Рашидов Ойбек Расуловичнинг

фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбекистонда совет ҳокимиятининг миллий сиёсатида давлат идораларининг маҳаллийлаштирилиши (1918–1933 йй.)”, 07.00.01–Ўзбекистон тарихи (тарих фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2018.1.PhD/Tar242.

Илмий раҳбар: Ражабов Қаҳрамон Кенжаевич, тарих фанлари доктори, профессор.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Миллий университети.

ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети, Қорақалпоқ ижтимоий фанлар илмий-тадқиқот институти, DSc.27.06.2017.Tar.01.04.

Расмий оппонентлар: Расулов Абдулла Нуритдинович, тарих фанлари доктори, профессор; Бобожонова Дилором Бобожоновна, тарих фанлари доктори, профессор.

Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.

Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади: Ўзбекистонда совет ҳокимиятининг миллий сиёсатида давлат идораларини маҳаллийлаштиришнинг моҳияти ва мазмунини очиб беришдан иборат.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

Туркистон, Бухоро ва Хоразм республикаларидаги давлат бошқаруви идораларида кадрларни жой-жойига қўйиш учун расмий рус тили ва туб халқлар тилларининг ўрни ва нисбий мувозанатидаги номутаносиблик аниқланган;

марказдан Ўзбекистонга келган русийзабон ходимлар томонидан маҳаллийлаштириш сиёсатининг яхши қабул қилинмаганлиги, бошқарув структурасида маҳаллий кадрларнинг тайёрланишига салбий таъсир кўрсатганлиги исботланган;

давлат идораларини маҳаллийлаштириш сиёсатида унинг мазмун-моҳияти сезиларли ўзгартирилган ҳолда асосий эътибор маҳаллий кадрларни тайёрлашга эмас, балки совет ҳокимиятининг турли бошқарув идораларини аҳолига яқинлаштиришга қаратилганлиги исботланган;

маҳаллийлаштириш ишларининг марказий идораларда чекланган тарзда олиб борилганлиги, миллий кадрлар назоратда тутилганлиги, уларнинг “миллатчи” ва “халқ душмани” каби сохта айбловлар билан қатағонга тортиб турилганлиги аниқланган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.

Ўзбекистонда совет ҳокимиятининг миллий сиёсатида давлат идораларининг маҳаллийлаштирилиши юзасидан ишлаб чиқилган илмий хулоса ва таклифлар асосида:

давлат идораларини маҳаллийлаштириш масаласининг назарий асослари, босқичлари, уни амалга оширилишида миллий тиллар ва маҳаллий кадрларнинг ўрни, русийзабон ходимларнинг маҳаллийлаштириш ишларига тўсқинлик қилиши  тўғрисидаги маълумотлар Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Тарих институтида олиб борилган ИФА-2012-1-4 рақамли “Ўзбекистоннинг совет давридаги тарихи (1917-1991 йиллар). 2-жилд” мавзусидаги инновацион лойиҳа доирасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси 2018 йил 19 апрелдаги 3/1255-1014-сон маълумотномаси). Ушбу илмий натижалар ва хулосаларнинг қўлланилиши Ўзбекистоннинг совет бошқаруви даври тарихидаги айрим муҳим назарий муаммоларининг ечими сифатида хизмат қилган;

совет бошқарувидаги Туркистон АССР, Бухоро Халқ Совет Республикаси, Хоразм Халқ Совет Республикаси ҳамда Ўзбекистон ССРда давлат идораларини маҳаллийлаштириш соҳасида фаолият юритган миллий кадрларнинг назоратда тутилганлиги, уларни “антипартиявий”, “ёт элементлар” каби сохта айбловлар билан қатағон қилинганлигига оид маълумотлардан Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги “Қатағон қурбонлари хотираси” давлат музейи “Туркистон Муҳторияти ҳукуматининг тугатилиши ва совет давлати қатағон сиёсатининг бошланиши (1917-1924 йиллар)” мавзусидаги 3-бўлим ҳамда “30-йилларнинг бошларидаги сиёсий қатағонлар” мавзусидаги 6-бўлимнинг музей экспозициясини бойитишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги “Қатағон қурбонлари хотираси” давлат музейининг 2018 йил 4 майдаги 85-сон маълумотномаси). Бундаги натижалар миллий манфаатлар йўлида бегуноҳ қурбон бўлганларнинг  хотирасини тиклашда ҳамда ёш авлодни Ватанга муҳаббат ва садоқат руҳида тарбиялашда муҳим аҳамият касб этади.