Аллахова Гулшихра Эрежепбаевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): “Умумтаълим муассасаларида ўқувчиларнинг креатив қобилиятларини ривожлантириш механизмларини такомиллаштириш”, 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (география) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.1.PhD/Ped6997.
Илмий раҳбар: Абдуллаева Дилноза Нарзуллаевна, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент
Диссертация бажарилган муассаса номи: Нукус давлат педгогика институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Шароф Рашидов номидаги Самарқанд давлат университети, DSc.03/30.12.2021.Gr.02.07.
Расмий оппонентлар: Комилова Нилуфар Қаршибоевна, география фанлари доктори, профессор; Сулайманова Дилдора Назаровна, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Урганч давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади умумтаълим муассасалари ўқувчиларининг креатив қобилиятларини ривожлантириш механизмларини такомиллаштириш бўйича тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
умумтаълим муассасаларида ўқувчиларнинг креатив қобилиятларини ривожлантириш механизмларини такомиллаштиришнинг педагогик имкониятлари таълим субектлари ижодий мулоқотининг дидактик мазмунини табиий-илмий билимларни ўзлаштириш продуктивлигини таъминлашга қаратилган анʼанавий ва ноанʼанавий ўқитишнинг педагогик траекториясини оддийдан мураккабга қараб интенсив ривожлантириш асосида аниқлаштирилган;
умумтаълим муассасаларида ўқувчиларнинг креатив қобилиятларини ривожлантириш механизмларини такомиллаштириш методикаси география таълимида ўқувчиларнинг креатив фаолиятини ташхислаш мазмуни когнитив фаоллик натижасида корпоративлик ва рефлексиф муносабатларнинг қайта алоқага киришга йўналтирилган ижодий-жараёнли микромуҳитни яратиш асосида такомиллаштирилган;
умумтаълим муассасаларида ўқувчиларнинг креатив қобилиятларини ривожлантириш география таълимида барқарор қўлланиладиган баҳолашнинг информацион ва аналитик мезонларнинг аниқлик даражасини прогностли қиёслаш ҳамда вербал мулоқотни таълимий мақсадларга кўра синтез қилиш, билимларни натижадорлик коеффицентига мос изчил мобиллаштириш асосида такомиллаштирилган;
география таълимида ўқувчиларнинг креатив қобилиятларини ривожлантириш самарадорлиги коррекция мезонларига мослаштиришнинг полимодал инфратузилмасини шакллантиришга ҳамда фанга оид мантиқий-эмпирик топшириқлар ечимни ўргатишга изчил устуворлик бериш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Умумтаълим муассасалари ўқувчиларида креатив қобилиятларини ривожлантириш механизмларини такомиллаштириш бўйича эришилган натижалари асосида:
умумтаълим муассасаларида ўқувчиларнинг креатив қобилиятларини ривожлантириш механизмларини такомиллаштиришнинг педагогик имкониятлари таълим субектлари ижодий мулоқотининг дидактик мазмунини табиий-илмий билимларни ўзлаштириш продуктивлигини таъминлашга қаратилган анъанавий ва ноанъанавий ўқитишнинг педагогик траекториясини оддийдан мураккабга қараб интенсив ривожлантириш асосида аниқлаштиришга оид таклифлар ПЗ - 2014-0906164153 рақамли “Илмий-педагогик ва ўқув-методик нашрлар орқали ўқитувчиларда информациявий таҳдидларга қарши курашиш механизмини ишлаб чиқиш” мавзусидаги амалий лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Қорақалпоғистон Республикаси Мактабгача ва мактаб таълими вазирлигининг 2024-йил 6-февралдаги 02-01/4-778-сон маълумотномаси; Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгашининг 2024-йил 5-февралдаги 07-06/10-02/127-сон маълумотномаси). Натижада география фанини ўқитишда ўқувчиларнинг креатив қобилиятларини ривожлантиришнинг педагогик тузилмасини ривожлантириш имкони кенгайтирилган;
умумтаълим муассасаларида ўқувчиларнинг креатив қобилиятларини ривожлантириш механизмларини такомиллаштириш методикаси география таълимида ўқувчиларнинг креатив фаолиятини ташхислаш мазмуни когнитив фаоллик натижасида корпоративлик ва рефлексиф муносабатларнинг қайта алоқага киришга йўналтирилган ижодий-жараёнли микромуҳитни яратиш асосида такомиллаштиришга оид таклифлар “Геоекологик маданият” ўқув қўлланмаси мазмуни (2023-йил)га сингдирилган (Қорақалпоғистон Республикаси Мактабгача ва мактаб таълими вазирлигининг 2024-йил 6-февралдаги 02-01/4-778-сон маълумотномаси; Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгашининг 2024-йил 5-февралдаги 07-06/10-02/127-сон маълумотномаси). Натижада география фани ўқитувчиларининг креатив фаолиятни ташкил этишнинг дидактик мазмунини ривожлантиришга шароит яратилган;
умумтаълим муассасаларида ўқувчиларнинг креатив қобилиятларини ривожлантириш география таълимида барқарор қўлланиладиган баҳолашнинг информацион ва аналитик мезонларнинг аниқлик даражасини прогностик қиёслаш ҳамда вербал мулоқотни таълимий мақсадларга кўра синтез қилиш, билимларни натижадорлик коеффициентига мос изчил мобиллаштириш асосида такомиллаштиришга оид таклифлари ПЗ-2017927124 рақамли “Фанлардан қорақалпоқ тилидаги изоҳли луғат ва унинг онлайн платформасини яратиш” мавзусидаги амалий лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Қорақалпоғистон Республикаси Мактабгача ва мактаб таълими вазирлигининг 2024-йил 6-февралдаги 02-01/4-778-сон маълумотномаси; Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгашининг 2024-йил 5-февралдаги 07-06/10-02/127-сон маълумотномаси). Натижада география таълимини замонавий таълим технологиялари асосида ташкил этиш ва таълим самарадорлигини ошириш имконияти оширилган;
география таълимида ўқувчиларнинг креатив қобилиятларини ривожлантириш самарадорлиги коррексия мезонларига мослаштиришнинг полимодал инфратузилмасини шакллантиришга устуворлик бериш ҳамда фанга оид мантиқий-эмпирик топшириқлар ечимни ўргатишга изчил устуворлик бериш асосида такомиллаштиришга оид таклифлар “Педагогика назарияси” дарслиги мазмунига сингдирилган (Қорақалпоғистон Республикаси Мактабгача ва мактаб таълими вазирлигининг 2024-йил 6-февралдаги 02-01/4-778-сон маълумотномаси; Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгашининг 2024-йил 5-февралдаги 07-06/10-02/127-сон маълумотномаси). Натижада ўқувчиларнинг креатив қобилиятларини ривожлантиришнинг дидактик таъминоти такомиллаштирилган.