш, тинглаш ва гапириш кўникмаларини ривожлантиришга ёрдам берди;
архитектура-қурилиш йўналишлари нофилологик ОТМлари талабаларининг касбий фаолиятга йўналтирилган рус тилини хорижий тил сифатида ўқитилиши тадқиқотларининг натижалари ва материаллари “Ўзбекистон” Миллий телерадиокомпанияси томонидан “Таълим ва тараққиёт”,”Адабий жараён”, “Хорижий адабиёт” кўрсатувларида “Маданий-маърифий ва бадиий дастурлар” таҳририяти томонидан намойиш қилиб борилган (“Ўзбекистон” телерадиокомпаниясининг 2023-йил 14-сентябрдаги 04-36-1386-сон маълумотномаси). Натижада тингловчилар аудиториясига нофилологик ОТМларининг архитектура-қурилиш йўналишлари талабаларининг интеллектуал салоҳиятини шакллантиришда комплекс усуллардан фойдаланиш тўғрисида маълумот берилган.