Ҳусанов Бахтиёр Мейлиқул ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Паст кучланишли электр тармоқларининг энергия самарадорлигини ошириш”, 05.05.01 – “Энергетика тизимлари ва мажмуалари” (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.3.PhD/Т3940.
Илмий раҳбар: Усманов Элдар Ганиевич, техника фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат техника университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Тошкент давлат техника университети, DSc.03/10.12.2019.Т.03.03.
Расмий оппонентлар: Умаров Шухрат Бадреддинович, техника фанлари доктори, профессор; Сатторов Хуршид Абдишукурович, техника фанлари номзоди, профессор.
Етакчи ташкилот: Фарғона политехника институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Паст кучланишли электр тармоқларида электр энергияси исрофларини камайтириш асосида энергия самарадорлигини оширишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
паст кучланишли электр тармоқлари истеъмолчиларида кучланишнинг номинал қийматини таъминлаш мезони асосида кучланишни автоматик ростловчи қурилманинг бошқарув тизими схемаси ярим ўтказгичларнинг иш режимларини бошқаришда параллел тебраниш контури хусусиятини ҳисобга олган ҳолда такомиллаштирилган;
кучланишни автоматик ростловчи қурилмани мақбул ўрнатиш жойини ҳисоблаш усули ва алгоритми таъминловчи линияда истеъмолчилар юкламасининг ўзгаришини ва бир вақтда ишлаш коеффициентини ҳисобга олган ҳолда ишлаб чиқилган;
паст кучланишли электр тармоқларида кучланишнинг номинал қийматидан кенг оралиғда оғиши режимига боғлиқ ҳолда кириш кучланиши қийматидан келиб чиқиб, чиқиш кучланиши қийматини меъёрий қийматда таъминлаш имконини берувчи кучланишни автоматик ростлаш қурилмаси бошқарув тизимининг имитацион модели ишлаб чиқилган;
кучланишни автоматик ростловчи қурилма параметрларини аниқлашнинг математик модели ва алгоритми паст кучланишли электр тармоқларининг кучланиши, қувват ва фойдали иш коеффициентлари, тармоқнинг ўтказувчанлиги ва токнинг зичлиги кўрсатгичларини ҳисобга олган ҳолда такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Паст кучланишли электр тармоқларининг энергия самарадорлигини ошириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
бошқарув тизими такомиллаштирилган схемаси асосидаги кучланишни автоматик ростловчи қурилма “Яккабоғ туман электр тармоқлари” корхонасига жорий қилинган (“Ҳудудий электр тармоқлари” АЖ 2024-йил 19-ноябрдаги 01-02-08-1712-сонли маълумотномаси). Натижада паст кучланишли электр тармоқлари истеъмолчиларидаги кучланишни автоматик силлиқ ростлаш ҳисобига паст кучланишли электр тармоқлари корхонанинг йил давомидаги минимал иш режимларида 265974,4 кВт·соат электр энергиясини иқтисод қилиш имкони яратилган;
кучланишни автоматик ростловчи қурилма параметрларини аниқлашнинг математик модели ва алгоритми “Яккабоғ туман электр тармоқлари“ корхонасига жорий қилинган (“Ҳудудий электр тармоқлари” АЖ 2024-йил 19-ноябрдаги 01-02-08-1712-сонли маълумотномаси). Натижада кучланишни автоматик ростлаш ҳисобига таъминот манбаидан узоқда жойлашган истеъмолчиларда кучланишни ±5 % оралиқда номинал қийматдан оғишини таъминлаш имконини берган.
кучланишни автоматик ростловчи қурилмани паст кучланишли электр тармоқларига мақбул ўрнатиш жойини ҳисоблаш усули ва алгоритми “Яккабоғ туман электр тармоқлари“ корхонасига жорий қилинган (“Ҳудудий электр тармоқлари” АЖ 2024-йил 19-ноябрдаги 01-02-08-1712-сонли маълумотномаси). Натижада электр энергия исрофларини камайтириш ҳисобига йилига 119 685 437 (бир юз ўн тўққиз миллион олти юз саксон беш минг тўрт юз ўттиз етти) сўм иқтисодий самарадорликка эришиш имконияти таъминланган.