Ғаффаров Мақсадбек Қадамбоевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация иши ҳимояси ҳақида эълон матни
I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: Ўзбекистон ҳудудида шаҳарсозлик маданиятининг вужудга келиши ва ривожланиш тарихи (мил. авв. ИХ-В асрлар), 07.00.01 – Ўзбекистон тарихи.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.4.PhD/Tar1649.
Илмий раҳбарининг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Сабиров Курбанбай, тарих фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Урганч давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Урганч давлат университети, PhD.03/30.06.2021.Tar.55.05.
Расмий оппонентларнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Эшов Баҳодир Жўрақулович, тарих фанлари доктори, профессор; Турганов Бахит Курбанбаевич, тарих фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот номи: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади. Мил.авв. ИХ-В асрларда Ўзбекистон ҳудудида шаҳарсозлик маданиятининг вужудга келиши ва ривожланиш тарихини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Ўзбекистон ҳудудида бронза даври жамиятини ижтимоий-иқтисодий ривожланиш даражасига ойдинликлар киритилди ва бронза даврининг сўнгги босқичида Ўзбекистон ҳудудида кечган этномаданий муносабатлар жараёнларини таҳлил қилиш каби долзарб вазифаларни илмий ечимига оид янги хулосалар берилган;
Ўзбекистон тарихий-маданий вилоятларида сўнгги бронза ва темир даври жамиятларининг нотекис ривожланиши ва унинг натижасида шаҳарсозлик маданиятининг бир текис ривожланмаслиги омиллари таҳлил қилинди ҳамда илмий хулосалар чиқарилди;
сўнги бронза ва темир даври жамиятининг ижтимоий-иқтисодий ва этник-маданий муносабатларни ривожлантириш омилларига аниқликлар киритилди;
Ўзбекистон тарихий-маданий ҳудудларида сўнги бронза ва темир даври аҳолисининг жойлашиши, этник муносабатлар марказлари бўлган маданий-хўжалик марказлар, унинг доирасида микровоҳаларнинг тарихига оид инновацион ғоялар илгари сурилди.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбекистон ҳудудида шаҳарсозлик маданиятининг вужудга келиши ва ривожланиш тарихи (мил. авв. ИХ-В асрлар) мавзуси бўйича чиқарилган илмий хулосалар ва таклифлар асосида:
Ўзбекистон ҳудудида бронза даври жамиятини ижтимоий-иқтисодий ва этномаданий муносабатлар ривожланиш даражасига ҳамда сўнги бронза ва темир даври жамиятининг ижтимоий-иқтисодий ва этник-маданий муносабатларни ривожлантириш омилларига аниқликлар киритилиши бўйича натижалардан фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлигининг 2024-йил 24-январдаги 10/235-сон маълумотномаси). Натижада, Ўзбекистон ҳудудида шаҳарсозлик маданиятининг вужудга келиши ва ривожланиш тарихий-маданий паркларнинг ҳамда музейларнинг янги экспозицияларини ташкиллаштириш ва туризмни ривожлантириш жараёнида янги маълумотлар ва илмий тадқиқотлар натижаларидан кенг фойдаланишга хизмат қилган;
Ўзбекистон тарихий-маданий вилоятларида сўнгги бронза ва темир даври жамиятларининг нотекис ривожланиши ва унинг натижасида шаҳарсозлик маданиятининг бир текис ривожланмаслиги омиллари таҳлил қилинди ҳамда унга оид янги хулосалар чиқариш ва унинг янгича баҳолаш зарурати исботлаш жараёнларида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлигининг 2024-йил 24-январдаги 10/235-сон маълумотномаси). Олинган илмий натижалар Ўзбекистон ҳудудида шаҳарларнинг топографик жойлашиши, қурилиш ашёлари, мудофаа иншоотларини муҳофаза қилиш, қайта тиклаш ва таъмирлаш ишларини давом эттириш борасида замонавий технологик ютуқларини ҳисобга олиш, виртуал музейларни ташкиллаштириш ҳамда ёдгорликлардан фойдаланишни такомиллаштириш имконини яратган;
сўнги бронза ва темир даври жамиятининг ижтимоий-иқтисодий ва этник-маданий муносабатларни ривожлантириш омилларни таҳлил қилинди ва илмий хулосалар чиқарилганлигидан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон” телерадиоканали ДУК қошидаги “Ўзбекистон тарихи” телеканали “Таълим ва тараққиёт”, “Ўзбекистон ёшлари” ва “Ўзбекистон тарихи” кўрсатувининг ссенарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг 2024-йил 19-январдаги 04-36-98-сон маълумотномаси). Натижада, бу маълумотлар ёшларда ватанпарварлик туйғуларини шакллантириш ва Ўзбекистон тарихига оид билимларнинг янада мустаҳкамланишига хизмат қилган;
Ўзбекистон тарихий-маданий ҳудудларида сўнги бронза ва темир даври аҳолисининг жойлашиши, этник муносабатлар марказлари бўлган маданий-хўжалик марказлар, унинг доирасида микровоҳаларнинг тарихига оид инновацион ғоялар илгари сурилганлиги бўйича хулосалардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон” телерадиоканали ДУК қошидаги “Ўзбекистон тарихи” телеканали “Таълим ва тараққиёт”, “Ўзбекистон ёшлари” ва “Ўзбекистон тарихи” кўрсатувининг ссенарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг 2024-йил 19-январдаги 04-36-98-сон маълумотномаси). Натижада, Ўзбекистон ҳудудида шаҳарсозлик маданияти тарихини ўрганиш бўйича тадқиқотларни асосида сўнги технологияларни илмий муомалага жорий қилиш ва 3 Д форматда қадимги шаҳарларнинг виртуал шаклларини яратиш имконини берган.