Уразмухамедова Зиёда Валижоновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Сувнинг босим таъсирини ҳисобга олган ҳолда марказий ва қия ядроли грунтли тўғонларнинг мустаҳкамлигини баҳолаш”, 05.09.06– Гидротехника ва мелиорация қурилиши (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.2.PhD/T1258 Илмий раҳбарнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони:
Мирсаидов Мирзиёд Мирсаидович, ЎзР ФА академиги, техника фанлари доктори, профессор
Диссертация бажарилган муассаса номи: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети ҳузуридаги DSc. 03/30.12.2021.Т.10.02 рақамли Илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Тошкент архитектура ва қурилиш университети, “Гидротехника ва геотехника муҳандислик технологияси” кафедраси профессори, т.ф.д. Файзиев Хомитхон (05.09.06), “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университетининг “Гидротехника ва мухандислик конструкциялари” кафедраси доценти, т.ф.д.(DSc), Рахматов. Норқобил Рахматович (05.09.06).
Етакчи ташкилот - Самарқанд архитектура-қурилиш университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: сувнинг босим таъсирини ҳисобга олган ҳолда турли хил ядроли грунтли тўғонларнинг мустаҳкамлигини баҳолашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
марказий ва қия ядроли грунтли тўғоннинг хусусий оғирлигини, сув омборидаги сувнинг гидростатик босими, иншоотнинг конструктив бир жинссизлигини эьтиборга олган ҳолда кучланганлик-деформацияланиш холати ва мустаҳкамлигини баҳолашнинг математик модели, хисоблаш усули, ЭҲМ дастури ва “ANSYS Mechanical APDL” дастурий таъминотида хисоблашнинг алгоритми ишлаб чиқилган;
гидродинамик босимни ҳисобга олган ҳолда «грунтли тўғон ва сув таъсири»нинг ягона гидроэластик система кўринишида динамикасини баҳолаш учун иншоотнинг хусусий тебраниш шаклларига асосланган математик модели, ҳисоблаш усули, алгортми ва ЭҲМ дастури ишлаб чиқилган;
ишлаб чиқилган ЭҲМ дастури ва “ANSYS Mechanical APDL” дастурий таъминоти ёрдамида марказий ва қия ядроли Қизилсой грунтли тўғонининг хусусий оғирлик ва гидростатик босим таъсиридаги кучланганлик ҳолати, хусусий тебраниш частоталари, тебраниш шакллари ва мустаҳкамлиги баҳоланган;
нотурғун мажбурий тебраниш жараёнида гидродинамик босимни ҳисобга олган ҳолда Қизилсой грунтли тўғоннинг вертикал ва горизонтал кўчишлари баҳоланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Грунтли тўғонларнинг кучланганлик ҳолатлари ва динамик тавсифларини баҳолаш бўйича олинган натижалар асосида:
грунтли тўғонларнинг кучланганлик-деформацияланиш ҳолатларини баҳолашнинг ҳисоблаш усули “Ҳисорак ГЭС" унитар корхонасида жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Сув хўжалиги вазирлигининг 2024 йил 24 июндаги №03/17-2222-сонли маълумотномаси). Натижада, грунтли тўғонларнинг кучланганлик-деформацияланиш ҳолатлари, мустаҳкамлигини баҳолаш имконияти яратилган;
грунтли тўғонларнинг мустаҳкамлик ҳолатларини баҳолашнинг математик модели, ҳисоблаш усули Қашқадарё вилояти Сув омборларидан фойдаланиш бошқармасида жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Сув хўжалиги вазирлигининг 2024 йил 24 июндаги №03/17-2222-сонли маълумотномаси). Натижада, грунтли тўғонларнинг мустаҳкамлигини баҳолаш имкониятини бериши кўрсатиб берилган;
грунтли тўғонларнинг хусусий тебраниш частоталари ва тебраниш шакллари аниқлаш бўйича таклиф қилинган математик модель, ҳисоблаш усули «Гидропроект» акциядорлик жамиятида жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Сув хўжалиги вазирлигининг 2024 йил 24 июндаги №03/17-2222-сонли маълумотномаси). Натижада, грунтли тўғонларнинг кучланганлик-деформацияланиш ҳолатларини, тўғоннинг хусусий тебраниш формалари орқали мустаҳкамлигини баҳолаш имконияти яратилган.