Мажидов Журабек Жалиловичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация иши ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “ХХ асрнинг 50-80-йилларида Бухорода транспорт – коммуникация тизимининг шаклланиши (транспорт ва темир йўл тизими мисолида)”, 07.00.01- Ўзбекистон тарихи (тарих фанлари)
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.4.PhD/Tar1672.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, DSc.03/27.09.2024.Tar.72.07  рақамли Илмий кенгаш.
Илмий раҳбар: Юнусова Хуршида Эркиновна - тарих фанлари доктори, профессор.
Расмий оппонентлар:  Хасанов Акром Мўминович - тарих фанлари доктори (DSc), профессор. Эрметов Аваз Абдуллаевич - тарих фанлари доктори (DSc), профессор.
Етакчи ташкилот: Навоий давлат кончилик ва техналогиялар университети.
Диссертация йўналиши: назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ХХ асрнинг 50-80-йилларида Бухоро вилоятида транспорт-коммуникация тизимининг ҳолати, ривожланиши, муаммолари, унинг халқ хўжалигидаги ўрнини тадқиқ этишдан иборат бўлиб ҳисобланади.  .
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ХХ асрнинг 50-йилларида Бухоро вилояти ҳудудлари орқали ўтган йўлларнинг ҳолати замон талабларидан ортда қолганлиги, транспорт йўлларини таъмирлашда дастлаб Совет Иттифоқи аҳамиятига эга бўлган йўлларга алоҳида эътибор қаратилганлиги ва маҳаллий ички йўллар эътибордан четда қолганлиги, йўлларда хизмат кўрсатиш, йўловчи ва юк ташиш ишлари талаб даражасида эмаслиги, аҳолига транспорт хизмати кўрсатишдаги сусткашлик ва жадвал бузилишлар одатий ҳолга айланганлиги исботланган;
ХХ асрнинг 50-80-йилларида қурилган  йирик магистраллар (Зарафшон тракти (М-37), Ғузор-Қарши-Бухоро-Нукус-Бейнав (А-380), Газли-Сазакино, Нурота-Боймурод-Учтепа-Томди)нинг қурулишида ўз даврининг янги техналогиялардан фойдаланилгани, ушбу йўлларнинг Бухоро вилояти ҳудудини ижтимоий-иқтисодий ривожланиши ва халқ хўжалигидаги аҳамияти очиб берилган;
ХХ асрнинг 50-йилларидан сўнг Бухоро вилоятида шаҳарларнинг агломерацияси, уй-жой қурилишининг кучайиши, янги саноат корхоналари қад кўтариши сабабли  шаҳарларда аҳоли сонининг кўпайиб бориши ва уларга транспорт хизматларини кўрсатишга талабнинг кескин ошиши, йўналиш транспортлари, шаҳарлараро, туманлараро йўналишлар, уларда йўловчиларга яратилган шарт-шароитлар, хизмат кўрсатиш, такси хизмати, тролейбус хизмати каби жиҳатлар асосланган;
“Ашхабод темир йўли”нинг таркибий  қисмларидан бири ҳисобланган Когон (Бухоро вилояти) темир йўл бўлими нафақат вилоят ва Республика, балки Совет Иттифоқи халқ хўжалигида муҳим аҳамиятга эга эканлиги темир йўл изларини модернизация қилиш, поездлар ҳаракатини тезлатиш, йўналишларни марказлаштириш, электрлаштириш жадаллашганлиги дунё стандартига яқинлашиш жараёни юз берганлиги, шунингдек, 1974-йилдан барча локомотивлар теплавозларга алмаштирилганлиги асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
“ХХ асрнинг 50-80-йилларида Бухоро вилоятида транспорт – коммуникация тизимининг шаклланиши (транспорт ва темир йўл тизими мисолида)” мавзуси тадқиқоти асосида олинган илмий натижалар ва амалий натижалардан:
ХХ асрнинг 50-йилларида Бухоро вилояти ҳудудлари орқали ўтган йўлларнинг ҳолати замон талабларидан ортда қолганлиги, транспорт йўлларини таъмирлашда дастлаб Совет Иттифоқи аҳамиятига эга бўлган йўлларга алоҳида эътибор қаратилганлиги ва маҳаллий ички йўллар эътибордан четда қолганлиги, йўлларда хизмат кўрсатиш, йўловчи ва юк ташиш ишлари талаб даражасида эмаслиги, аҳолига транспорт хизмати кўрсатишдаги сусткашлик ва жадвал бузилишлар одатий ҳолга айланганлиги тўғрисидаги маълумотлар “Ўзбекистон тарихи” телеканалида эфирга узатилган “Тақдимот” кўрсатувининг ссенариуларини таууорлашда кенг фоудаланилди (ЎзМТРК “Ўзбекистон тарихи” телеканалининг 2022-йил, 28-июлдаги 02-06-1192-сон маълумотномаси). Кўрсатув телетомошабинларга Бухоро вилояти ҳудудида ХХ аср 50-80-йилларида транспорт-коммуникация тизимларининг ривожланиб бориши билан боғлиқ борасидаги тасаввурларини боуитишга хизмат қилган.
ХХ асрнинг 50-80-йилларида қурилган  йирик магистраллар (Зарафшон тракти (М-37), Ғузор-Қарши-Бухоро-Нукус-Бейнав (А-380), Газли-Сазакино, Нурота-Боймурод-Учтепа-Томди)нинг қурулишида ўз даврининг янги техналогиялардан фойдаланилгани, ушбу йўлларнинг Бухоро вилояти ҳудудини ижтимоий-иқтисодий ривожланиши ва халқ хўжалигидаги аҳамияти борасидаги материаллар ЮНЕСКОнинг Марказиу Осиуо Халқаро тадқиқотлар институти дастурларини бажаришда кенг қўлланилди (ЮНЕСКО тасарруфидаги Марказиу Осиуо Халқаро тадқиқотлар институти (ИИCАС)нинг 2023-йил 10-ноябрдаги 283-рақамли маълумотномаси). Тадқиқот натижаларининг жорийланиши Бухоро шаҳар транспорт-коммуникацияси ривожланишининг шаҳар тарихий қисмига таъсири масаласини ижобий ҳал этишда бир қадар хизмат қилган.
ХХ асрнинг 50-йилларидан сўнг Бухоро вилоятида шаҳарларнинг агломерацияси, уй-жой қурилишининг кучайиши, янги саноат корхоналари қад кўтариши сабабли  шаҳарларда аҳоли сонининг кўпайиб бориши ва уларга транспорт хизматларини кўрсатишга талабнинг кескин ошиши, йўналиш транспортлари, шаҳарлараро, туманлараро йўналишлар, уларда йўловчиларга яратилган шарт-шароитлар, хизмат кўрсатиш, такси хизмати, тролейбус хизмати тўғрисидаги маълумотлар Бухоро давлат музеу-қўриқхонаси АРК музейи Тарих фондида амалиётга жориулантирилди (Ўзбекистон Республикаси Маданий Мерос Агентлигининг 2023- йил 21-декабрдаги 04-05/4815-сонли маълумотномаси). Натижада, Бухоро вилояти транспорт-коммуникация тизимининг тарихи, иқтисодий-ижтимоий аҳамияти ҳақидаги қимматли маълумотлар музей фондидан ўрин олди.
“Ашхабод темир йўли”нинг таркибий  қисмларидан бири ҳисобланган Когон (Бухоро вилояти) темир йўл бўлими нафақат вилоят ва Республика, балки Совет Иттифоқи халқ хўжалигида муҳим аҳамиятга эга эканлиги темир йўл изларини модернизация қилиш, поездлар ҳаракатини тезлатиш, йўналишларни марказлаштириш, электрлаштириш жадаллашганлиги дунё стандартига яқинлашиш жараёни юз берганлиги, шунингдек, 1974-йилдан барча локомотивлар теплавозларга алмаштирилганли тўғрисидаги маълумотлар Бухоро давлат музеу-қўриқхонасида “Бухорода транспорт тарихи” номли кўргазма ташкил қилишда кенг фойдаланилди (Ўзбекистон Республикаси Маданий Мерос Агентлигининг 2023- йил 21-декабрдаги 04-05/4815-сонли маълумотномаси). Тадқиқот натижаларининг жорийланиши музей фондини Бухоро вилояти транспорт тизимининг ХХ аср иккинчи ярмига оид тарихини ўрганиш билан боғлиқ экспонатлар сонини кенгайишига ва бу орқали музейга ташриф буюрувчи сайёҳларнинг сонини ортишига хизмат қилди.