Маъруфов Мансурбек Мусажоновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Табиий атроф-муҳит омилларидан фойдаланиб жисмоний тарбия машғулотлари самарадорлигини оширишнинг педагогик асослари (талабалар мисолида)”, 13.00.04 – Жисмоний тарбия, спорт машғулотлари, соғломлаштириш ва адаптив жисмоний тарбия назарияси ва методикаси; 13.00.01 – Педагогика назарияси. Педагогик таълимотлар тарихи (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.4. PhD/Ped.2630.
Илмий раҳбар: Мухаммадийев Комил Бурхонович педагогика фанлари доктори (DSc), доцент.  
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети.
Илмий Кенгаш фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети, DSc.03/30.12.2019.Ped.28.01.
Расмий оппонентлар: Исакулова Нилуфар Жаникуловна, педагогика фанлари доктори (DSc), профессор; Холмуродов Лазиз Зарифбоевич, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Гулистон давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади табиий атроф-муҳит омилларидан фойдаланиб жисмоний тарбия машғулотлари самарадорлигини оширишни педагогик асослашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
    талабаларда жисмоний ва функсионал тайёргарлик кўрсаткичлари табиий атроф-муҳит омилларини жисмоний, психоемоционал ва организмига бўлган таъсир даражасини аниқловчи Рофес  диагностикаси ва тўлқинсимон, жадал каби турли жисмоний юкламаларни микротциклларда табақалаштириб қўллаш орқали такомиллаштирилган;
талабаларнинг жисмоний тарбия машғулотларидан сўнг, функсионал ҳолати (систолик, диастолик қон босими, юрак қисқариш частотаси, Генчи ва Штанге пробалари) ва гемодинамик ўзгаришлари микроиқлимли, соғлом ва барқарор табиий муҳит ҳолатида олиб борилган соғломлаштирувчи машғулот-олди нафас машқлари ва тикловчи компенсацион воситаларини оптималлаштириш асосида тайёргарлик жараёнини тартибга солиш услублари, воситалари ҳамда мотор зичлиги каби тайёргарлик компонентлари меъёрлаштирилган;
талабаларнинг жисмоний ривожланиши, руҳий қизиқиши, машғулотларга тайёргарлиги, ахлоқий тарбиясининг интеграл кўрсаткичлари, мусобақаларда иштироки  табиий атроф-муҳитда олиб борилган жисмоний тарбия машғулотлари жараёнида герменевтик (маънони талқин қилиш, тушуниш, тушунтириш, изоҳлаш, шарҳлаш) усулни психоемоционал ва функсионал ҳолатига индивидуал ёндашган ҳолда қўллаш орқали такомиллаштирилган;
турли шароитларда умумжисмоний таёргарликни ривожлантиришга қаратилган машқлар ва гигиеник талаб мезонлари жисмоний ва функсионал ҳолатининг прогматив кўрсаткичлари асосида такомиллиштирилган.
    IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Табиий атроф-муҳит омилларидан фойдаланиб жисмоний тарбия машғулотлари самарадорлигини оширишнинг педагогик асослари бўйича олинган илмий натижалар асосида:
табиий атроф-муҳит омилларидан фойдаланиб жисмоний тарбия машғулотлари жараёнида талабаларнинг жисмоний ва функционал холатини ривожлантиришга қаратилган юкламаларни тўлқинсимон ҳамда жадал қўллаш методикаси Тошкент давлат транспорт университети талабаларининг жисмоний тарбия машғулотлари жараёнига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси спортни ривожлантириш вазирлигининг 2022-йил 25-октабрдаги
06-01/06/13/7093-сон маълумотномаси), Натижада, талабаларнинг жисмоний тайёргарлиги даражаси ўртача – 10-12% га, функсионал ҳолати – 6,2-7,5% га, организмнинг тикланиш суръати – 6% га, жисмоний тарбия машғулотларига бўлган қизиқиши – 13-15% га ортганлиги қайд этилган”;
жисмоний тарбия машғулотларидан сўнг, талабаларнинг функсионал ҳолати (систолик, диастолик қон босими, юрак қисқариш частотаси, Генчи ва Штанге пробалари) ва гемодинамик ўзгаришлари микроиқлимли соғлом ва барқарор табиий муҳит ҳолатида олиб борилган соғломлаштирувчи машқларни индивудвал қўллаш ҳамда оптималлаштириш асосида меъёрлаштирилиб, Тошкент давлат транспорт университети талабаларининг жисмоний тарбия ўқув машғулотлари жараёнига қўлланилган (Ўзбекистон Республикаси спортни ривожлантириш вазирлигининг 2022-йил, 25-октабрдаги 06-01/06/13/7093-сон маълумотномаси). Натижада, жисмоний тайёргарлик кўрсаткичининг ўсиши 12-14%га, функционал тайёргарликнинг ўсиши – 7,7-9,5 % га, ўзини ўзи жисмоний такомиллаштириш 12,7% га, дам олишга бўлган эҳтиёж 20,7% га яхшиланган;
талабаларнинг жисмоний ва функционал тайёргарлиги, организм физиологик ҳолатининг ўсиши, тикланиши, жисмоний тарбия машғулотлари фаолиятига мотивацион йўналишларни ривожлантиришга салбий таъсир этувчи атроф-муҳит омиллари аниқланиб, Фарғона давлат университети талабаларининг жисмоний тарбия ўқув машғулотлари жараёнига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси спортни ривожлантириш вазирлигининг 2022-йил, 25-октабрдаги 06-01/06/13/7093-сон маълумотномаси). Натижада, талабаларининг жисмоний ва функсионал тайёргарлиги – 7,5-9,3% га, иқлим ва шароитига мослашиши – 7,2-9% га, организмнинг тикланиши – 6,3-8,6% га жисмоний тарбия ва спорт машғулотларига бўлган қизиқиши – 11-12,5% га ортган;
турли иқлим ва барқарор табиий атроф-муҳит омилларидан фойдаланиб талабаларнинг жисмоний тарбия машғулотлари самарадорлигини оширишга қаратилган руҳий қизиқиши ҳамда ҳолати, иродавий фазилатлари, мусобақаларда муваффақиятли иштирок этиши, саломатлиги, жисмоний ва функсионал тайёргарлиги такомиллаштирилиб Фарғона давлат университети жисмоний тарбия ўқув машғулотлари жараёнига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси спортни ривожлантириш вазирлигининг2022-йил,25-октабрдаги 06-01/06/13/7093-сон маълумотномаси). Натижада, талабаларнинг жисмоний ва функсионал тайёргарлиги – 7,2-8,5% га, иқлим ва шароитига мослашиши – 6,2-7,6% га, жисмоний тайёргарликнинг интеграл кўрсаткичи – 7,3-8,4% га, соғликларини мустаҳкамлаш – 13,4-15,8% га, эмоционал ҳис-ҳаяжонни юмшатишга бўлган эҳтиёжи – 13,9-15,2% га яхшиланган.