Равшанова Адолат Равшан қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): «Айдар-Арнасой кўллар тизими сув-ботқоқ қушларининг гелминтлар фаунаси ва экологияси», 03.00.06 - Зоология (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.4.PhD/B1033.
Илмий раҳбар: Сапаров Каландар Абдуллаевич, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассасалар номи: Жиззах давлат педагогика университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қорақалпоқ давлат университети, PhD.03/30.12.2019.B.20.04.
Расмий оппонентлар: Алламуратов Бауаддин, биология фанлари доктори, профессор; Рахматуллаев Баходир Аманович, биология фанлари фалсафа доктори.
Етакчи ташкилот: Гулистон давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Айдар-Арнасой кўллар тизими сув-ботқоқ қушларининг гелминтлар фаунасини аниқлаш, экологиясини асослаш ҳамда хонаки ўрдак ва ғозларни асосий гелминтозлардан муҳофаза қилишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор Айдар-Арнасой кўллар тизими сув-ботқоқ қушларида гелминтларнинг 78 тури аниқланган. Улардан, 29 тури Cестода, 27 тури Трематода, 3 тури Аcантҳоcепҳала ва 19 тури Нематода синфига мансублиги қайд этилган;
сув-ботқоқ қушларининг 6 туркумга мансуб гелминтлар фаунасининг тузилмаси бўйича аниқ маълумотлар келтирилган;
тадқиқ қилинаётган қушлар гелминтлар фаунаси шаклланишидаги муҳим аҳамиятга эга гелминтлар ва уларнинг хўжайинлари билан биоценотик алоқалари очиб берилган;
қушларнинг турли гуруҳларида гелминтлар учраш частотаси ва тадқиқ қилинаётган минтақада инвазион циркуляция йўллари аниқланган;
хонаки ғоз ва ўрдакларни асосий гелминтозлардан муҳофаза қилиш тизими такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Айдар-Арнасой кўллар тизими сув-ботқоқ қушларининг гелминтлар фаунаси ва экологияси мавзуси бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Айдар-Арнасой кўллар тизими сув-ботқоқ қушларида тадқиқотлар натижасида 79 турга мансуб гелминтлар идентификация қилинган. Улардан,   29 тури сестодалар, 27 тури трематодалар, 3 тури акантосефалалар ва 20 тури нематодаларга мансублиги аниқланган, шунингдек, қатор гелминт турлари хонаки ўрдак ва ғозларда ҳам  учраши ва кенг тарқалганлиги қайд этилган. Хонаки ўрдаклар ва ғозлардаги микросомакантоз, дрепанидотениоз, фимбраиоз, простогонимоз, эхиностомоз, билгарсиеллез, амидостомоз, стрептокароз, тетрамерозга қарши янги юқори самарадорликка эга антигелминтикларнинг янги комплексларидан фойдаланиб ишлаб чиқилган тавсиялар Жиззах вилояти ветеринария амалиётига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги Вазирлиги ҳузуридаги Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш қўмитасининг 2024 йил 27 майдаги 02/23-1166-сонли маълумотномаси). Натижада, ўрдак ва ғоз паррандачилик хўжаликларида гелминтозлар туфайли иқтисодий зарарлар бир мунча камайиши, қушлар сонини ошиши ва эпизоотик жараённинг барқорорлигини таъминлаш имконини берган;
сув-ботқоқ қушлари хилма-хиллигини сақлаб қолиш, улардан оқилона фойдаланиш ва муҳофаза қилиш бўйича ишлаб чиқилган чора-тадбирлар Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши Вазирлигининг Жиззах вилояти бўлими амалиётига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлигининг 2024 йил 27 июндаги 03-03/3-6254-сонли маълумотномаси). Натижада, Айдар-Арнасой кўллар тизими ва туташ ҳудудларда сув-ботқоқ қушлари популяциялари ҳолатини баҳолаш ва уларни сақлаб қолиш имконини берган.