Якубов Шохрух Акмалжон ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи):  “Олий таълим муассасалари молиясини бошқариш тизимини такомиллаштириш”, 08.00.07 - Молия, пул муомаласи ва кредит (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.1.PhD/Iqt3801.
Илмий раҳбар: Эшов Мансур Пулатович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/10.12.2019.I.16.01.
Расмий оппонентлар: Ташмурадова Бувсара Эгамовна, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Рахматуллаев Ботиржон Абдулхамидович, иқтисодиёт фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади молиявий мустақилликка эга олий таълим муассасалари молиясини бошқариш тизими самарадорлигини ошириш бўйича илмий асосланган таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
услубий ёндашувга кўра “олий таълим муассасалари молия механизми” тушунчасининг иқтисодий мазмуни таълим муассасаларининг молиявий барқарорлигини таъминлаш, ўқув жараёни ва илмий тадқиқотларни қўллаб-қувватлаш, моддий-техника базасини янгилаш ҳамда ходимлар ва талабаларга мос шароит яратиш мақсадида ишлатилувчи олий таълим муассасаларининг молиявий ресурсларини шакллантириш, бошқариш ва самарали тақсимлаш нуқтайи назаридан такомиллаштирилган;
олий таълим муассасаларида даромадлар ва харажатлар балансининг оптимизацион ҳамда тизимли-прагматик тавсифга эга “изчил чоралар призмаси”дан иборат моделлари воситасида рақобатбардошлик ва молиявий хизмат тизими самарадорлигини ошириш таклифи асосланган;
олий таълим муассасалари учун бюджет субсидиялари ҳажмини аниқлаш услубиёти бюджетдан молиялаштириладиган харажатлар таянч меъёрларини белгилашда жорий молиявий-эксплуатацион харажатлар ҳамда жорий ва капитал харажатлар комбинациясидан келиб чиққан ҳолда ёндашиш орқали такомиллаштирилган;
Ўзбекистонда мақсадли молиявий кўрсаткичлар орқали олий таълим муассасалари молиявий барқарор ривожланишининг оптимизацион модели асосида 2027-йилга қадар прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Олий таълим муассасалари молиясини бошқариш тизимини такомиллаштириш юзасидан амалга оширилган тадқиқотлар натижасида:
услубий ёндашувга кўра “олий таълим муассасалари молия механизми” тушунчасининг иқтисодий мазмунини таълим муассасаларининг молиявий барқарорлигини таъминлаш, ўқув жараёни ва илмий тадқиқотларни қўллаб-қувватлаш, моддий-техника базасини янгилаш ҳамда ходимлар ва талабаларга мос шароит яратиш мақсадида ишлатилувчи олий таълим муассасаларининг молиявий ресурсларини шакллантириш, бошқариш ва самарали тақсимлаш нуқтайи назаридан такомиллаштиришга оид назарий-услубий материаллардан олий ўқув юртлари талабалари учун тавсия этилган “Молия асослари” номли дарсликни тайёрлашда фойдаланилган (Тошкент давлат иқтисодиёт университети ректорининг 2024-йил 29-февралдаги 45-сонли буйруғи). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида талабаларда олий таълим муассасаларининг молиявий ресурсларини шакллантириш, бошқариш ва самарали тақсимлаш нуқтайи назаридан такомиллаштирилган “олий таълим муассасалари молия механизми” тушунчаси юзасидан назарий билимларни кенгайтириш имкони яратилган;
олий таълим муассасаларида даромадлар ва харажатлар балансининг оптимизацион ҳамда тизимли-прагматик тавсифга эга “изчил чоралар призмаси”дан иборат моделлари воситасида рақобатбардошлик ва молиявий хизмат тизими самарадорлигини ошириш таклифи Ўзбекистон Республикаси Олий таълим тизимини 2030-йилгача ривожлантириш консепсияси 3-боби,
3-параграфидаги вазифаларда ўз ифодасини топган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024-йил 23-февралдаги 03/03-551-сонли маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида ОТМлар рақобатдошлигини оширишга қаратилган даромадлар ва харажатлар балансининг оптимизацион моделига мувофиқ университетда даромадларни максималлаштириш сиёсатида академик, илмий-инновацион ва хизматлар индустрияси сингари фаолият спектрлари бўйича мувозанатни ошириш имкони яратилган;
олий таълим муассасалари учун бюджет субсидиялари ҳажмини аниқлаш услубиётини бюджетдан молиялаштириладиган харажатлар таянч меъёрларини белгилашда жорий молиявий-эксплуатацион харажатлар ҳамда жорий ва капитал харажатлар комбинациясидан келиб чиққан ҳолда ёндашиш орқали такомиллаштириш таклифи Тошкент давлат иқтисодиёт университетини 2022-2026-йилларда ривожлантириш дастурида ўз ифодасини топган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024-йил 23-февралдаги 03/03-551-сонли маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида ТДИУ Кузатув кенгаши қарорига мувофиқ Молиявий хизмат тизимининг оптимал функсионал-тузилмасини ташкил қилиш имкони яратилган;
Ўзбекистонда мақсадли молиявий кўрсаткичлар орқали олий таълим муассасалари молиявий барқарор ривожланишининг оптимизацион модели асосида 2027-йилга қадар ишлаб чиқилган прогноз кўрсаткичларидан Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги томонидан фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024-йил 23-февралдаги 03/03-551-сонли маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида олий таълим муассасалари молиявий барқарор ривожланишининг оптимизацион модели асосида узоқ муддатли истиқболдаги асосий фаолият параметрлари ўртасидаги мувофиқликни таъминлаш имкони яратилган.