Sayt test rejimida ishlamoqda

Назарова Сайеранинг

фалсафа доктори (PhD)диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

 

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Хитой тилига ўқитишда талабаларнинг чет тили лексик компетенциясини такомиллаштириш», 13.00.02–Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (хитой тили) (педагогика фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам:B2017.3.PhD/Ped203.

Илмий раҳбар: Ахмедова Лайло Талибжановна, педагогика фанлари доктори, профессор.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети.

ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети, DSc.27.06.2017.Ped.27.01.

Расмий оппонентлар: Қодирова Фотима Рашидовна, педагогика фанлари доктори,  профессор; Носирова Саодат Абдуллаевна, филология фанлари номзоди, доцент.

Етакчи ташкилот: Самарқанд давалат чет тиллар институти.

Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади: хитой тилига ўқитиш жараёнида 3–4-босқич филолог талабаларда чет тили лексик компетенциясини такомиллаштириш методикасини ишлаб чиқиш ва илмий асослашдан иборат.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

хитой-ўзбек тили лексик интерференциянинг товуш-график, сўз қўллашдаги ва лексик-грамматик маъноларига эга бўлган қийинчиликлар типологияси аниқлаштирилган;

хитой-ўзбек тиллари лексикасининг коллокация, транcпозицион, умумкомпонентга эга жуфт сўзлар бўйича фарқ ва сўз ясалишидаги аффикс бўйича ўхшаш хусусиятлари аниқлаштирилган;

хитой-ўзбек тилларида полисема, моносема, идиомаларнинг парадигматик ва синтагматик муносабатлари асосида рецептив ва продуктив кўникмалари такомиллаштирилган;

хитой тили лексикасини ўқитиш методикаси талабаларнинг когнитив тафаккур жараёнлари орқали дифференциал ёндашув асосида такомиллаштирилган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.

Хитой тилига ўқитишда талабаларнинг чет тили лексик компетенциясини такомиллаштириш юзасидан ишлаб чиқилган назарий-методологик ва амалий натижалар асосида:

ўзбек-хитой тили лексик интерференциянинг аниқлаштирилган товуш-график, сўз қўллашдаги ва лексик-грамматик маъноларига эга бўлган қийинчиликлар типологиясидан А-1-191 рақамли «Ўқув-услубий модулларни қўллаш орқали инглиз ва немис тиллари назарий ва амалий асосларини такомиллаштириш» мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2018 йил 5 майдаги 89-03-1810-сон маълумотномаси). Илмий тадқиқот натижалари талабалар чет тили лексик компетенциясини такомиллаштиришга хизмат қилган;

хитой ва ўзбек тиллари лексикасининг аниқлаштирилган коллокация, транпозицион, умумкомпонентга эга жуфт сўзлар бўйича фарқ ва сўз ясалишидаги аффикс бўйича ўхшаш хусусиятларидан “Xitoycha-o‘zbekcha lug‘at” (HSK imtihoni 5-darajasi uchun) луғатини ишлаб чиқишда фойдаланилган (“Xitoycha-o‘zbekcha lug‘at” (HSK imtihoni 5-darajasi uchun). – Toshkent: Toshkent davlat sharqshunoslik instituti, 2018. – 128 b.). Мазкур луғат хитой, ўзбек тилларидаги HSK 5 доирасидаги лексикани қўллашга хизмат қилган.

хитой-ўзбек тилларида полисема, моносема, идиомаларнинг парадигматик ва синтагматик муносабатлари асосида такомиллшатирилган рецептив ва продуктив кўникмаларидан Ўзбекистон давлат санъат музейида ўтаётган гид-стажёрларни тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Маданият вазирлигининг 2018 йил 1 июнда 01-11-01-3892-сон маълумотномаси). Натижада таклифларнинг жорий қилиниши хитой тили лексикасининг такомиллашувига хизмат қилган;

талабаларнинг когнитив тафаккур жараёнлари орқали дифференциал ёндашув асосида такомиллаштирилган хитой тилини ўқитиш методикасидан «Бедорлик» радиоэшиттиришида ҳамда «Замонавий таълим» ва «Тил зийнати» телелойиҳаларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг 2018 йил 19 февралдаги O‘z/К-1-28-сон,  2018 йил 18 апрелдаги 02-16/231-сон маълумотномалари). Натижада ишлаб чиқилган ўқиш ва ёзиш орқали танқидий фикрлашни ривожлантириш технологиялари оммалаштирилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish