Самадова Наргиза Расуловнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Хўжалик юритувчи субʼектлар иқтисодий салоҳиятини ифодаловчи кўрсаткичлар таҳлилини такомиллаштириш”, 08.00.08 – “ Бухгалтерия ҳисоби, иқтисодий таҳлил ва аудит”.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.2.PhD/Iqt1009.
Илмий раҳбар: Сагдиллаева Зулфия Асаналиевна, иқтисодиёт фанлари номзоди, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети DSc.03/30.12.2019.I.17.01.
 Расмий оппонентлар: Пардаев Мамаюнус Каршибоевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор;  Ибрагимов Абдугапур Каримович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хо'жалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади: хўжалик юритувчи субʼектлар иқтисодий салоҳияти ва ва уни ифодаловчи кўрсаткичлар таҳлилини такомиллаштиришга қаратилган илмий- услубий таклифлар ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
ресурсли ёндашув асосида иқтисодий салоҳиятни таҳлил қилиш ва баҳолашда ахборотлар очиқлиги ва ишончлилигини ошириш мақсадида ҳисоб сиёсатига молиявий ҳисобот иловасида акс эттириладиган “Асосий воситалар, номоддий активлар, молиявий инвестициялар ва жорий активлар тўғрисида қисқа умумлашган ахборот” номли махсус шаклни киритиш таклифи этилган;
ресурс, ишлаб чиқариш ва молиявий салоҳият турлари бўйича рискларни аниқлаш имконини берувчи кўрсаткичлар тизими шакллантирилган ҳамда вариация коефицентлари даражасидан келиб чиқиб иқтисодий салохиятни (0,4-0,8) критик ва (0,8 дан юқори) - ҳалокатли риск зонасига ажратиш таклиф этилган;
корхона иқтисодий салоҳияти ва ундан фойдаланиш самарадорлигини тезкор баҳолашда молиявий ҳисоботни ўқишга асосланган экспресс таҳлили таклиф этилган;
корхона иқтисодий салоҳиятини “ресурс-компетенция-имконият” тамойили асосида шакллантирилган жами 100 та кўрсаткич орқали комплекс таҳлил қилиш ва унинг натижаларини балли баҳолаш асосида “юқори”, “етарли”, “ўрта”, “паст” ва “қониқарсиз” гуруҳларга ажратиш мезонлари бўйича таклиф этилган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.  Хўжалик юритувчи cуб'ектлар иқтисодий салоҳияти таҳлили ва баҳолашни такомиллаштириш йўллари бўйича ишлаб чиқилган илмий таклиф ва амалий тавсиялар асосида:
ресурсли ёндашув асосида иқтисодий салоҳиятни таҳлил қилиш ва баҳолашда ахборотлар очиқлиги ва ишончлилигини ошириш мақсадида ҳисоб сиёсатига молиявий ҳисобот иловасида акс эттириладиган “Асосий воситалар, номоддий активлар, молиявий инвестициялар ва жорий активлар тўғрисида қисқа умумлашган ахборот” номли махсус шаклни киритиш таклифи “Иссиқлик электр станциялари” АЖнинг ҳисоб сиёсатида ўз аксини топган (“Иссиқлик электр станциялари” АЖнинг 2023 йил 27 июндаги 05-06/309-сонли маълумотномаси). Бунинг натижасида иқтисодий салоҳияти таҳлилини амалга оширувчи томонларнинг ахборотга бўлган эҳтиёжлари янада кўпроқ қондирилган. Шунингдек, ҳамкорларга ишончли ва кенг турдаги ахборотларни тақдим қилиш орқали уларнинг иқтисодий манфаатларини ҳимоя қилиш, битимларнинг сифатли ва ўз вақтида бажарлишини таъминлаш ҳамда ўзаро савдо-иқтисодий алоқаларни яхшилашга эришилган;
ресурс, ишлаб чиқариш ва молиявий салоҳият турлари бўйича рискларни аниқлаш имконини берувчи кўрсаткичлар тизими шакллантирилган ҳамда вариация коефицентлари даражасидан келиб чиқиб иқтисодий салохиятни (0,4-0,8) критик ва (0,8 дан юқори) - ҳалокатли риск зонасига ажратиш таклифи “Иссиқлик электр станциялари” АЖда молиявий-иқтисодий ҳолат таҳлили ва фаолият самарадолигини баҳолаш регламентини ишлаб чиқишда фойдаланилган (“Иссиқлик электр станциялари” АЖнинг 2023 йил 27 июндаги 05-06/309-сонли маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида маҳаллий ва хорижий инвесторлар учун миллий ҳамда МҲХСлар асосида тузилган молиявий ҳисоботлар ахборот имкониятларининг иқтисодий салоҳиятга баҳо бериш борасида афзалликлари қиёсий таҳлиллар орқали кўрсатиб берилган. Бу эса корхона иқтисодий салоҳиятиини турли жабҳаларини алоҳида намойиш қилиш орқали инвестициявий жозибадорликни оширишга хизмат қилган;
корхона иқтисодий салоҳияти ва ундан фойдаланиш самарадорлигини тезкор баҳолашда молиявий ҳисоботни ўқишга асосланган экспресс таҳлил усули “Иссиқлик электр станциялари” АЖнинг инвестиция сиёсати ҳамда ҳамкорлар билан иқтисодий манфаатларни бошқаришга оид қарорлар қабул қилишда фойдаланилган ((“Иссиқлик электр станциялари” АЖнинг 2023 йил 27 июндаги 05-06/309-сонли маълумотномаси). Мазкур таклиф асосида корхоналар молиявий ҳисоботлари моддаларининг ўзгаришлари ва улар ўртасидаги алоқадорликка асосланиб, корхона иқтисодий салоҳиятини тезкор баҳолаш, молиявий, инвестицион ва бошқарув қарорларини қабул қилиш орқали иқтисодий салоҳиятни ўстиришнинг асосий йўналишларини аниқлаш, шунингдек, ҳамкор корхоналарнинг иқтисодий салоҳиятини тўғри аниқлаш орқали шартномавий мажбуриятларни ўз вақтида, сифатли бажариш имкони яратилган. Натижада, жамиятнинг дебиторлар бўйича шубҳали қарзлар резервини камайтиришга эришилган;
корхона иқтисодий салоҳиятини “ресурс-компетенция-имконият” тамойили асосида шакллантирилган жами 100 та кўрсаткич орқали комплекс таҳлил қилиш ва унинг натижаларини балли баҳолаш асосида “юқори”, “этарли”, “ўрта”, “паст” ва “қониқарсиз” гуруҳларга ажратиш мезонлари бўйича таклифи “Иссиқлик электр станциялари” АЖнинг бошқарув, маркетинг, ишлаб чиқариш ва иннновацион сиёсатларига оид йўл-хариталарида ҳамда молиявий-иқтисодий ҳолат мониторингини ўтказиш мезонларида ўз аксини топган (“Иссиқлик электр станциялари” АЖнинг 2023 йил 27 июндаги 05-06/309-сонли маълумотномаси). Ушбу таклиф корхоналар фаолияти, унинг самарадорлиги ва истиқболли лойиҳаларни амалга ошириш юзасидан бошқарувни илмий асосланган, таҳлилий ва ишончли ахборотлар билан таъминлашга хизмат қилган. Натижада жамият бошқарув органининг амалдаги норматив-ҳуқуқий ҳужжатларга мувофиқ аниқланадиган самарадорлик кўрсаткичларини кўтаришга эришилган.