Раҳумбоева Дилноза Қаҳрамон қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумот
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Компетенсиявий ёндашув асосида она тили дарсларида ўқувчиларнинг нутқ маданиятини ривожлантириш методикаси”, 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (ўзбек тили) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси роʻйхатга олинган рақам: В2023.3.PhD/Ped 5109.
Илмий раҳбар: Ҳамроев Алижон Рўзиқулович, педагогика фанлари доктори (DSc), профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи (муассасалар), ИК рақами: Бухоро давлат университети, DSc.03/04.06.2021.Fil.72.09.
Расмий оппонентлар: Қўлдошев Рустамбек Авезмуродович, педагогика фанлари доктори (DSc), профессор; Наврўзова Муяссар Ғайбуллаевна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Қарши давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади умумтаълим мактабларининг 8-9-синфларида ўқувчиларнинг нутқий мулоқот компетенсиясини шакллантириш ва ривожлантиришнинг замонавий технологияларини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
8-9-синф ўқувчилари ўртасида мулоқот қилишни янада самарали ташкил этишда чуқурроқ фикрлаш босқичини ва мулоқот қилиш ўлчовини аниқ белгилаб берувчи интерактив, интегратив тамойилларга асосланган парадигма асосида ташкил этиш йўллари нутқ техникасини эгаллаш, синергетик мулоқот даражасини эрудиция йўли билан шакллантириш орқали такомиллаштирилган;
нутқий компетенсияларни ривожлантириш бўйича умумий ўрта таълимнинг она тили ўқув дастурида берилган талабларнинг коммуникантлар ўртасида маълумотлар алмашинуви жараёнида босқичма-босқич юқори даражага ўтиши матн билан ишлашда “мақбул импут” (cомпреҳенсибле инпут) ғояси асосида амалга оширилиб, пастдан юқорига (боттом-уп) ёндашувида тингловчи нутқий оқимни фонемалардан гапга ёки матнга қараб тушуниш йўли орқали такомиллаштирилган;
 8-9-синф ўқувчиларининг мулоқот қилишида коммуникатив компетенсияларни шакллантириш методикаси ва модели она тилини ўқитиш жараёнидаги интеграллашган ҳозиржавоблик, киришимлилик, ўзаро ҳурмат каби хусусиятлар ҳамда суҳбат, диалогли баҳс-мунозара йўли билан мустақил ва ижодий тафаккурни ривожлантириш орқали такомиллаштирилган;
8-9-синф она тили дарсларида ўқувчиларда ижодий фаолиятни шакллантирувчи мотивацион, когнитив, жараёнли босқичлар рефлекция, “ФЕЕД БАCК”, энерджайзерлардан, мактуб ёзишга ундовчи усулларга кўра ривожлантирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Она тили таълимида ўқувчиларда нутқий компетентликни шакллантириш ва ривожлантиришнинг замонавий технологияларига доир илмий натижалар қуйидаги ишларда жорийланган:
8-9-синф ўқувчилари ўртасида мулоқот қилишни самарали ташкил этишда чуқурроқ фикрлаш босқичини ва мулоқот қилиш ўлчовини аниқ белгилаб берувчи интерактив, интегратив тамойилларга асосланган парадигма асосида ташкил этиш йўлларини нутқ техникасини эгаллаш, синергетик мулоқот даражасини эрудиция йўли билан шакллантириш орқали  такомиллаштиришга доир таклиф ва тавсиялардан хулосалардан Бухоро давлат университетида бажарилган ОТ-Ф1-002-рақамли “Ёшларда миллий ғоя ва мафкуравий иммунитетни шакллантиришнинг психологик механизмлари” мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Бухоро давлат университетининг 2024-йил 21-сентябрдаги 01-04/5541-сон маълумотномаси). Натижада 8-9-синф ўқувчиларининг табиий-илмий саводхонлигини оширишга қаратилган;
нутқий компетенсияларни ривожлантириш бўйича умумий ўрта таълимнинг она тили ўқув дастурида берилган талабларнинг коммуникантлар ўртасида маълумотлар алмашинуви жараёнида босқичма-босқич юқори даражага ўтиши матн билан ишлашда “мақбул инпут” (cомпреҳенсибле инпут) ғояси асосида амалга оширилиб, пастдан юқорига (боттом-уп) ёндашувида тингловчи нутқий оқимни фонемалардан гапга ёки матнга қараб тушуниш йўли орқали такомиллаштиришга оид тавсиялар мақсадида Бухоро давлат университетида бажарилган ОТ-Ф1-002-рақамли “Ёшларда миллий ғоя ва мафкуравий иммунитетни шакллантиришнинг психологик механизмлари” мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Бухоро давлат университетининг 2024-йил 21-сентябрдаги 01-04/5541-сон маълумотномаси). Натижада ёшлар ўртасида мақсадли ва мазмунли мулоқотни ташкил этиш самарадорлиги ортиши кузатилган.
8-9-синф ўқувчиларининг мулоқот қилишида коммуникатив компетенсияларни шакллантириш методикаси ва модели она тилини ўқитиш жараёнидаги интеграллашган ҳозиржавоблик, киришимлилик, ўзаро ҳурмат каби хусусиятлар ҳамда суҳбат, диалогли баҳс-мунозара йўли билан мустақил ва ижодий тафаккурни ривожлантириш орқали такомиллаштиришга доир тавсиялардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси Бухоро вилоят телевидениесининг “Ассалом Бухоро”, “Нажот билимда” телекўрсатувлари ҳамда “Бухоро” радиосининг “Таълимдаги муаммолар” номли эшиттиришлар ссенарийсида фойдаланилган. (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси Бухоро вилоят телевидениесининг 2024-йил 21-сентябрдаги 01-04-5541-сон маълумотномаси). Натижада ушбу кўрсатувлар мазмунан бойиб, телетомошабинларда турли тоифадаги коммуникантлар билан мулоқотга киришиш бўйича назарий ва амалий кўникмалар шаклланишига асос бўлган.