Тажибаев Комилжон Қурбановичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Маҳаллий истеъмол бозорларида кичик бизнес субектлари рақобатбардошлигини ошириш механизми  (Наманган вилояти мисолида)», 08.00.15 – Тадбиркорлик ва кичик бизнес иқтисодиёти.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.1.PhD/Iqt1623.
Илмий раҳбар: Сирожидинов Камолиддин Икромиддинович, иқтисодиёт фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Наманган муҳандислик-технология институти, PhD.03/27.05.2020.I.66.03.
Расмий оппонентлар: Арипов Ойбек Абдуллаевич,  иқтисодиёт фанлари доктори, доцент;   Ибрагимов Исроил Усманович,  иқтисодиёт фанлари фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Фаргона давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: маҳаллий истеъмол бозорларида кичик бизнес субектлари рақобатбардошлигини ошириш механизмларини такомиллаштириш бўйича илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
услубий ёндашувга кўра “кичик бизнес субекти рақобатбардошлиги” иқтисодий категориясининг мазмуни унинг рақобатбардош маҳсулот ишлаб чиқариш қобилияти, мамлакат ичида ва ундан ташқарида мазкур тармоқнинг бошқа корхоналарига нисбатан рақобатдош устунликларини акс эттириб, фақат бир тармоққа мансуб корхоналар гуруҳи доирасида баҳолаш мумкинлиги сабабли рақобатбардошлик даражасини баҳолаш ўз таркибига таққослаш учун асосий объектларни танлашни олиши нуқтаи назаридан такомиллаштирилган;
кичик бизнес субектларининг рақобатбардошлигини баҳолашда мазкур тоифага мансуб бўлган ҳар бир корхонада ишлаб чиқарилаётган маҳсулотлар сифати ва нархининг ўзаро нисбат тавсифи орқали намоён бўлувчи “ўта кучли рақобатбардош”  2), “кучли рақобатбардош”  ), “мувозанатли рақобат”  , “паст рақобатбардош”  , “ўта паст рақобатбардош”   гуруҳ чегараларига кўра ёндашиш таклифи асосланган;
Наманган вилоятидаги кичик бизнес субектларининг рақобатбардошлигини корхона тўғрисида харидорларнинг ижобий таассуроти (ХТ), товар етказиб бериш шартномаларини бажариш сифати (ШС), маҳсулотларнинг янгиланиб бориши даражаси (МЯ), юқори сифатли маҳсулот ишлаб чиқариш (ЮС) омилларининг мақбул нисбати (0,17; 0,24; 0,21; 0,28) ни таъминлаш орқали ошириш таклифи асосланган;
Наманган вилояти маҳаллий истеъмол бозорларида кичик бизнес субектларининг рақобатбардошлигини давлат томонидан қўллаб-қувватлаш орқали ривожланиши тенденсияларини ўзгариши модели асосида 2030 йилга қадар прогноз кўрсаткичлари ишлаб  чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Маҳаллий истеъмол бозорларида кичик бизнес субектлари рақобатбардошлигини ошириш механизми бўйича олинган илмий натижалар асосида:  
услубий ёндашувга кўра “кичик бизнес субекти рақобатбардошлиги” иқтисодий категориясининг мазмунини унинг рақобатбардош маҳсулот ишлаб чиқариш қобилияти, мамлакат ичида ва ундан ташқарида мазкур тармоқнинг бошқа корхоналарига нисбатан рақобатдош устунликларини акс эттириб, фақат бир тармоққа мансуб корхоналар гуруҳи доирасида баҳолаш мумкинлиги сабабли рақобатбардошлик даражасини баҳолаш ўз таркибига таққослаш учун асосий объектларни танлашни олиши нуқтаи назаридан такомиллаштиришга оид назарий-услубий материаллардан олий ўқув юртлари талабалари учун тавсия этилган “Агросаноат мажмуасида маркетинг” номли ўқув қўлланмани тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим фан ва инновациялар вазирлигининг 2023 йил 22-декабрдаги 537-сонли буйруғи). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида талабаларда рақобатбардошлик даражасини баҳолаш ўз таркибига таққослаш учун асосий объектларни танлашни олиши нуқтаи назаридан такомиллаштирилган “кичик бизнес субекти рақобатбардошлиги” иқтисодий категориясининг мазмунига оид назарий билимлар ҳосил қилиш имкони яратилган;
кичик бизнес субектларининг рақобатбардошлигини баҳолашда мазкур тоифага мансуб бўлган ҳар бир корхонада ишлаб чиқарилаётган маҳсулотлар сифати ва нархининг ўзаро нисбат тавсифи орқали намоён бўлувчи “ўта кучли рақобатбардош”  2), “кучли рақобатбардош”  ), “мувозанатли рақобат”  , “паст рақобатбардош”  , “ўта паст рақобатбардош”   гуруҳ чегараларига кўра ёндашиш таклифидан Наманган вилоятидаги “Наманган таъмирлаш ва бутлаш” МЧЖ амалиётида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Савдо-саноат палатасининг 2024 йил 26 июлдаги 13/08-3-4-10294-сонли  маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида “Наманган таъмирлаш ва бутлаш” МЧЖ фаолият рентабеллигининг 4,1 пунктга яхшиланишига олиб келган;
Наманган вилоятидаги кичик бизнес субектларининг рақобатбардошлигини корхона тўғрисида харидорларнинг ижобий таассуроти (ХТ), товар етказиб бериш шартномаларини бажариш сифати (ШС), маҳсулотларнинг янгиланиб бориши даражаси (МЯ), юқори сифатли маҳсулот ишлаб чиқариш (ЮС) омилларининг мақбул нисбати (0,17; 0,24; 0,21; 0,28) ни таъминлаш орқали ошириш таклифидан Наманган вилоятидаги “Наманган таъмирлаш ва бутлаш” МЧЖ амалиётида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Савдо-саноат палатасининг 2024 йил 26 июлдаги 13/08-3-4-10294-сонли  маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида “Наманган таъмирлаш ва бутлаш” МЧЖда ишлаб чиқарилган ҳар бир товарини бозорда сотиш улушининг ўзгаришини ва уларнинг корхона сотув ҳажмидаги улуши ўзгаришини ҳисобга олган ҳолда корхона рақобатбардошлиги интеграл кўрсаткичининг динамикаси аниқланиб, корхона рақобатбардошлиги интеграл кўрсаткичи 2021 йилдаги 0,0724 дан 2022 йилда 0,1798 гача ошган;
Наманган вилояти маҳаллий истеъмол бозорларида кичик бизнес субектларининг рақобатбардошлигини давлат томонидан қўллаб-қувватлаш орқали ривожланиши тенденсияларини ўзгариши модели асосида 2030 йилга қадар ишлаб  чиқилган прогноз кўрсаткичларидан “Наманган вилояти кичик бизнес субектларнинг 2030 йилгача бўлган рақобат стратегиялари”ни ишлаб  чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Савдо-саноат палатасининг 2024 йил 26 июлдаги 13/08-3-4-10294-сонли  маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида  Наманган вилоятида узоқ муддатли истиқболда маҳаллий истеъмол бозорларида кичик бизнес субектларининг рақобатбардошлигини таъминлашнинг асосий параметрларининг аниқлиги ва ўзаро мувофиқлигини таъминлаш имкони яратилган.