Sayt test rejimida ishlamoqda


Уринов Суннатилло Худоёр ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ночизиқли электродинамиканинг қора туйнуклар атрофида астрофизик жараёнларга таъсири(ModMax назарияси мисолида)”, 01.04.02-Назарий физика ва 01.03.01-Астраномия (физика-математика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.3.PhD/ФМ1169
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: “ТИҚХММИ” Миллий тадқиқотлар университети қошидаги Фундаментал ва амалий тадқиқотлар институтидаги  ДСc.03/31.03.2022.Т/ФМ.10.04 рақамли Илмий кенгаш.
Илмий раҳбар:   Ибадов Р.М., физика-математика фанлари доктори, профессор, Абдужаббаров А.А., физика-математика фанлари доктори, профессор.
Расмий оппонентлар: Б.А.Тошматов, физика-математика фанлари доктори, профессор (Янги Ўзбекистон университети профессори); А.И.Мамаджанов, физика-математика фанлари номзоди, доцент  (Наманган муҳандислик-қурилиш институти)
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади тригонометрик йиғиндилар ёрдамида берилган бир жуфт натурал сонни бир вақтнинг оъзида тоъртта туб сонларнинг йиғиндиси коъринишида тасвирлашлар сони учун қуйидан баҳо олиш ҳамда деярли тенг қоъшилувчилар бўйича Голдбахнинг тернар муаммосини умумлаштириш масаласида ечимлари сони учун асимптотик формула олишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
    Қора туйнук яқинидаги горизонт тузилиши ва фотонларнинг ҳаракат тенгламалари ўрганилиб, уларнинг самарали потенсиал ва қора туйнук соясининг шаклига таъсири кўриб чиқилди. Бундан ташқари, ModMax қора туйнук параметрларининг, яъни, айланиш, заряд ва ModMax параметрларининг энергия чиқариш жараёнига таъсири ўрганилди. Тадқиқотлар натижасида, ModMax параметрини ошириш қора туйнук мавжуд бўлиш соҳасини кенгайтиради.
Зарядланган айланувчи ModMax қора туйнугининг воқеалар горизонти тузилиши қуйидагича ўзгаради: горизонт радиуси ModMax параметрларининг қиймати ошиши билан ўсади, заряд параметри ўсиши билан эса камаяди. Шунингдек, ModMax параметрларининг ошиши билан ички (Коши) горизонт радиуси камайиб, ташқи горизонт радиуси ўсиши кўрсатилди.
Эффектив потенсиалнинг фотон орбитасига мос келувчи максимум заряднинг ошиши ва ModMax параметрларининг ўзгармаган ҳолда чап томонга силжиши билан ошиши кўрсатилди .
Ҳамилтон-Якоби формуласи ва ўзгарувчиларни ажратиш усулидан фойдаланилиб, қора туйнук атрофидаги фотоннинг ҳаракат тенгламаси ҳосил қилинган. Геодезик тенгламалар ёрдамида қора туйнук соясининг кўринадиган шакли фазовий координаталарида аниқланди. ModMax параметрларининг ошиши билан қора туйнук соясининг  катталашиши аниқланган.
Заряд ва ModMax параметрларининг мавжудлиги туфайли фотон орбитасининг камайиши кузатилди. Кучсиз гравитацион линзаланиш таҳлили шуни кўрсатдики, Дёник ModMax параметрларининг мавжудлиги оғиш бурчагини камайтиради.
Ўзгармас плазма ҳолатида плазма параметри ошиши билан фотон ва соя радиусининг камайиши аниқланди.
Қора туйнукнинг эргосфера қалинлиги заряд ва айланиш параметрларининг ошиши билан ортиб боради, ModMax параметрларининг ошиши билан эса ингичкалашади.
Қора туйнукнинг ички барқарор айланувчи орбитаси (ИСCО) радиуси ModMax параметрларининг ошиши билан ортади, қора туйнукнинг заряди ошиши билан эса ИСCО радиуси камаяди.
Қора туйнук горизонти яқинида иккита масага эга бўлган синов зарраларнинг тўқнашиши натижасида энергия чиқариш жараёнининг таҳлили шуни кўрсатдики, экстемал қора туйнук ҳолатида марказий масса энергияси чексиз юқори бўлиши мумкин, аммо нодаврий қора туйнукларда бундай бўлмайди.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Модернизацияланган гравитация  назариясида электромагнит майдон ва зарядланган заррачалар ҳаракатининг ишлаб чиқилган математик моделлари асосида:
магнитланган заррачаларнинг ҳаракатланиш хусусияти ва магнит эффектлари хитойлик олимлар томонидан Шанхайдаги Фудан университетида (ФУ) ишлатилган (Фу, Хитой, 2023-йил 3-феврал). Натижасида, заррачаларнинг магнит зарядининг қиймати ва бу зарралар орбиталаридаги деформацияланган фазо эффектлари ҳисоблаб чиқилган;
зарядланган заррачалар ҳаракати бўйича натижалар хорижий тадқиқотчиларнинг ишларида қўлланилган, магнитланган заррачаларнинг айланадиган қора ўра атрофидаги таъсирини тавсифлаш учун юқори импакт факторли хорижий журналларда чоп этилган 3 дан ортиқ илмий мақолаларда  фойдаланилган. Илмий натижаларнинг қўлланилиши, модернизацияланган гравитация назариялари доирасида электромагнит майдон ва магнитланган зарраларнинг компакт ўбектлар атрофидаги ҳаракати ҳақида маълумот олинган.

 

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish