Маҳмутхонов Султонхўжа Комолхўжа ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Электр ёй печида пўлат эритиш жараёни энергия самадорлигини ошириш (“Ли Да Металл течнологй” корхонаси мисолида)”, 05.05.01 – “Энергетика тизимлари ва мажмуалари” (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.4.PhD/Т476.
Илмий раҳбар: Бобожанов Махсуд Қаландарович, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат техника университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Тошкент давлат техника университети, DSc.03/10.12.2019.Т.03.03.
Расмий оппонентлар: Хошимов Фозилжон Абидович, техника фанлари доктори, профессор; Пўлатов Аброр Обидович, техника фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Фарғона политехника институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади электрда пўлат эритиш печларининг тармоқ ва қурилмалар иш режимларига юқори гармоникалар таъсирини камайтириш асосида электрда пўлат эритиш жараёни энергия самарадорлигини оширишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ночизиқли электр истемолчиларнинг иш режимларини тадқиқ қилиш асосида умумий уланиш нуқтасида уларнинг кучланиш эгри чизиғи бузилишига таъсирини баҳоловчи фойдалилик коеффициенти таклиф этилган;
электр ёй печининг эритиш жараёнида ночизиқли электр ёйи қаршилиги ўзгаришини аниқлашнинг математик модели эритиш жараёнининг ёниш кучланиши, токи ҳамда характерли вақтини ҳисобга олган ҳолда ёйнинг ёниш даврлари кесимида ишлаб чиқилган;
электр ёйи қаршилигининг ўзгариш хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда ДСП-30 печи режимларини тадқиқ қилиш имконини берувчи динамик модел ўзгарувчан ток ёйининг волт-ампер характеристикаси бўйича модел адекватлилигини таъминлаш асосида ишлаб чиқилган;
электрда пўлат эритиш жараёнининг технологик хусусиятини ҳисобга олган ҳолда умумий уланиш нуқтасидаги истеʼмолчиларнинг таъсир коеффициентини аниқлаш ва филтр занжирига қўшимча шунт қаршилигини киритиш орқали юқори гармоника куч филтрлари элементларини танлаш усули такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Электр ёй печида пўлат эритиш жараёни энергия самадорлигини ошириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
умумий уланиш нуқтасида уларнинг кучланиш эгри чизиғи бузилишига таъсирини баҳоловчи фойдалилик коеффициенти “Ли Да Метал течнологй” қўшма корхонасига жорий қилинган (“Ўзбекистон металлургия комбинати”  АЖ нинг 2024 йил 21-ноябрдаги 01/02-01-01151-сонли маълумотномаси). Натижада умумий уланиш нуқтасига уланган истеʼмолчиларнинг гуруҳий ҳолатда эмас, балки хусусий ҳолатда таъсирини аниқлаш имкони яратилиб, мавжуд усуллар билан таққосланганда ҳисоблаш аниқлигини 3 % га ошириш имконияти яратилган;
электр ёй печининг эритиш жараёнида ночизиқли электр ёйи қаршилиги ўзгаришини аниқлашнинг математик модели “Ли Да Металл течнологй”  ҚКга жорий этилган (“Ўзбекистон металлургия комбинати”  АЖнинг 2024 йил 21-ноябрдаги 01/02-01-01151-сонли маълумотномаси). Натижада, жараённинг ёниш ва номинал кучланиши, токи ҳамда ҳарактерли вақти қийматлари берилган ҳолатда экспериментал маълумотларга яқин холатдаги кўрсаткичларни математик моделлаштириш имконияти яратилди ва математик ҳамда экспериментал моделлар орасидаги ҳатолик 3,5% ташкил этиб, бу яратилган моделнинг адекватлигини асослаш имконияти яратилган;
юқори гармоника куч филтрлари элементларини танлаш усули “Ли Да Металл течнологй”  ҚКга жорий этилган (“Ўзбекистон металлургия комбинати”  АЖнинг 2024 йил 21-ноябрдаги 01/02-01-01151-сонли маълумотномаси). Натижада юқори гармоникалар таъсиридаги қувват исрофини камайтириш ҳисобига маҳсулот бирлигига тўғри келадиган солиштирма сарф кўрсаткичи 1 тонна пўлат учун 0,3% га камайиб, бир йилда 151 496 342 сўм иқтисодий самарадорликка эришиш имконияти яратилган.