Рузумова Гулноза Каримовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Каноп (Hibiscus cannabinus L.) ўсимлигининг биоэкологик хусусиятларига етиштириш шароитларининг таъсири», 03.00.10 – Экология (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам В2024.4.PhD/В704.
Илмий раҳбар: Аллабердиев Рустамжон Хамраевич, биология фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон миллий университети, DSc.03/27.02.2020.В.01.15.
Расмий оппонентлар: Турабаев Акмал Нормуминович, биология фанлари доктори, профессор; Хўжаназар Ўктам Эштемирович, биология фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Гулистон давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: каноп (Hibiscus cannabinus L.) ўсимлигининг биоэкологик хусусиятларига етиштириш шароитларининг таъсирини аниқлаш ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор Мўйноқ ва Тошкент шароитларида етиштирилган Hibiscus cannabinus нинг биоэкологик, морфологик, физиологик кўрсаткичлари қиёсий баҳоланган;
ЎзМУ Ботаника боғи ва Мўйноқ тумани шароитларида етиштирилган Hibiscus cannabinus уруғларининг лаборатория шароитида турли ҳароратларда унувчанлиги аниқланган;
Hibiscus cannabinus нинг гуллаш динамикаси ва фенологик ўзгаришлари экологик муҳитларга боғлиқ ҳолда очиб берилган;
ЎзМУ Ботаника боғи ва Мўйноқ тумани шароитларида абиотик омиллар ва физиологик кўрсаткичлар орасида корреляцион боғлиқлиги аниқланган ҳамда ҳар иккала шароитда ҳам ўсимликнинг сув миқдори ва ҳужайра ширасининг осмотик босими ўртасида тескари корреляция мавжудлиги исботланган;
Мўйноқ тумани ва ЎзМУ Ботаника боғи шароитларида етиштирилган Hibiscus cannabinus нинг потенциал уруғ маҳсулдорлиги (ПУМ) ва ҳақиқий уруғ маҳсулдорлиги (ҲУМ) кўрсаткичларини аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Каноп ўсимлигининг биоэкологик хусусиятларига етиштириш шароитларининг таъсирини аниқлаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
каноп  (Hibiscus cannabinus L.) ўсимлигини турли экологик шароитларда хусусан, экологик экстремал зонада етиштириш юзасидан ишлаб чиқилган амалий тавсиялар Қорақалпоғистон Республикаси Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш қўмитаси фаолияти амалиётига жорий қилинган  (Қорақалпоғистон Республикаси Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш қўмитасининг 2022 йил 20 июндаги 01/18-1816-сон маълумотномаси). Натижада, каноп ўсимлигини Қорақолпоғистон Республикаси Мўйноқ тумани, Шағирли қишлоғи ҳудудида етиштириш имконини берган;
қишлоқ хўжалигида деградацияга учраган фойдаланилмай бўш ётган ерларда истиқболли тола берувчи каноп ўсимлигини интродукция қилиш юзасидан ишлаб чиқилган амалий тавсиялар Ўзбекистон Республикаси қишлоқ хўжалиги вазирлиги фаолияти амалиётига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2024 йил 22 февралдаги  06/22-05/1073-сон маълумотномаси). Натижада, Hibiscus cannabinus ўсимлиги илк бор Жанубий Орол бўйи ҳудудида интродукция қилинган ҳамда етиштириш самарадорлиги Мўйноқ туманида  канопнинг 1 гектар ердан олинган кўкпоя биомассаси 2019 йил 81,2 ц/га ва 2021 йил 82,6 ц/га, уруғининг массаси 155,2 кг/га ни ташкил этиш имконини берган.