Эшпулатов Эркинбек Нуралиевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Туристик корхоналар фаолиятини статистик ҳисобга олиш усулларини такомиллаштириш”, 08.00.06 – “Эконометрика ва статистика” (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.2.PhD/Iqt1690.
Илмий раҳбар: Ғойибназаров Баҳодир Каримович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/30.01.2021.I.16.03.
Расмий оппонентлар: Салимов Бахтиёр Таджиевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Тураев Шавкат Шухратович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Ўзбекистонда туризм корхоналар статистик ҳисобга олиш ва истиқболларини прогнозлаш бўйича илмий таклиф ва амалий тавсияларни ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
услубий ёндашувга кўра “туристик корхоналар фаолиятини статистик ҳисобга олиш усуллари” тушунчасининг иқтисодий мазмуни туризм соҳасининг умумий ҳолати ҳақида тўғри маълумот олиш, туризмни ривожлантириш бўйича қарорлар қабул қилиш ва прогноз қилиш мақсадида туризм соҳасидаги корхоналарнинг иқтисодий ва ижтимоий кўрсаткичларини йиғиш, таҳлил қилиш ва баҳолаш учун ишлатиладиган усуллар мажмуи жиҳатидан такомиллаштирилган;
миграция хизматларининг чегарада рўйхатдан ўтказиш тизими (МХ = 0,62), турар жой обектларининг статистик ҳисоботи тизими (ТЖ = 0,17), банк маълумотлари
(БМ = 0,12), махсус ўтказиладиган анкета сўровномалари (АС = 0,09) орқали маълумотларни йиғиш усули ўртасидаги мақбул мутаносибликни таъминлаш орқали туристик оқимлар тўғрисидаги маълумотларни йиғишни такомиллаштириш асосланган;
халқаро тажрибалар ва тавсиялардан келиб чиққан ҳолда туризм  соҳаси фаолиятини баҳоловчи статистик ахборотлар базасини қисман кузатиш усуллари (анкета сўровномаси, монографик кузатиш, асосий массивни кузатиш, танланма кузатиш)ни  қўллаш ҳисобига кенгайтириш асосида йиғма статистик кўрсаткичлар тизими такомиллаштирилган;
Ўзбекистонда туризм корхоналари фаолиятини ривожланиш тенденсиялари, бозор конюнктураси ва туризм секторидаги талабнинг мавсумий тебранишлари асосида туризм инфратузилмасининг 2030-йилга қадар прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Туристик корхоналар фаолиятини статистик ҳисобга олиш усулларини такомиллаштириш бўйича ишлаб чиқилган таклифлар асосида:
услубий ёндашувга кўра “туристик корхоналар фаолиятини статистик ҳисобга олиш усуллари” тушунчасининг иқтисодий мазмунини туризм соҳасининг умумий ҳолати ҳақида тўғри маълумот олиш, туризмни ривожлантириш бўйича қарорлар қабул қилиш ва прогноз қилиш мақсадида туризм соҳасидаги корхоналарнинг иқтисодий ва ижтимоий кўрсаткичларини йиғиш, таҳлил қилиш ва баҳолаш учун ишлатиладиган усуллар мажмуи жиҳатидан такомиллаштириш бўйича назарий ишланмалардан олий ўқув юртлари талабалари учун тавсия этилган “Туризм иқтисодиёти” номли ўқув қўлланмани тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2019-йил 4-октабрдаги 892-сонли буйруғи). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида талабаларда “туризм соҳасидаги корхоналарнинг иқтисодий ва ижтимоий кўрсаткичларини йиғиш, таҳлил қилиш ва баҳолаш учун ишлатиладиган усуллар мажмуи жиҳатидан такомиллаштирилган “туристик корхоналар фаолиятини статистик ҳисобга олиш усуллари” тушунчасининг иқтисодий мазмунига оид назарий билимларни кенгайтириш имкони яратилган;
миграция хизматларининг чегарада рўйхатдан ўтказиш тизими (МХ = 0,62), турар жой обектларининг статистик ҳисоботи тизими (ТЖ = 0,17), банк маълумотлари
(БМ = 0,12), махсус ўтказиладиган анкета сўровномалари (АС = 0,09) орқали маълумотларни йиғиш усули ўртасидаги мақбул мутаносибликни таъминлаш орқали туристик оқимлар тўғрисидаги маълумотларни йиғишни такомиллаштириш бўйича илмий таклиф Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ҳузуридаги Туризм қўмитаси амалий фаолиятига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ҳузуридаги Туризм қўмитасининг 2024-йил 2-августдаги
02-12-17-4888-сонли маълумотномаси). Мазкур таклифларнинг амалиётга жорий этилиши миллий ҳисоблар стандартлари асосида туризм ёрдамчи ҳисобини юритиш, уларнинг ахборотлар базасини такомиллаштириш имконини яратган;
халқаро тажрибалар ва тавсиялардан келиб чиққан ҳолда туризм соҳаси фаолиятини баҳоловчи статистик ахборотлар базасини қисман кузатиш усуллари (анкета сўровномаси, монографик кузатиш, асосий массивни кузатиш, танланма кузатиш)ни  қўллаш ҳисобига кенгайтириш асосида такомиллаштирилган йиғма статистик кўрсаткичлар тизими Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ҳузуридаги Туризм қўмитаси амалий фаолиятига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ҳузуридаги Туризм қўмитасининг 2024-йил 2-августдаги 02-12-17-4888-сонли маълумотномаси). Ушбу таклифларнинг амалиётга жорий этилиши туризм статистикасини кенгайтирилган ҳолда қиёсий баҳолаш ва  комплекс таҳлил қилиш имкониятларини оширган;
Ўзбекистонда туризм корхоналари фаолиятини ривожланиш тенденсиялари, бозор конюнктураси ва туризм секторидаги талабнинг  мавсумий тебранишлари асосида туризм инфратузилмасининг 2030-йилга қадар ишлаб чиқилган прогноз кўрсаткичларидан фойдаланиш таклифи Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф муҳитни  муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ҳузуридаги Туризм қўмитаси амалий фаолиятига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ҳузуридаги Туризм қўмитасининг
2024-йил 2-августдаги 02-12-17-4888-сонли маълумотномаси). Мазкур таклифларнинг амалиётга жорий этилиши туризм корхоналари фаолиятининг истиқболли йўналишларини баҳолашга имкон яратган.