Safarov Jo‘rabek Shakarovichning

falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi  haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.

Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Vertikal yo‘nalishda bir jinsli bo‘lmagan muhitlarda yopishqoqlik-elastiklik tenglamalari uchun teskari masalalar»,   01.01.02–Differensial tenglamalar va matematik fizika (fizika-matematika fanlari).

Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2018.3.PhD/FM133.

Ilmiy rahbar: Durdiev Durdimurod Qalandarovich, fizika-matematika fanlari doktori.

Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Matematika instituti.

IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasalar nomi, IK raqami: O‘zbekiston Milliy universiteti, Matematika instituti, DSc.27.06.2017.FM.01.01.

Rasmiy opponentlar: Hasanov Aqnazar Bekdurdievich, fizika-matematika fanlari doktori, professor; Qodirqulov Baxtiyor Jalilovich, fizika-matematika fanlari doktori.

Yetakchi tashkilot: Toshkent shahridagi Turin politexnika universiteti.

Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.

II. Tadqiqotning maqsadi: dinamik, diffuzion omillar, «eskirish» va «yuklanish» hodisalari hisobidan cho‘kma hosil bo‘lish jarayonining ko‘p bosqichli bo‘lishini hisobga olib, suspenziyalarning g‘ovak muhitlarda sizishi va modda ko‘chishi jarayonining matematik modellarini takomillashtirish va sonli echishdan iborat.

III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:

x o‘zgaruvchi bo‘yicha chekli va cheksiz sohada giperbolik tipdagi integro- differensial tenglama uchun teskari masala lokal echimi mavjudligi, yagonaligi va shartli turg‘unligi isbotlangan;

qaralayotgan muhit zichligi va Lame parametrlari o‘zgarmas bo‘lganda x o‘zgaruvchi bo‘yicha chekli sohada yopishqoqlik-elastiklik tenglamasi uchun teskari masala global bir qiymatli echilishi ko‘rsatilgan hamda turg‘unlik baholari olingan;

x o‘zgaruvchibo‘yicha chekli sohada muhit zichligi va Lame parametrlari x o‘zgaruvchining biror funksiyasi bo‘lganda yopishqoqlik-elastiklik tenglamasi uchun teskari masala global bir qiymatli echilishi ko‘rsatilgan hamda turg‘unlik baholari olingan;

akustika integro-differensial tenglamasi uchun teskari masalaning echilishi isbotlangan.

IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.  

Vertikal yo‘nalishda bir jinsli bo‘lmagan muhitlarda yopishqoqlik-elastiklik tengalamalar uchun teskari masalalarga oid olingan natijalar asosida:

teskari masalalarni tadqiq etishning taklif etilgan usuli AAAA-A18-118032690251-2 raqamli «Geofizik va injenerlik masalalarida gidrodinamika hamda issiqlik vazn almashish masalalarini sonli echish va matematik modellashtirish» loyihada anizotrop muhitlarda elektr yopishqoqlik-elastiklik koeffisientli teskari masalalarni  tadqiq etishda foydalanilgan (Rossiya Fanlar akademiyasi Vladikavkaz ilmiy markazi filiali Janubiy Matematika institutining 2018 yil 19 iyundagi 57-son ma’lumotnomasi). Ilmiy natijalarning qo‘llanilishi yopishqoq-elastik muhit asosiy xarakteristikalarini aniqlash sonli algoritmini ishlab chiqish imkonini bergan;

vertikal yo‘nalishda bir jinsli bo‘lmagan muhitlarda yopishqoqlik-elastiklik tenglamalarining topilgan koeffisientlari  OT-F4-02 raqamli «Holatlar to‘plami cheksiz bo‘lgan matematik fizika modellari termodinamikasi» loyihada izotrop va anizotrop muhitlarda elektr yopishqoqlik-elastiklik hamda termik yopishqoqlik-elastiklik tenglamalari to‘g‘ri va teskari masalalarini tadqiq etishda qo‘llangan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta-maxsus ta’lim vazirligining 2018 yil 30 avgustdagi 89-03-3092-son ma’lumotnomasi). Ilmiy natijalarning qo‘llanilishi izotrop va anizotrop muhitlarda elektr yopishqoqlik-elastiklik hamda termik yopishqoqlik-elastiklik tenglamalari yadrosi va koeffisientlarini aniqlash imkonini bergan.