Машарипова Зулхумар Атабековнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ўсимлик маҳсулотларини самарали қуритиш технологик жараёнини моделлаштириш ва қуритиш аппаратини такомиллаштириш», 02.00.16–Кимё технологияси ва озиқ-овқат ишлаб чиқариш жараёнлари ва аппаратлари (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.2.PhD/Т651.
Илмий раҳбар: Артиков Аскар Артикович, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат техника университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент кимё-технология институти, DSc.27.06.2017.Т.04.01.
Расмий оппонентлар: Қурбонов Жамшид Мажидович, техника фанлари доктори, профессор; Нигмаджанов Самуғжон Каримжонович, техника фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Бухоро муҳандислик-технология институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: капилляр-ғовак ўсимлик маҳсулотларини самарали қуритиш жараёнини моделлаштириш, технологияси ва қуритиш аппаратини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
капилляр-ғовакли ўсимлик маҳсулотларини қуритиш технологик жараёни ва қуритиш аппаратининг кўп поғонали тизимли таҳлил асосида математик моделлаштириш методи яратилган;
капилляр-ғовакли ўсимлик маҳсулотларини қуритиш жараёнини ҳисоблашда мувозанат ҳолатларининг математик боғлиқликларга кўра янгича ҳисоблашлар ҳамда компьютер дастурлари яратилган;
капилляр-ғовакли ўсимлик маҳсулотларини қуритиш жараёнига таъсир қилувчи параметрларнинг боғлиқлик тенгламаларидан қуритиш жараёнининг математик ва компьютер модели ишлаб чиқилган;
капилляр-ғовакли ўсимлик маҳсулотларини физик ва компьютер моделларининг адекватлиги аниқланган;
капилляр-ғовакли ўсимлик маҳсулотларини микротўлқинли қуритиш жараёни учун оптимал вариантлар аниқланган;
капилляр-ғовак ўсимлик маҳсулотларини қуритишда рационал даврий ва узлуксиз технологик режимлар яратилган ва қуритиш аппаратлари такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ўсимлик маҳсулотларини самарали қуритиш технологик жараёнини моделлаштириш ва қуритиш қурилмасини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
ўсимлик маҳсулотларини самарали қуритиш аппарати «Nasaf–Trade Invest» МЧЖда амалиётга жорий этилган («Ўзбекозиқовқатзахира»нинг 2017 йил 17 ноябрдаги LS 8/18-сон маълумотномаси). Натижада хомашёларнинг қуритиш давомида кимёвий, биологик, структуравий-реологик хоссаларини сақлаб қоладиган ва жараёнининг давомийлиги 1,8–2 баробарга қисқартирадиган қуритиш аппарати ишлаб чиқариш имконини берган;
ўсимлик маҳсулотларини самарали қуритишнинг комбинирланган технологияси «Nasaf–Trade Invest» МЧЖда амалиётга жорий этилган («Ўзбекозиқовқатзахира»нинг 2017 йил 17 ноябрдаги LS 8/18-сон маълумотномаси). Натижада қуритилаётган хомашёнинг кимёвий, биологик, структуравий хоссаларининг ўзгариши 18–22%га, умумий энергия сарфини 12%гача камайтириш, ишлаб чиқариш унумдорлигини 20–25% ошириш имконини берган.
