Матмуратов Азизбек Абдикаримович
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтиссослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Фаридиддин Аттор маънавий-ахлоқий қарашларининг антропологик-педагогик имкониятлари”, 13.00.01 – Педагогика назарияси. Педагогик таълимотлар тарихи (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.3PhD/Ped3828.
Илмий раҳбар: Хажиева Мақсуда Султановна, педагогика фанлари доктори, профессор
Диссертация бажарилган муассаса номи: Урганч давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Нукус давлат педагогика институти, DSc.03/30.12.2019.Ped.34.01.
Расмий оппонентлар: Пазилова Меруерт Эрмекбаевна, педагогика фанлари доктори, профессор; Ходжаев Бегзод Худойбердиевич, педагогика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Фаридиддин Аттор маънавий-ахлоқий қарашларининг антропологик-педагогик имкониятларини аниқлаштириш ва уларни таълим-тарбия жараёнларида қўллаш бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III.     Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Фаридиддин Аттор маънавий-ахлоқий қарашларининг ретроспектив таҳлили “поетик” ва нарратив педагогиканинг метофорик-тимсолли, аналитик-синтетик, синектик жиҳатларининг маънавий-руҳий покланиш, қалб уйғоқлиги, фикрнинг тиниқлиги ва рационаллиги каби транссендентал қадриятлар билан витагенлик даражаси идентивлигини корреляция қилиш орқали аниқлаштирилган;
Фаридиддин Аттор маънавий-ахлоқий қарашларининг антропологик-педагогик имкониятлари таълим-тарбия жараёнларининг субекти сифатида талаба шахсининг универсал, эркин, масъулиятли тарзда идрок этишнинг антропоцентрик йўналганлиги, инсонпарварлик тамойиллари, шахсга йўналтирилган ёндашувлар билан мутафаккир қарашларининг ўзаро туташ эканлигининг фактологик таҳлилига устуворлик бериш орқали такомиллаштирилган;
 Фаридиддин Аттор маънавий-ахлоқий қарашларининг таълимий-тарбиявий аҳамияти мутафаккирнинг суфийлик, маърифатпарварлик, инсонпарварлик, меҳр-оқибат, бағрикенглик билан боғлиқ фикрларининг маънавий менторлик, фасилитаторлик, феноменологик таълим парадигмаси, толерантлик педагогикасидаги етакчи ғоялар, тамойиллар ва педагогик инвариантлар билан бевосита алоқадорлигини  қатъий белгилаш орқали аниқлаштирилган;
Фаридиддин Аттор маънавий-ахлоқий қарашларидан таълим-тарбия жараёнида фойдаланишнинг педагогик моделини методологик ва ташкилий педагогик компоненти интерналлик, экстерналлик, консептуаллик тамойилларининг конструктив, коллаборатив, рефлектив, интегратив ёндашувлар билан қайта алоқасини жукстапозицион, герменевтик, бинар ўқитиш техникалари воситасида таъминланишига эришишнинг мақбул даражасини бевосита ҳисобга олиш орқали такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Фаридиддин Атторнинг маънавий-ахлоқий қарашларининг антропологик-педагогик имкониятларини такомиллаштиришга доир тадқиқот натижалари асосида:
Фаридиддин Аттор маънавий-ахлоқий қарашларининг ретроспектив таҳлилини “поетик” ва нарратив педагогиканинг метофорик-тимсолли, аналитик-синтетик, синектик жиҳатларининг маънавий-руҳий покланиш, қалб уйғоқлиги, фикрнинг тиниқлиги ва рационаллиги каби транссендентал қадриятлар билан витагенлик даражаси идентивлигини корреляция қилиш орқали аниқлаштириш, Фаридиддин Аттор маънавий-ахлоқий қарашларининг антропологик-педагогик имкониятларини таълим-тарбия жараёнларининг субъекти сифатида талаба шахсининг универсал, эркин, масъулиятли тарзда идрок этишнинг антропоцентрик йўналганлиги, инсонпарварлик тамойиллари, шахсга йўналтирилган ёндашувлар билан мутафаккир қарашларининг ўзаро туташ эканлигининг фактологик таҳлилига устуворлик бериш орқали такомиллаштирига доир таклиф ва тавсиялардан 70110101 – Педагогика назарияси ва тарихи мутахассислиги магистрантлари учун “Педагогика назарияси ва тарихи. 1-қисм” номли дарслигини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Олий таълим, фан ва инновациялари вазирлигининг 2023-йил 27-мартдаги 68-сон буйруғи, 68-875-рақамли гувоҳнома). Натижада, бўлажак педагог-тадқиқотчиларнинг “поетик” ва нарратив педагогикага доир билимларни таркиб топтиришга хизмат қилган;
Фаридиддин Аттор маънавий-ахлоқий қарашларининг таълимий-тарбиявий аҳамиятини мутафаккирнинг суфийлик, маърифатпарварлик, инсонпарварлик, меҳр-оқибат, бағрикенглик билан боғлиқ фикрларининг маънавий менторлик, фасилитаторлик, феноменологик таълим парадигмаси, толерантлик педагогикасидаги етакчи ғоялар, тамойиллар ва педагогик инвариантлар билан бевосита алоқадорлигини  қатъий белгилаш орқали аниқлаштиришга доир амалий таклиф ва тавсиялардан Республика ёшлар маркази Хоразм вилоят бўлинмасида бажарилган №2.655. “Хоразм вилоятида ёшлар дафтарига кирган ёшларни, банд бўлмаган ёшларни ва ижтимоий ҳимояга эҳтиёжманд оила фарзандларини касб-ҳунар, илм-фан тўгаракларида ўқитишни ташкил қилиш” номли амалий фундаментал лойиҳасининг ёшларда ҳаётий компетенцияларни ривожлантириш қисмини бажаришда фойдаланилган (Тошкент давлат педагогика университетининг 2023-йил  11-октябрдаги 02-07-4558/04-сон далолатномаси). Натижада, тўгарак машгʻулотларида маърифатпарварлик гʻояларини кенг таргʻиб қилишга эришилган;
Фаридиддин Аттор маънавий-ахлоқий қарашларидан таълим-тарбия жараёнида фойдаланишнинг педагогик моделини методологик ва ташкилий педагогик компонентини интерналлик, экстерналлик, консептуаллик тамойилларининг конструктив, коллаборатив, рефлектив, интегратив ёндашувлар билан қайта алоқасини жукстапозицион, герменевтик, бинар ўқитиш техникалари воситасида таъминланишига эришишнинг мақбул даражасини бевосита ҳисобга олиш орқали такомиллаштиришга доир амалий таклиф ва тавсиялардан 70110101 – Педагогика назарияси ва тарихи мутахассислиги магистрантлари учун “Педагогика назарияси ва тарихи. 1-қисм” номли дарслигини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Олий таълим, фан ва инновациялари вазирлигининг 2023-йил 27-мартдаги 68-сон буйруғи, 68-875-рақамли гувоҳнома). Натижада, бўлажак педагог-тадқиқотчиларнинг педагогиканинг прагматик аспектлари ва педагогик фикрлар тараққиётига доир билимларини мустаҳкамлашга эришилган.