Хасанов Собир Сайдивалиевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси  ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Сабзавотчилик тармоғини ривожлантиришнинг устувор йўналишлари”, 08.00.04–“Қишлоқ хўжалиги иқтисодиёти” (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.2.PhD/Iqt1880
Илмий раҳбарининг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Хушматов Норқул Садуллаевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: “Тошкент ирригасия ва қишлоқ хўжалигини механизасиялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети, DSc.03/30.01.2020.I.10.03
Расмий оппонентлар: Эгамбердиев Фармонқул Турсунқулович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Искандаров Санжарбек Турсунбекович, иқтисодиёт фанлари бўйича фалсафа доктори, досент.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат аграр университети
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади эркин бозор иқтисодиёти шароитида турли хўжалик юритиш шакллари мисолида сабзавотчилик тармоғини барқарор ривожлантиришнинг устувор йўналишларини асослаш бўйича илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
мавжуд муаммоларни ҳал этишни назарда тутган ҳолда сабзавотчилик тармоғини иқтисодий ривожлантиришнинг устувор йўналишлари тавсия қилинган ва ушбу йўналишларда амалга ошириладиган тадбирларни долзарблиги бўйича (ҳудуд учун “паст” ва “юқори” кўрсаткичларда), инвестиция қайтимини (“паст ва “юқори” кўрсаткичлар орқали) ижтимоий-иқтисодий баҳолаш юзасидан индикаторлар тизими ишлаб чиқилган;
интенсив типдаги сабзавотчилик тармоғини ривожлантириш ҳисобига сабзавот етиштирувчи субектлар ва жамият миқёсида қишлоқ хўжалиги ерларидан фойдаланиш иқтисодий самарадорлиги (2,1 мартага ошиши) меҳнат ва моддий ресурслар сарфи тежалиши (11% га) ҳамда маҳсулот сифати сезиларли яхшиланишини (20 фоизга) назарда тутувчи ижтимоий-иқтисодий нафлар градацияси ишлаб чиқилган ва аниқлаш тартиби таклиф қилинган;
сабзавотчилик тармоғида кооперация муносабатлари ривожланишини тақозо қилувчи муҳим ижтимоий-иқтисодий шарт-шароитлар илмий асосланган ҳамда сабзавотчилик кооперативларини
6 ойлик, йиллик фаолияти якуни билан 100 баллик асосда рейтинг баҳолаш (КФБ) тизими ишлаб чиқилган ва мавжуд шароитларни инобатга олувчи баҳолаш мезонлари илмий асосланган;
сабзавотчилик тармоғининг мавжуд салоҳиятини ва унинг ошиб бориши имкониятларини ҳисобга олган ҳолда Тошкент вилояти сабзавотчилик тармоғининг истиқболдаги (2024-2030-йилларда) ривожланишининг прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Сабзавотчилик тармоғини ривожлантириш юзасидан тайёрланган илмий натижалар асосида:
сабзавотчилик тармоғини ривожлантиришнинг устувор йўналишлари тавсия қилинган ва ушбу йўналишларда амалга ошириладиган тадбирларни долзарблиги бўйича (ҳудуд учун “паст” ва “юқори” кўрсаткичларда), инвестиция қайтимини (“паст ва “юқори” кўрсаткичларда) баҳолаш юзасидан индикаторлар Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги тизимида амалиётга жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлиги Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий марказининг 28 октябр 2024 йил 05/15-04-541-сон маълумотномаси). Илмий тавсиялар сабзавотчилик тармоғида самарадорликни ошириш, озиқ-овқат хавфсизлигини таъминлаш, бандлик ва аҳоли даромадлари ошишига хизмат қилади;

интенсив сабзавотчилик ҳисобига хўжаликлар ва жамият доирасида юзага келадиган ижтимоий-иқтисодий наф градацияси ишлаб чиқилган ҳамда интенсив сабзавотчиликни ривожлантиришни давлат томонидан рағбатлантириш йўналишлари ва амалга ошириш механизмлари Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги тизимида амалиётга жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлиги Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий марказининг 28 октябр 2024 йил 05/15-04-541-сон маълумотномаси). Натижада, меҳнат ва моддий ресурслар сарфи камайиши ҳисобига сабзавотлар таннархи 20 фоизгача пасайиб, ердан фойдаланиш самарадорлиги 2,1 марта, товарбоп маҳсулот салмоғи 25 фоизга ортишига эришилган;
сабзавотчилик тармоғида кооперация муносабатлари ривожланишини тақозо қилувчи муҳим ижтимоий-иқтисодий шарт-шароитлар илмий асосланган ҳамда кооперативларни 6 ойлик, йиллик фаолияти якуни билан 100 баллик асосда рейтинг баҳолаш (КФБ) тизими ишлаб чиқилган ва мавжуд шароитларни инобатга олувчи баҳолаш мезонлари Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги тизимида амалиётга жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлиги Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий марказининг 28 октябр 2024 йил 05/15-04-541-сон маълумотномаси). Натижада, ишлаб чиқаришда ижтимоий-иқтисодий ва иқтисодий-агротехник нуқтаи-назардан юзага келадиган рисклар ва уларни бартараф этиш тадбирлари ҳисобига маҳсулот етиштириш самарадорлиги ортишига эришилган;
сабзавотчилик тармоғининг мавжуд салоҳиятини ва унинг ошиб бориш имкониятларини ҳисобга олган ҳолда Тошкент вилояти сабзавотчилик тармоғининг истиқболдаги (2024-2030-йилларда) ривожланишининг прогнози Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги тизимида амалиётга жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлиги Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий марказининг 28 октябр 2024 йил 05/15-04-541-сон маълумотномаси). Натижада, Тошкент вилоятида 2030 йилга бориб, ялпи сабзавот маҳсулотлари қийматини жорий баҳоларда 7462,8 млрд. сўмдан 19649,9 млрд. сўмга ошириш имкониятларининг мавжудлиги прогноз қилинган.