Sayt test rejimida ishlamoqda

Алиева Мехриноза Айбековнанинг

фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

 

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ўзбек миллий газлама дизайнерлиги терминларининг семантик-грамматик тадқиқи», 10.00.01–Ўзбек тили(филология фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2018.3.PhD/Fil382.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат университети.

Илмий раҳбар: Сайфуллаева Рано Рауфовна, филология фанлари доктори, профессор.

ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Фарғона давлат университети ҳузуридаги, DSc.27.06.2017.Fil.05.02.

Расмий оппонентлар: Одилов Ёркинжон Рахмоналиевич, филология фанлари доктори; Мадрахимов Илҳом Собирович, филология фанлари номзоди, доцент

Етакчи ташкилот: Жиззах давлат педагогика институти.

Диссертация йўналиши: назарий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади: миллий газлама дизайнерлиги терминологияси тараққиёти, терминларнинг маъно тузилиши, уларнинг семантик-грамматик табиатини асослаб беришдан иборат.

Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

терминологик майдонда cоҳа терминларининг ўзига хос системавийлик, дифференциялилик, моносемикликка интилиш тенденцияси, услубий бетарафлиги каби хусусиятлари исботланган;

ўзбек тили газлама дизайнерлик терминларининг  тарихий-генетик шаклланган структур-морфологик ҳамда структур-синтактик, шунингдек, деревацион-семантик жиҳатларининг миллий ўзига хослиги  асосланган;

терминологик майдоннинг трансформацион  белгилари ва уларнинг сўз асосига ҳамда грамматик кўрсаткичларга асосланган валентлик хусусиятлари  ёритилган;

газлама дизайнерлиги  терминларининг касбий, табақавий, жинсий, ёшга хосланган ижтимоий хусусиятлари,  терминологик  майдонда окказионал терминлар мавжудлиги исботланган;

газлама дизайнерлиги терминлараро уларнинг тизмий муносабатларини таъминловчи ўхшашлик, жинс-тур, бутун-бўлак муносабатлари ўрганилган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:

Ўзбек миллий газлама дизайнерлиги терминларини семантик-грамматик тадқиқ этиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:

коммуникация жараёнида миллий характернинг намоён бўлиши, унда миллий урф-одатлар, миллий газламалар ҳамда уларнинг номланишини семантик томондан ўрганишда А-1-126 рақамли “Узлуксиз таълимда ўқувчилар тил компетентлигини шакллантиришнинг замонавий усуллари” давлат илмий тадқиқот дастурлари доирасида фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2018 йил 24-майдаги 89-03-2016-сонли маълумотномаси). Натижада миллий газлама номларининг изоҳлари бойиган, мукаммаллашган;

дунё тилшунослигида тил бирликларининг миллий-маданий хусусиятларини очиб бериш, уларнинг шаклий-мазмуний тузилишидаги ўзига хосликларни аниқлаш, хусусан, миллий терминларнинг структур-морфологик, деревацион-семантик жиҳатдан ўрганишда ИТД-1-57 рақамли Ўзбек тилининг татбиқий йўналишларини амалга оширишнинг дастурини ишлаб чиқиш” давлат амалий-тадқиқот дастурлари доирасидаги лойиҳада фойдаланилган (ЎР Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2018 йил 24-майдаги 89-03-2016-сонли маълумотномаси). Натижада газлама дизайнерлиги терминларининг социал хусусиятлари очиб берилган;

миллий газлама дизайнерлиги терминларининг семантик-грамматик тадқиқи натижаларидан Андижон вилоят телерадиокомпанияси томонидан эфирга узатилаётган “Қадрият”, “Нафосат”, “Нигоҳ”, “Олтин халқа”, “Ёшлар вақти” кўрсатувларида миллий газламалар тарихига оид фикрлардан; “Маънавият сарчашмаси”, “Мафтункор диёр”, “Шукрона” эшиттиришлари сценарийларини яратишда фойдаланилган (Андижон вилоят телерадиокомпаниясининг 2018 йил 24 майдаги 20-24/269-сонли маълумотномаси). Натижада мазкур манбалар кўрсатув ва эшиттиришларнинг маърифий ва амалий жиҳатдан бойишини таъминлаган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish