Номонова Юлдуз Сойибнозор қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Тижорат банкларида корпоратив бошқарувни такомиллаштириш орқали хорижий инвестицияларни жалб қилиш йўллари», 08.00.07 – Молия, пул муомаласи ва кредит (иқтисодиёт фанлари)
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2.PhD/Iqt2983.
Илмий раҳбар: Жумаев Нодир Ҳосиятович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: “Ипотека-банк”акциядорлик тижорат ипотека банки.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИK рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/10.12.2019.I.16.01.
Расмий оппонентлар: Алимардонов Илҳом Музрабшохович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Гадоев Суҳроб Жумакулович, PhD, доцент.
Етакчи ташкилот: АТ «Алоқабанк».
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади тижорат банкларида корпоратив бошқарувни такомиллаштириш орқали хорижий инвестицияларни жалб қилиш йўллари бўйича илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
тижорат банкларида корпоратив бошқарув кодексини қабул қилиш жараёнида бизнеснинг барқарор ривожланишига таъсир кўрсатувчи янгиланган корпоратив бошқарув стандартлари асосида ички ўзгаришларни бошқариш бошқармасини ташкил этиш таклифи ишлаб чиқилган;
фонд бозорини ривожлантириш орқали хорижий институционал инвесторларни миллий капитал бозорига фаол жалб этиш, IPO ва SPO еврооблигацияларини халқаро ВЕНА фонд биржасига жойлаштириш орқали тижорат банкини халқаро рейтинг ва индексларда йўналишлар бўйича барқарор кутилма даражасига эришишини таъминлаш асосланган;
инвестиция лойиҳаларини молиялаштиришда тижорат банкларининг иштирокини фаоллаштириш, банкларда лойиҳалар бошқариш идораси (PMO)ни ташкил қилиш орқали жалб қилинган ёки жалб қилиниши режалаштирилаётган инвестицион маблағларнинг сарфланиш даражаси бўйича тўлиқ маълумотлар шакллантириш ҳамда уларнинг самарали тақсимланиши устидан назорат олиб бориш таклифи асосланган;
тижорат банки Кузатув кенгаши ўз фаолиятини йилига бир марта баҳолаши ҳамда Кузатув кенгаши фаолиятини мустақил эксперт томонидан 3 йилда бир марта баҳолаш тизимини жорий қилиш асосида тижорат банклари фаолиятида кузатув кенгашининг масъуллигини ошириш ва ўрнини мустаҳкамлаш таклифи асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий этилиши.
Тижорат банкларида корпоратив бошқарув самарадорлигини таъминлаш орқали банкнинг инвестицион жозибадорлигини ошириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
тижорат банкларида корпоратив бошқарув кодексини қабул қилиш жараёнида бизнеснинг барқарор ривожланишига таъсир кўрсатувчи янгиланган корпоратив бошқарув стандартлари асосида ички ўзгаришларни бошқариш бошқармасини ташкил этиш таклифидан «Ипотека-банк» АТИБ Корпоратив бошқарув стандартларини қабул қилиш жараёнида фойдаланилган («Ипотека-банк» АТИБнинг 2024-йил 21-майдаги 1-4.1/5185-сонли маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида Ипотека-банк тизимида янгиланган корпоратив бошқарув стандартлари асосида ички ўзгаришларни бошқариш бошқармаси ташкил этилиб, ходимларнинг ишлаш самарадорлигини 30%га ошириш ва негатив фикрлаш даражасини 35%га камайтириш имконини берган;
фонд бозорини ривожлантириш орқали хорижий институционал инвесторларни миллий капитал бозорига фаол жалб этиш, IPO ва SPO еврооблигацияларини халқаро ВЕНА фонд биржасига жойлаштириш орқали тижорат банкини халқаро рейтинг ва индексларда йўналишлар бўйича барқарор кутилма даражасига эришишини таъминлаш таклифидан «Ипотека-банк» АТИБнинг ўрта муддатли стратегиясини ишлаб чиқишда фойдаланилган («Ипотека-банк» АТИБнинг 2024-йил 21-майдаги 1-4.1/5185-сонли маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида 2024-йил 25-апрелда Ипотека-банкнинг 1,4 триллион сўмлик уч йиллик еврооблигациялари халқаро Вена фонд биржасида йиллик 20,5% купон ставкаси билан муваффақиятли жойлаштирилиб, Ипотека-банкнинг Moody's “Ba3 (барқарор)”, Fitch Ratings “Ипотека кредитлари бўйича кучли францҳиза”, S&P Global Ratings “BB-/B (барқарор)” халқаро рейтингларини янгилаш имконини берган;
инвестиция лойиҳаларини молиялаштиришда тижорат банкларининг иштирокини фаоллаштириш, банкларда лойиҳалар бошқариш идораси (PMO)ни ташкил қилиш орқали жалб қилинган ёки жалб қилиниши режалаштирилаётган инвестицион маблағларнинг сарфланиш даражаси бўйича тўлиқ маълумотлар шакллантириш ҳамда уларнинг самарали тақсимланиши устидан назорат олиб бориш таклифдан “Ипотека-банк”АТИБнинг трансформация қилиш жараёнларида фойдаланилган («Ипотека-банк» АТИБнинг 2024-йил 21-майдаги 1-4.1/5185-сонли маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида 2021-йил октябр ойида Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ва Венгриянинг ОТП банки билан банкни хусусийлаштириш бўйича Меморандум имзоланган бўлса, 2023-йил 15-июнда Венгриянинг ОТП банки Ипотека-банкнинг расман асосий акциядорига айланиш имконини берган;
тижорат банки Кузатув кенгаши ўз фаолиятини йилига бир марта баҳолаши ҳамда Кузатув кенгаши фаолиятини мустақил эксперт томонидан 3 йилда бир марта баҳолаш тизимини жорий қилиш асосида тижорат банклари фаолиятида кузатув кенгашининг масъуллигини ошириш ва ўрнини мустаҳкамлаш таклифидан «Ипотека-банк»АТИБ Корпоратив бошқарув кодексини қабул қилиш жараёнида фойдаланилган («Ипотека-банк» АТИБнинг 2024-йил 21-майдаги 1-4.1/5185-сонли маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида 2023-йил давомида Ипотека-банк Кузатув кенгаши томонидан ўтказилган корпоратив бошқарув, бизнес соҳалар, ИТ, риск ва капитални бошқариш стратегиялари, ички назорат, аудит ва комплайенс йўналишига алоқадор 57 тадан зиёд стратегик масалаларни муҳокама қилиш имконини берган.