Sayt test rejimida ishlamoqda

Зокиров Бобир Чориевичнинг  
Фалсафа доктори (PhD) диссертация иши ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар
“Бухоро Халқ Совет Республикасида суд-ҳуқуқ тизими ва назорат органлари фаолияти тарихи (1920-1924-йй.)” мавзусидаги 07.00.01-Ўзбекистон тарихи (тарих фанлари)
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: № В2022.4.PhD/Tar1223
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, DSc.03/27.09.2024.Tar.72.07 рақамли Илмий кенгаш
Илмий  раҳбар:  Рашидов Ойбек Расулович, тарих фанлари доктори (DSc), профессор.
Расмий оппонентлар: Турсунов Равшан Нормуратович тарих фанлари доктори (DSc)  доцент, Камолов Дилшод Пўлотович тарих фанлари доктори (DSc), профессор.
Етакчи ташкилот: Урганч давлат университети
Диссертация  йўналиши: назарий аҳамиятга  молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади: Бухоро Халқ Совет Республикасида суд-ҳуқуқ тизими ва назорат органлари фаолиятининг мазмун ва моҳиятини очиб беришдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Бухоро ҳудудида болшевиклар ўз ҳокимиятини мустаҳкамлашда ва ҳарбий, сиёсий таъсирини кучайтиришда БухЧК, “Инқилобий” трибуналлар, қизил армия бўлинмалари, Диктаторлик комиссиялари, Давлат сиёсий бошқармаси (ГПУ), ишчи-деҳқон милицияси каби жазо муассасалари асосий рол ўйнаганлиги ҳамда ушбу назорат органларига ҳарбий жиноий ишлардан ташқари босқинчилик, безорилик каби ишларни кўриб чиқиш ҳам юклатилганлиги асосланган;
халқ қозилик судлари фуқаролар томонидан йўл қўйилган жиноят ишларини кўриш ҳуқуқига эга бўлганлиги, мансабдорларнинг жиноятлари, давлатга қарши жиноятлар ва ҳарбий жиноятларни Олий ҳарбий инқилобий трибунал кўриб чиққанлиги  ҳамда БХСРда қисқа вақт мобайнида ташкил қилинган совет судлов органлари тоталитар бошқарув тизимининг муҳим бўғинига айланганлиги далилланган;
Ички ишлар органлари шахсий таркибида ходимларнинг етишмаслиги натижасида аҳоли яшайдиган ҳар бир мавзеларни қўриқлаш учун оқсоқолларнинг кузатуви остида халқ орасидан кўнгиллилар танлаб олиниб, жамоат тартибини сақлаш, аҳолининг тинчлиги ва хавфсизлигини таъминлаш улар зиммасига юкланганлиги аниқланган;
совет ҳокимиятининг мустаҳкамланиши шароитида БХСР Адлия нозирлиги таркибида ташкил этилган прокуратура органи қонунсизликка, ҳокимиятни суиистеъмол қилишга, халқ мулкини ўзлаштиришга ва шўроларга қарши фаолиятни бартараф этиш йўлида курашганлиги ҳамда синфийлик тамойили асосида нафақат айбдорларни жазолаш, балки аҳолини пролетариат қонунчилиги руҳида тарбиялашда катта ўрин эгаллаганлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бухоро Халқ Совет Республикасида суд-ҳуқуқ тизими ва назорат органларининг фаолиятига оид ишлаб чиқилган илмий хулоса ва таклифлар асосида:
Бухоро ҳудудида болшевиклар ўз ҳокимиятини мустаҳкамлашда ва ҳарбий, сиёсий таъсирини кучайтиришда БухЧК, “Инқилобий” трибуналлар, қизил армия бўлинмалари, Диктаторлик комиссиялари, Давлат сиёсий бошқармаси (ГПУ), ишчи-деҳқон милицияси каби жазо муассасалари асосий рол ўйнаганлиги ҳамда ушбу назорат органларига ҳарбий жиноий ишлардан ташқари босқинчилик, безорилик каби ишларни кўриб чиқиш ҳам юклатилганлиги тўғрисидаги маълумотлар Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги музей фондини тўлдиришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги Маънавий-маърифий ишлар ва кадрлар билан таъминлаш департаменти 2023-йил 17-ноябрдаги 2/2-1693-сон маълумотномаси). Ушбу илмий натижалар ва хулосаларнинг қўлланилиши Ўзбекистоннинг совет бошқаруви давридаги ички ишлар органлари тарихининг айрим муҳим назарий муаммоларининг ечими сифатида хизмат қилди;
Халқ қозилик судлари фуқаролар томонидан йўл қўйилган жиноят ишларини кўриш ҳуқуқига эга бўлганлиги, мансабдорларнинг жиноятлари, давлатга қарши жиноятлар ва ҳарбий жиноятларни Олий ҳарбий инқилобий трибунал кўриб чиққанлиги  ҳамда БХСРда қисқа вақт мобайнида ташкил қилинган совет судлов органлари тоталитар бошқарув тизимининг муҳим бўғинига айланиб улгурганлига оид маълумотлардан Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги “Қатағон қурбонлари хотираси” давлат музейи “Туркистон Мухторияти ҳукуматининг тугатилиши ва совет давлати қатағон сиёсатининг бошланиши (1917-1924-йиллар)” мавзусидаги 3-бўлим ҳамда “30-йилларнинг бошларидаги сиёсий қатағонлар” мавзусидаги 6-бўлимларнинг музей экспозициясини бойитишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги “Қатағон қурбонлари хотираси” давлат музейининг 2024-йил 8-октябрдаги 247-сон маълумотномаси). Бундаги натижалар миллий манфаатлар йўлида бегуноҳ қурбон бўлганларнинг хотирасини тиклашда ҳамда ёш авлодни Ватанга муҳаббат ва садоқат руҳида тарбиялашда муҳим аҳамият касб этади;
Ички ишлар органлари шахсий таркибида ходимларнинг етишмаслиги натижасида аҳоли яшайдиган ҳар бир мавзеларни қўриқлаш учун оқсоқолларнинг кузатуви остида халқ орасидан кўнгиллилар танлаб олиниб, жамоат тартибини сақлаш, аҳолининг тинчлиги ва хавфсизлигини таъминлаш улар зиммасига юкланганлигига оид маълумотлар Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси Ўзбекистон телерадиоканалининг “Бедорлик”, “Ижод завқи”, “Таълим ва тараққиёт”, “Миллат ва маънавият” эшиттиришлари ссенарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон телерадиоканали” давлат муассасасининг 2023-йил 22-ноябрдаги 02-36-894-сон маълумотномаси). Бундаги натижалар телетомошабинларга совет бошқаруви даврида миллий истиқлолимиз йўлида курашган давлат арбоблари, ички ишлар органлари таркибидаги кадрларнинг машаққатли ҳаёт йўлини илмий асосда ўрганишга хизмат қилган.
Совет ҳокимиятининг мустаҳкамланиши шароитида БХСР Адлия нозирлиги таркибида ташкил этилган прокуратура органи қонунсизликка, ҳокимиятни суиистеъмол қилишга, халқ мулкини ўзлаштиришга ва шўроларга қарши фаолиятни бартараф этиш йўлида курашганлиги ҳамда синфийлик тамойили асосида нафақат айбдорларни жазолаш, балки аҳолини пролетариат қонунчилиги руҳида тарбиялашда катта ўрин эгаллаганлиги тўғрисидаги маълумотлар (“Буюк ипак йўли” Бухоро вилоят маданий-маърифий маркази томонидан амалга оширилган “Бухоро амирлиги қозихона маҳкамаси тарихи” номли илмий лойиҳани амалга оширишда фойдаланилди (“Буюк ипак йўли” Бухоро вилоят маданий-маърифий маркази Нодавлат нотижорат ташкилотининг 2024-йил
3-октябрдаги № 27/01-сон маълумотномаси). Берилган маълумотлар “Бухоро амирлиги қозихона маҳкамаси тарихи (ХВИИИ аср ўрталари – ХХ аср бошлари) номли китобнинг илмий мазмунини оширишга хизмат қилди.

Yangiliklarga obuna bo‘lish