Шарифова Махлиё Зариф қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Талабаларнинг ўз устида мустақил ишлаш фаолиятини такомиллаштиришнинг психологик хусусиятлари”, 19.00.05 – Ижтимоий психология. Этнопсихология (психология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.3.PhD/P616.
Илмий раҳбар: Рустамов Шавкат Шухратович, психология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК номи: Бухоро давлат университети, DSc.03/04.10.2024.P.72.06.
Расмий оппонентлар: Ғафуров Азизбек Умаржонович, психология фанлари доктори (DSc), доцент; Рўзиқулов Фахриддин Расулович, психология фанлари доктори (DSc), профессор.
Етакчи ташкилот: Қарши давлат университети.
Диссертация йўналиши назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади талабаларнинг ўз устида мустақил ишлаш фаолиятини такомиллаштиришнинг педагогик-психологик хусусиятларини илмий-услубий жиҳатдан такомиллаштириш бўйича амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
талабаларнинг ўз устида мустақил ишлаш фаолиятини такомиллаштиришнинг психологик хусусияти таълим жараёнидаги талабанинг ўз-ўзига бўлган тўғри муносабат билан хулқ-атворини тартибга солишнинг ўзаро адекват ва эквивалент таъсири орқали касбий масъулиятни ривожланишига асосланиб, шахснинг фаолиятга ижодий муносабати билан детерминациялашганлиги исботланган;
мураккаб топшириқлар билан ишлаш жараёнида интеллектуал фаолиятнинг пастлиги сабабли ўзининг фаолиятини адекват ташкил эта олмаслиги, мусобақалашув мотивининг регрессиялашуви туфайли агрессив хулқ-атвор мотивациясини кучайиб кетиши натижасида талабаларнинг ўз устида мустақил ишлаш кўникмасини шакллантира олмасликлари асосланган;
талабаларнинг ўз устида мустақил ишлашига ички устун мотивларнинг таъсири натижасида ўқув фаолиятидаги ички мотивларнинг режалаштириш, натижаларни баҳолаш, мослашувчанлик, мусобақалашув мотивининг мустақиллик сифатларига уйғун намоён бўлишига асосланиб, шахс хулқ-атворини тартибга солиш услуби муҳим психологик омил эканлиги далилланган;
талабаларнинг ўз устида мустақил ишлаш кўникмаларини шакллантиришга қаратилган модел тафаккур кенглиги, кузатувчанлик, сезгирлик, оператив хотира, конструктивлик сифатларини ҳиссий-иродавий хусусиятларга уйғун ҳолда намоён бўлиши сабабли когнитив, эмоционал, иродавий, ахлоқий компонентларни киритиш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Талабаларнинг ўз устида мустақил ишлаш фаолиятини такомиллаштиришнинг психологик хусусиятлари мавзусини ўрганиш бўйича амалга оширилган илмий тадқиқот натижалари асосида:
талабаларнинг ўз устида мустақил ишлаш фаолиятини шакллантиришнинг психологик хусусияти таълим жараёнидаги талабанинг ўз-ўзига бўлган тўғри муносабат билан хулқ-атворини тартибга солишнинг ўзаро адекват ва эквивалент таъсири орқали касбий масъулиятни ривожланишига асосланиб, шахснинг фаолиятга ижодий муносабати билан детерминациялашганлиги исботланган таклифлар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий марказининг 2024-йил 4-сентябрдаги ПМ-189-сон буйруғи билан “Онтогенез психологияси. Дифференциал психология” модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 7-сентябрдаги ПМ-189а-сон маълумотномаси). Натижада талабаларнинг ўз устида мустақил ишлаш фаолиятини шакллантиришнинг психологик хусусияти аниқлаштирилган;
мураккаб топшириқлар билан ишлаш жараёнида интеллектуал фаолиятнинг пастлиги сабабли ўзининг фаолиятини адекват ташкил эта олмаслиги, мусобақалашув мотивининг регрессиялашуви туфайли агрессив хулқ-атвор мотивациясини кучайиб кетиши натижасида талабаларнинг ўз устида мустақил ишлаш кўникмасини шакллантира олмасликлари асосланган таклифлар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий марказининг 2024-йил 4-сентябрдаги ПМ-189-сон буйруғи билан “Ижтимоий психология” модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 7-сентябрдаги ПМ-189а-сон маълумотномаси). Натижада талабада ўз устида мустақил ишлашга мураккаб топшириқлар билан ишлаш жараёнидаги интеллектуал фаолиятнинг таъсири очиб берилган.
талабаларнинг ўз устида мустақил ишлашига ички устун мотивларининг таъсири натижасида ўқув фаолиятидаги ички мотивларини режалаштириш, натижаларни баҳолаш, мослашувчанлик, мусобақалашув мотивининг мустақиллик сифатларига уйғун намоён бўлишига асосланиб, шахс хулқ-атворини тартибга солиш услуби муҳим психологик омил эканлиги далилланган таклифлар “Ижтимоий психология” модулига киритилганлиги билан боғлиқ илмий янгилик натижалари Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий марказининг 2024-йил 4-сентябрдаги ПМ-189-сон буйруғи билан “Ижтимоий психология” модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 7-сентябрдаги ПМ-189а-сон маълумотномаси). Натижада талабаларнинг ўз устида мустақил ишлашига ички устун мотивларининг таъсирини тадқиқ этиш имконияти яратилган;
талабаларнинг ўз устида мустақил ишлаш кўникмаларини шакллантиришга қаратилган модел тафаккур кенглиги, кузатувчанлик, сезгирлик, оператив хотира, конструктивлик сифатларини ҳиссий-иродавий хусусиятларга уйғун ҳолда намоён бўлиши сабабли когнитив, эмоционал, иродавий, ахлоқий компонентларни киритиш асосида такомиллаштирилган таклифлар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий марказининг 2024-йил 4-сентябрдаги ПМ-189-сон буйруғи билан “Психокоррексия” модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 7-сентябрдаги ПМ-189а-сон маълумотномаси). Натижада талабаларнинг ўз устида мустақил ишлаш кўникмаларини шакллантиришга қаратилган модели ва у асосида психологик тренинг дастурини ишлаб чиқилган.